Σακχαρώδης διαβήτης: Κάθε 10΄΄ ένας άνθρωπος πεθαίνει
Συγγραφείς: Μαργαρίτα Αναπλιώτου, Χαράλαμπος Βασιλόπουλος, Χριστίνα Κανακά-Gantenbein, Ευτυχία Κούκκου & Κωνσταντίνος Τσίγκος Γράφτηκε στις ,
Κάθε 10΄΄ ένας άνθρωπος πεθαίνει από διαβήτη στον κόσμο ενώ ετησίως τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από τη νόσο-μάστιγα του διαβήτη. Επίσης, σε επτά εκατομμύρια ανέρχονται αυτοί που διαπιστώνουν ότι πάσχουν από την ασθένεια.
Τα σοκαριστικά αυτά συμπεράσματα για την τεράστια επίπτωση του διαβήτη στην δημόσια υγεία τονίζει η πρόεδρος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας αν. Καθηγήτρια κα. Μαργαρίτα Αναπλιώτου με την ευκαιρία του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Σακχαρώδους Διαβήτη το προσεχές Σάββατο. Τα δυσοίωνα μηνύματα που έρχονται παγκοσμίως από το μέτωπο του διαβήτη τονίζουν και άλλοι διαπρεπείς επιστήμονες όπως τα μέλη της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας κ. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος, Διευθυντής του Τμήματος Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Μεταβολισμού και υπεύθυνος του Διαβητολογικού Κέντρου του Νοσ. Ευαγγελισμός, η κα. Χριστίνα Κανακά-Gantenbein, Επίκουρος Καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας του Παν/μιου Αθηνών, «Νοσ. Παίδων Αγία Σοφία», η κα. Ευτυχία Κούκκου, Αν. Διευθύντρια της Ενδοκρινολογικής Κλινικής του Νοσ. «Ελ. Βενιζέλου» και ο κ. Κωνσταντίνος Τσίγκος μέλος της Ενδοκρινολογικής Εταιρείας και Πρόεδρο της Εκπαιδευτικής Επιτροπής της.
Με βάση τα στοιχεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τον Διαβήτη (IDF) λοιπόν, 285 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από διαβήτη κι άλλα 344 εκατομμύρια είναι σε κίνδυνο να αναπτύξουν το νόσημα. Δυστυχώς η χώρα μας δεν έχει αξιόπιστα επιδημιολογικά στοιχεία σχετικά με την έκταση της νόσου.Αν δεν ληφθούν μέτρα για να αναστραφεί ο επιδημικός ρυθμός εξάπλωσης εκτιμάται ότι το 2030 435 εκατομμύρια άνθρωποι θα πάσχουν από διαβήτη με ότι αυτό συνεπάγεται. Με τα σημερινά στοιχεία γνωρίζουμε ότι κάθε 10 δευτερόλεπτα 1 άνθρωπος πεθαίνει από αίτιο που σχετίζεται με τον διαβήτη. Επίσης, κάθε 10 δευτερόλεπτα 2 άνθρωποι νοσούν από διαβήτη. Κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται 7 εκατομμύρια καινούριοι διαβητικοί. Κάθε χρόνο συμβαίνουν 4 εκατομμύρια θάνατοι που σχετίζονται με τον διαβήτη και ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσμίως.
