Διαδικασίες και οδηγίες για έλεγχο Doping-Say No to Doping

Διαδικασίες και οδηγίες για έλεγχο Doping

Από την Υγειονομική Υπηρεσία Σ.Ε.Γ.Α.Σ. και σύμφωνα με τους κανόνες της I.A.A.F.

Διαδικασίες και Οδηγίες

Όλοι οι Αθλητές – Αθλήτριες, Προπονητές και Αθλητικοί παράγοντες πρέπει να γνωρίζουν τις παρακάτω διαδικασίες για να διευκολύνουν το έργο (ουροληψία-αιμοληψία) των εντεταλμένων για έλεγχο Doping αξιωματούχων και να αποφεύγονται παρεξηγήσεις και προβληματισμοί.

Ναρκωτικά

Τα ναρκωτικά θεωρούνται ως ουσίες και φάρμακα ικανά να μεταβάλουν τη ψυχική και φυσική κατάσταση ενός οργανισμού σε ένα ευρύ πεδίο από τον ύπνο και την πλήρη ακινητοποίηση έως την ευφορία και τη διέγερση. Αυτός ο ευρέως αποδεκτός ορισμός των ναρκωτικών είναι, επομένως, περισσότερο σχετικός με τα συμπτώματα που παρατηρούνται παρά με τη συγκεκριμένη δράση των ναρκωτικών ουσιών. Στην επιστήμη και την ιατρική, οι επιδράσεις των διαφόρων ναρκωτικών ουσιών προσδιορίζονται ακριβέστερα με βάση τη χημική τους δομή και τους βιολογικούς μηχανισμούς που διεγείρουν προκαλώντας μεταβολές στον ανθρώπινο οργανισμό.

Βρογχίτιδα: Αίτια, συμπτώματα και τρόποι αντιμετώπισης

Οξεία Βρογχίτιδα

Η βρογχίτιδα είναι μια αναπνευστική ασθένεια που προκαλεί φλεγμονή και οίδημα του βλεννογόνου του βρογχικού δέντρου. Μπορεί να εκδηλωθεί με δύο μορφές, [...]

Πρωτεΐνη αρακά vs πρωτεΐνη ορού γάλακτος

Πρωτεΐνη αρακά vs πρωτεΐνη ορού γάλακτος

Αρχικά, η πρωτεΐνη αποτελεί ένα από τα τρία απαραίτητα μακροθρεπτικά συστατικά για το ανθρώπινο οργανισμό.  Ειδικότερα, αποτελεί κύριο δομικό συστατικό [...]

Κάπνισμα & γονιμότητα

Κάπνισμα & γονιμότητα

Το αν το κάπνισμα είναι ή δεν είναι η αιτία της γυναικείας υπογονιμότητας, δεν μπορεί να υπολογιστεί σε μετρήσιμο βαθμό.  Όσον αφορά το ζήτημα αυτό, [...]

Διεγερτικά

Ο συμπαθητικός κλάδος του κεντρικού νευρικού συστήματος παίζει σημαντικό ρόλο στην έκθεση του οργανισμού σε κατάσταση μέγιστης επαγρύπνησης και ολικής φυσικής κινητοποίησης. Ο μηχανισμός του συμπαθητικού νευρικού συστήματος βασίζεται σε πολύπλοκες νευροφυσιολογικές διαδικασίες στις οποίες οι συμπαθητικές νευροδιαβιβαστικές ουσίες (ακετυλοχολίνη και κατεχολαμίνες – αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη) απελευθερώνονται.

Διουρητικά και παράγοντες συγκάλυψης

Τα διουρητικά είναι προϊόντα που βοηθούν στην αποβολή των υγρών από το σώμα.  Προκαλούν απώλεια νερού αναστέλλοντας μερικώς την επαναρρόφηση του νερού, δηλαδή αυξάνεται ο ρυθμός της ούρησης. Ισχυρά διουρητικά μπορούν να αυξήσουν τη ροή των ούρων ως 6 περίπου λίτρα ανά ημέρα.

Τα διουρητικά περιέχουν ουσίες όπως: 

Ανταγωνιστές ορμονών και ρυθμιστές

Οι ορμόνες είναι αγγελιοφόρα μόρια που απελευθερώνονται από ενδοκρινείς αδένες για να ρυθμίσουν συγκεκριμένες σωματικές λειτουργίες όπως τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος ή τη μυϊκή ανάπτυξη. Οι ορμόνες δεσμεύονται από τους υποδοχείς στην κυτταρική μεμβράνη ή από τους υποδοχείς στον κυτταρικό πυρήνα. Έτσι, λοιπόν, οι ανταγωνιστές ορμονών και οι ρυθμιστές είναι ουσίες που επηρεάζουν αυτές τις δράσεις αναστέλλοντας ή διεγείροντας συγκεκριμένους υποδοχείς και περαιτέρω επιταχύνοντας ή επιβραδύνοντας συγκεκριμένες αντιδράσεις από τα ένζυμα.

Βήτα-2 αγωνιστές

Οι εκλεκτικοί βήτα2-αδρενοϋποδοχείς αγωνιστές (ή βήτα2 αγωνιστές), είναι πιο κοινά γνωστοί ως «ανακουφιστικά» του άσθματος ή βρογχοδιασταλτικά. Είναι φάρμακα που χαλαρώνουν και ανοίγουν τους αεραγωγούς (βρόγχους) στους πνεύμονες, οι οποίοι γίνονται πιο στενοί κατά τη διάρκεια μιας ασθματικής κρίσης.

Τα πιο γνωστά φάρμακα αυτής της ομάδας είναι η σαλβουταμόλη (π.χ. Aerolin, Ventolin, Volmax) και η τερβουταλίνη (Bricanyl).

Ορμόνες και αναβολικές ουσίες

Οι ορμόνες πραγματοποιούν την ενδοκρινή ρύθμιση των λειτουργιών του σώματος. Είναι χημικοί αγγελιοφόροι που παράγονται από τους ενδοκρινείς αδένες και/ή από ενδοκρινικά κύτταρα σε άλλα όργανα (νεφρούς, καρδία, κ.λπ.) των οποίων οι εκκρίσεις απελευθερώνονται άμεσα στο κυκλοφορικό σύστημα και μεταφέρονται στα κύτταρα στόχους όπου οι ορμόνες, αφότου δεσμευτούν με τους υποδοχείς των πρωτεϊνικών κυττάρων, ασκούν τις συγκεκριμένες επιδράσεις τους.

Παρενέργειες των αναβολικών

Τα AAS χρησιμοποιούνται από αθλητές σε δοσολογία που υπερβαίνει τα φυσιολογικά επίπεδα αναπλήρωσης από 10 εως 50 φορές ή και περισσότερο. Αυτό οδηγεί σε υπερανδρογόνες καταστάσεις στον οργανισμό και έχει ως αποτέλεσμα την προκαλούμενη από τα αναβολικά διαταραχή της ενδοκρινικής ισορροπίας και πολλές ανεπιθύμητες για την υγεία σωματικές και ψυχικές επιδράσεις.

Οι κύριες παρενέργειες των AAS είναι:

Πως δρουν τα αναβολικά

Αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή
Η τεστοστερόνη και τα συνθετικά της ανάλογα δρουν στα κύτταρα στόχους καθώς συνδέονται με ένα ενδοκυτταρικό υποδοχέα ανδρογόνου (AR). Το σύμπλεγμα υποδοχέα-στεροειδές στη συνέχεια συνδέεται με το DNA στον πυρήνα προκαλώντας μεταγραφή διαφόρων γονιδίων. Σε μερικούς ιστούς, η τεστοστερόνη μετατρέπεται σε DHT από τη 5α-αναγωγάση, ένα ένζυμο που βρίσκεται στο δέρμα, τον προστάτη και άλλα ανδρικά αναπαραγωγικά όργανα.