Για να αντιμετωπιστεί η μάστιγα του διαβήτη καθοριστική είναι η ουσιαστική ενημέρωση, η οποία μπορεί να αναστείλει την εμφάνιση της νόσου, να βελτιώσει σημαντικά τη ρύθμιση του διαβήτη, να προλάβει την εμφάνιση ή έστω την επιδείνωση των επιπλοκών του και να αυξήσει τα χρόνια αλλά και την ποιότητα της ζωής των διαβητικών ασθενών. «Δεν είναι τυχαίο, όπως τόνισε ο κ. Βασιλόπουλος, πως η Διεθνής Ομοσπονδία για τον Διαβήτη αφιερώνει την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Σακχαρώδους Διαβήτη για την τετραετία 2009-2013 στην ανάγκη εκπαίδευσης και πρόληψης». Για να μετατραπεί η εκπαίδευση για τον διαβήτη σε πρόληψη για τον διαβήτη, το μήνυμα πρέπει να φτάσει στους ασθενείς, οι οποίοι έχουν την δυνατότητα να αναλάβουν οι ίδιοι σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της νόσου τους. Επίσης, στους επαγγελματίες υγείας ώστε να παρέχουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα στους ασθενείς τους και στο κοινό για συνειδητή αλλαγή του τρόπου ζωής με σκοπό την πρόληψη. Αποδέκτης του μηνύματος για τον διαβήτη πρέπει να είναι και η πολιτεία ώστε να υιοθετήσει σοβαρή και μακρόχρονη πολιτική υγείας για ενημέρωση, έγκαιρη διάγνωση, σωστή και εύκολη πρόσβαση σε θεραπεία και κοινωνική στήριξη των ασθενών. Τέλος το μήνυμα για τον διαβήτη πρέπει να λάβουν η οικογένεια, το σχολείο, οι κοινωνικούς φορείς και τα ΜΜΕ ώστε οι δράσεις όλων να είναι συντονισμένες και αμοιβαία υποστηρικτικές.
Οι τύποι του διαβήτη
Ο σακχαρώδης διαβήτης χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, δεν είναι όμως μια ενιαία νόσος. Οι κυριότεροι τύποι του είναι: Ο διαβήτης Τύπου 2 που είναι και ο συντριπτικά συχνότερος και όπως αναφέρει ο ενδοκρινολόγος κ. Τσίγκος, οφείλεται σε ανεπαρκή έκκριση ινσουλίνης και ταυτόχρονα μειωμένη ανταπόκριση του οργανισμού στη δράση της λόγω άλλων παραγόντων. Οι σπουδαιότεροι ένοχοι παράγοντες για τη μειωμένη ανταπόκριση στην ινσουλίνη είναι η παχυσαρκία και η έλλειψη άσκησης. Εμφανίζεται συνήθως στην ενήλικο ζωή κι εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κληρονομική προδιάθεση. Συμπτώματα όπως πολυουρία, έντονη δίψα, κόπωση, απώλεια βάρους, αλλά και συχνές ουρολοιμώξεις, μυκητιάσεις, μουδιάσματα στα άκρα είναι πιθανό να σηματοδοτούν την ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη.
Σύμφωνα με τον κ. Τσίγκο η μείωση του σωματικού βάρους κατά 7-10% στα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών – μικρά τακτικά γεύματα πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, ψάρια, πουλερικά, όσπρια και ελαιόλαδο – καθώς και η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας μπορούν να καθυστερήσουν ή και να προλάβουν την εκδήλωση του διαβήτη τύπου 2 ακόμα και στα άτομα με αυξημένο κίνδυνο (παθολογική καμπύλη γλυκόζης).
Ο άλλος τύπος διαβήτη είναι ο διαβήτης Τύπου 1 που εμφανίζεται συνήθως σε νεότερη ηλικία (νεογνά, παιδιά, εφήβους, νεαρούς ενήλικες). Όπως αναφέρει η κα. Κανακά-Gantenbein δεν έχει σημαντική κληρονομική επιβάρυνση, άμεση συσχέτιση με τον τρόπο ζωής και μέχρι σήμερα δεν υπάρχει η δυνατότητα να προληφθεί. Ο τύπος αυτός διαβήτη οφείλεται στην παντελή έλλειψη ινσουλίνης λόγω καταστροφής των κυττάρων του παγκρέατος που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της, με αυτοάνοσο μηχανισμό. «Η συχνότητα του διαβήτη τύπου 1 αυξάνεται παγκόσμια σε ένα ποσοστό της τάξης του 2-5% κάθε χρόνο και το ανησυχητικό είναι ότι όλο και περισσότερα περιστατικά διαγιγνώσκονται σε πολύ μικρή πια ηλικία, ακόμη και κάτω των δύο ετών», τονίζει η κα. Κανακά, η οποία επισημαίνει ότι με την εκρηκτική αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας η ρύθμιση του τύπου 1 διαβήτη δυσχεραίνεται ιδιαίτερα, ιδίως κατά την εφηβεία, ενώ παρατηρείται πια και στα παιδιά τύπου 2 διαβήτης.