Τι είναι τα Αναβολικά

Οι αναβολικοί παράγοντες είναι χημικά συστατικά ικανά να ενισχύσουν την αναβολική διεργασία στον οργανισμό. Επηρεάζουν το μεταβολισμό των πρωτεϊνών διεγείροντας την πρωτεϊνοσύνθεση (αναβολική επίδραση) και αναστέλλοντας τη διάσπαση των πρωτεϊνών (αντικαταβολική δράση).
Οι δραστικές αναβολικές ουσίες που περιλαμβάνονται στον Απαγορευμένο Κατάλογο του 2008 υποδιαιρούνται στην ομάδα των αναβολικών ανδρογόνων στεροειδών και στην ομάδα των άλλων αναβολικών παραγόντων.

Κατάλογος Απαγορευμένων Ουσιών

Πρώτη Εμφάνιση

Το έτος 1967 η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) σύστησε την Ιατρική Επιτροπή με σκοπό την οργάνωση και επίβλεψη του αγώνα κατά του ντόπινγκ στον αθλητισμό. Εκείνη την εποχή, η Ιατρική Επιτροπή δημοσίευσε τον πρώτο της κατάλογο απαγορευμένων ουσιών στον αθλητισμό περιλαμβάνοντας μόνο διεγερτικά και ναρκωτικά. Κατά τη διάρκεια των ετών που ακολούθησαν ο κατάλογος διευρύνθηκε.

Κώδικας Αντι-ντόπινγκ

Ο Παγκόσμιος Κώδικας Αντι-Ντόπινγκ είναι το κύριο έγγραφο που παρέχει το πλαίσιο για την εναρμόνιση των πολιτικών αντι-ντόπινγκ, κανονισμών και ρυθμιστικών διατάξεων μεταξύ των αθλητικών οργανισμών και μεταξύ των δημόσιων αρχών. Εφαρμόζεται σε άμεση σύνδεση με τα τέσσερα Διεθνή Πρότυπα που στοχεύουν να φέρουν την

Ο αγώνας ενάντια στο ντόπινγκ

Ο αγώνας κατά του ντόπινγκ

Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, η εμπορευματοποίηση χαρακτήριζε τον αθλητικό κόσμο και ο αθλητισμός έχει βαθμιαία εξελιχθεί από μια «δραστηριότητα» σε μια «μεγάλη επιχείρηση». Η επίτευξη των χρυσών μεταλλίων έχει αποκτήσει υψηλή  αξία και η ανάγκη για επιτυχία πιέζει πολύ τους αθλητές, προπονητές και άλλους ανθρώπους του αθλητισμού να γίνουν πρωταθλητές. Η φράση «ο δεύτερος δεν  είναι τίποτα, ο πρώτος είναι τα πάντα» περιγράφει το σύγχρονο τρόπο σκέψης σε πολλές περιπτώσεις. Τελικά, η ανάγκη για επιτυχία οδήγησε σε αυξημένη συχνότητα εμφάνισης περιστατικών κατάχρησης ουσιών και σε πολυάριθμες περιπτώσεις το ντόπινγκ σχετιζόταν με τους θανάτους αθλητών.