«Ο Διαβήτης Τύπου 1 αντιμετωπίζεται αποκλειστικά με χορήγηση ινσουλίνης. Η αντιμετώπιση του έχει γίνει τα τελευταία χρόνια καλύτερη και πιο αποτελεσματική» αναφέρει ο κ. Βασιλόπουλος. Η αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 1 βασίζεται σε πολλαπλές ενέσεις ημερησίως ή υποδόρια χορήγηση ινσουλίνης μέσω αντλιών συνεχούς έγχυσης και πλησιάζει πολύ περισσότερο απ’ ότι παλαιότερα τον φυσιολογικό τρόπο έκκρισης ινσουλίνης από τον οργανισμό. Η συνεχής βελτίωση του τρόπου παρασκευής και χορήγησης της ινσουλίνης σε συνδυασμό με την βελτίωση των τρόπων προσδιορισμού του σακχάρου στο αίμα δίνουν στα άτομα με διαβήτη τύπου 1 την δυνατότητα να προσαρμόσουν το νόσημα στην καθημερινότητα της ζωής τους και να πετύχουν καλή ρύθμιση και καλή υγεία χωρίς να στερούνται δραστηριότητες, υπό την προϋπόθεση της σωστής και συνεχούς εκπαίδευσης με συνοδοιπόρο τον θεράποντα ιατρό, τόνισε ο κ. Βασιλόπουλος.
Επίσης υπάρχει και ο διαβήτης της εγκυμοσύνης. «Είναι ειδικός τύπος διαβήτη που εμφανίζεται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, συνήθως στην αρχή του τρίτου τριμήνου και εξ ορισμού υποχωρεί μετά το πέρας της», αναφέρει η κα. Κούκκου. Έγκυες γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2, παχύσαρκες, σχετικά μεγάλης ηλικίας, ή με ιστορικό συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν διαβήτη κυήσεως. Η διάγνωση γίνεται με ειδική δοκιμασία. «Η σωστή διατροφή αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της αντιμετώπισης και αρκεί για την σωστή ρύθμιση των 2/3 των γυναικών», τονίζει η κα. Κούκκου. Αν δεν αρκεί η δίαιτα για την αντιμετώπιση του διαβήτη της κύησης είναι υποχρεωτική η χορήγηση ινσουλίνης, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε γυναίκας, αφού επί του παρόντος δεν είναι εγκεκριμένη η χρήση αντιδιαβητικών δισκίων κατά την κύηση. Η καλή ρύθμιση με την στενή συνεργασία της γυναίκας και του ενδοκρινολόγου μπορεί να μειώσει την νοσηρότητα για τη μητέρα και να συμβάλλει σημαντικά στη γέννηση ενός υγιούς νεογνού.
Επιπτώσεις του διαβήτη
Ο σακχαρώδης διαβήτης βλάπτει μακροπρόθεσμα τα μεγάλα και μικρά αγγεία. Η κακή ρύθμιση σε συνδυασμό με το κάπνισμα, τα διαταραγμένα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα και την αρτηριακή υπέρταση μπορούν να προκαλέσουν σοβαρότατες χρόνιες επιπλοκές. Οι βασικότερες επιπλοκές του διαβλήτη είναι: καρδιαγγειακά νοσήματα: στεφανιαία νόσο – έμφραγμα μυοκαρδίου- και αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, νεφροπάθεια που μπορεί να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια, αμφιβληστροειδοπάθεια που μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση και νευροπάθεια που σε συνδυασμό με την αγγειοπάθεια μπορεί να οδηγήσει σε έλκη και ακρωτηριασμούς στα κάτω άκρα.