Επιστημονική απόδειξη

Ήδη το έτος 1910 στην Αυστρία, μετά από διάφορα μη αναμενόμενα αποτελέσματα σε αγώνες αλόγων, η επιστημονική χρήση ουσιών ντόπινγκ αποδείχθηκε για πρώτη φορά από τον Ρώσο χημικό Bukowski, ο οποίος απομόνωσε αλκαλοειδή στο σίελο των αλόγων. Το 1928, η Διεθνής Ομοσπονδία Ερασιτεχνικού Αθλητισμού (IAAF-Παγκόσμια Ομοσπονδία Κλασικού Αθλητισμού) έγινε η 1η Διεθνής Ομοσπονδία Αθλητισμού που απαγόρευσε το ντόπινγκ στα αθλήματα του στίβου. Πολλές άλλες Διεθνείς Ομοσπονδίες ακολούθησαν, αλλά ο αγώνας αντι-ντόπινγκ ήταν ακόμα σε βρεφική ηλικία με ελάχιστη αποτελεσματικότητα. Ο αυξημένος αριθμός περιπτώσεων ντόπινγκ στις διοργανώσεις τελικά οδήγησε τις αρχές να μιλήσουν ανοιχτά για τους κινδύνους που οι ουσίες προκαλούσαν – όχι μόνο στα άτομα αλλά επίσης στο πνεύμα του αθλητισμού.
Προγράμματα ελέγχου ουσιών έχουν υλοποιηθεί από τα τέλη του 1960. Ενώ η χρήση ουσιών ντόπινγκ από τους αθλητές φαινόταν να είναι σχεδόν κοινώς αποδεκτή, ο κόσμος του αθλητισμού προτιμούσε να αγνοεί το πρόβλημα ή απλά να συμμετέχει.

Οι αρχές του αντι-ντόπινγκ

Το πρώτο μεγάλο βήμα στον αγώνα κατά του ντόπινγκ έγινε το 1960, όταν το συμβούλιο της Ευρώπης, παρουσίασε μία λύση ενάντια στη χρήση ουσιών ντόπινγκ στον αθλητισμό. Φαίνεται ότι οι πρώτοι θάνατοι ήταν απαραίτητοι προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν οι αρχές για το φαινόμενο αυτό. Η πρώτη νομοθεσία αντι-ντόπινγκ εμφανίζεται στη Γαλλία το 1963, καθώς ακολουθεί το Βέλγιο το 1965. Το 1967, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) θεσμοθέτησε τη σχετική ιατρική επιτροπή της ΔΟΕ. Έλεγχοι φαρμάκων πρωτοεμφανίστηκαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικό το 1968 και στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες της Γκρενόμπλ. Ένας κατάλογος απαγορευμένων ουσιών και μεθόδων (Απαγορευμένος Κατάλογος) δημιουργήθηκε από τη ΔΟΕ, μολονότι ο τεχνικός εξοπλισμός και οι διαδικασίες ελέγχου ήταν ακόμα ανεπαρκείς.

Οι εθνικές και οι διεθνείς αρχές συνέχισαν να υλοποιούν πρωτοβουλίες αντιντόπινγκ από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 έως τα τέλη της δεκαετίας του 1970 και η πλειοψηφία των Διεθνών Ομοσπονδιών εισήγαγαν διαδικασίες ελέγχου ουσιών. Ακολουθώντας τις αμφεταμίνες τη δεκαετία του 1950 και του 1960, η χρήση αναβολικών στεροειδών έγινε ευρέως διαδεδομένη εκείνη την εποχή. Αξιόπιστες μέθοδοι για τον εντοπισμό αναβολικών παραγόντων εισήχθησαν το 1974 και το 1976. Τα αναβολικά στεροειδή προστέθηκαν στον κατάλογο απαγορευμένων ουσιών της ΔΟΕ. Ως επακόλουθο αυτής της προόδου, ο αριθμός του αποκλεισμού αθλητών λόγω φαρμάκων στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και ειδικότερα σε αθλήματα δύναμης, αυξήθηκε. Ωστόσο, τα παγκόσμια ρεκόρ συνέχιζαν να βελτιώνονται ενώ οι υποψίες για Κρατικές επιχορηγήσεις ντόπινγκ σε μερικές χώρες δεν επιβεβαιωνόντουσαν μέχρι πρόσφατα.
Το 1983, ο έλεγχος αντι-ντόπινγκ έκανε ένα σημαντικό βήμα μπροστά εισάγοντας νέες αναλυτικές διαδικασίες. Η εισαγωγή της αεριοχρωματογραφίας και της φασματογραφίας μάζας επέτρεψε πιο αποτελεσματικούς ελέγχους ουσιών. Το σκάνδαλο κατά τη διάρκεια των Παναμερικανικών Αγώνων στο Καράκας (1983) στο οποίο πολλοί αθλητές ήταν θετικοί σε απαγορευμένες ουσίες και πολλοί άλλοι εγκατέλειψαν τους Αγώνες χωρίς να αγωνιστούν ήταν η απόδειξη της αποτελεσματικότητας των νέων διαδικασιών ελέγχου.Τη δεκαετία του 1970, παράλληλα με τη χρήση αναβολικών στεροειδών, το ντόπινγκ αίματος γινόταν αρκετά δημοφιλές ιδιαίτερα στα αθλήματα αντοχής. Η ΔΟΕ απαγόρευσε το ντόπινγκ αίματος ως απαγορευμένη μέθοδο το 1986. Το ντόπινγκ αίματος χρησιμοποιούταν προκειμένου να αυξηθεί ο αιματοκρίτης και η συγκέντρωση της αιμοσφαιρίνης. Ωστόσο, οι ίδιες επιδράσεις επιτυχαίνονταν με ουσίες όπως η ερυθροποιητίνη, καινούριες εκείνη την εποχή. Για το λόγο αυτό, η Ερυθροποιητίνη απαγορεύτηκε από τη ΔΟΕ το 1990. Παρ’ όλα αυτά, η ερυθροποιητίνη ήταν μη ανιχνεύσιμη για μεγάλη χρονική περίοδο καθώς δεν υπήρχε καμία αξιόπιστη μέθοδος ελέγχου. Αξιόπιστη μέθοδος ανίχνευσης της ερυθροποιητίνης χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϋ το 2000.
Λόγω ενός άλλου μεγάλου σκανδάλου κατά τη διάρκεια του Γύρου της Γαλλίας το 1998, η ΔΟΕ συγκάλεσε το Παγκόσμιο Συνέδριο για το Ντόπινγκ στον Αθλητισμό στη Λωζάννη, τον Φεβρουάριο του 1999. Το κύριο αποτέλεσμα του συνεδρίου αυτού ήταν η σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Αντι-Ντόπινγκ (WADA) τη 10η Νοεμβρίου 1999. Ο WADA είναι δομημένος στη βάση ίσης εκπροσώπησης στο Ολυμπιακό Κίνημα και τις Δημόσιες Αρχές. Το διοικητικό επιχειρησιακό κέντρο του WADA ήταν αρχικά στη Λωζάννη ενώ τώρα βρίσκεται στο Μόντρεαλ. Ο WADA καθορίζει ενιαία πρότυπα για τον αγώνα κατά του ντόπινγκ και συντονίζει τις προσπάθειες των αθλητικών οργανισμών και των δημόσιων αρχών. Ωστόσο, αυτές οι προσπάθειες δεν πρέπει να απευθύνονται μόνο στους υποστηρικτές της δίωξης του ντόπινγκ αλλά η πρόληψη εμφάνισης του ντόπινγκ θα πρέπει να αποτελεί τον κύριο σκοπό. Επομένως, η ενημέρωση και εκπαίδευση του κόσμου του αθλητισμού είναι τα πιο αποτελεσματικά όπλα για τον αγώνα κατά του ντόπινγκ και το παρόν πρόγραμμα της ΕΕ είναι μέρος αυτής της ελπιδοφόρας εκστρατείας.

http://www.doping-prevention.sp.tum.de/

Ιστορία του ντόπινγκ

Διαδικασίες και οδηγίες για έλεγχο Doping

Το Ντόπινγκ δεν είναι ένας σύγχρονος όρος. Σύμφωνα με αρχαίες πηγές που αναφέρονται στη Νορβηγική Μυθολογία, η χρήση ουσιών για την αύξηση της δύναμης ήταν ήδη γνωστή μεταξύ των Berserkers. Αναφέρεται ότι λάμβαναν Bufotenin, που θεωρείται ότι βελτιώνει τη φυσική απόδοση και δύναμη. Το Bufotenin προέρχεται από το δέρμα ενός είδους βατράχων καθώς και από τα μανιτάρια Amanita.

Η Λέξη «Ντόπινγκ»