Το εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR)
Συγγραφέας Μαριαλένα Κυριακάκου Γράφτηκε στις ,
Η νόσος της ιλαράς αποτελεί μία εξαιρετικά μολυσματική ασθένεια με έντονα συμπτώματα και επιπτώσεις, καθώς σχεδόν 1 στα 3 παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών που νοσούν θα καταλήξουν στο νοσοκομείο και 1-2 παιδιά στα 1000 που θα νοσήσουν, θα καταλήξουν από την ιλαρά. Δύο δεκαετίες πριν βγήκε στη δημοσιότητα μία έρευνα, σύμφωνα με την οποία ένας μικρός αριθμός παιδιών εμφάνισε καθυστέρηση στην ανάπτυξη και συμπτώματα αυτισμού έπειτα από το εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR).
Παρά τις σημαντικές προσπάθειες περιορισμού της δημοσίευσής της, τα αποτελέσματα έλαβαν τεράστια διαφήμιση και αποτέλεσαν ένα καθοριστικό βήμα στην απώλεια της εμπιστοσύνης των γονιών για το εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR). Και αυτό δεν ήταν το μόνο πρόβλημα, καθώς το χειρότερο αποτέλεσμα ήταν η σημαντική αύξηση του ποσοστού των γονέων που επιλέγουν να μην εμβολιάζουν τα παιδιά τους.
Πράγματι, η εμφάνιση ιλαράς δεν είναι πλέον ένα σπάνιο γεγονός στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α., καθώς με μαθηματικά μοντέλα οι ειδικοί εκτιμούν πως η μείωση κατά 5% της εμβολιαστικής κάλυψης, λόγω γονέων που επιλέγουν να μην εμβολιάσουν τα παιδιά τους, θα οδηγήσει στην εμφάνιση τριπλάσιων ποσοστών ιλαράς.
Η επιδημιολογία της ιλαράς δείχνει πως ο αυξανόμενος πληθυσμός που δεν λαμβάνει το εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR) επηρεάζει σημαντικά ακόμη και τα βρέφη τα οποία δεν έχουν προλάβει λόγω ηλικίας να εμβολιαστούν, με αποτέλεσμα πλέον να καταγράφονται αρκετοί θάνατοι λόγω ιλαράς.
Μέχρι σήμερα, έχουν καταγραφεί σημαντικές προσπάθειες σε επιστημονικό επίπεδο να ανατραπεί αυτός ο λανθασμένος συσχετισμός της εμφάνισης αυτισμού που οφείλεται στο εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR). Μεταξύ των ετών 1991 – 1998 στη Δανία μελετήθηκαν οι περιπτώσεις 537.303 παιδιών1 και το συντριπτικό συμπέρασμα ήταν πως δεν προκύπτει καμία συσχέτιση της εμφάνισης του αυτισμού με το εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR). Ο κίνδυνος εμφάνισης συμπτωμάτων αυτισμού ήταν ο ίδιος τόσο μεταξύ εμβολιασμένων όσο και ανεμβολίαστων παιδιών. Ταυτόχρονα, η έρευνα απέδειξε πως δεν υπάρχει καμία σχέση ως προς την ηλικία εμβολιασμού του παιδιού και την εμφάνιση αυτισμού. Πρόσφατα, δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα μίας ακόμη έρευνας2, στην οποία μελετήθηκαν οι περιπτώσεις 657.461 παιδιών με παρακολούθηση από το 1999 έως το 2010. Σε αυτήν προέκυψε πως η αναλογία εμφάνισης αυτισμού έπειτα από το εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR) μεταξύ εμβολιασμένων και μη παιδιών, είναι 0.93 (95% CI, 0.85 to 1.02).
Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες έρευνες που έχουν διεξαχθεί, η οποία επέτρεψε στους επιστήμονες να προσδιορίσουν τον κίνδυνο εμφάνισης αυτισμού σε υποομάδες παιδιών, που μπορεί να έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία, όπως αυτά με προϋπάρχουσα περίπτωση αυτισμού σε μία οικογένεια.
Είναι σημαντικό λοιπόν να σημειωθεί πως δεν παρατηρήθηκε αυξημένος κίνδυνος για εμφάνιση αυτισμού σε παιδιά με ιστορικό αυτισμού σε αδέρφια, σε παιδιά που έλαβαν άλλο παιδικό εμβόλιο, ή κατά τη διάρκεια ορισμένων χρονικών περιόδων μετά τη λήψη του εμβολίου.
Η ιλαρά μπορεί να εμφανιστεί με τυπικά συμπτώματα ενός κοινού κρυολογήματος, όπως πυρετό, ρινική καταρροή, βήχα και στη συνέχεια να εμφανιστούν εξανθήματα. Παρόλο που τα περισσότερα συμπτώματα δεν είναι ιδιαίτερα κρίσιμα, ο λόγος που κρίνεται απαραίτητο το εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR) είναι το γεγονός πως η ιλαρά μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρές επιπλοκές, όπως πνευμονία και εγκεφαλίτιδα.
Η ηλικία που προτείνεται για να λάβει το παιδί το εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR), την 1η δόση, είναι μεταξύ 12 -15 μηνών. Ωστόσο εάν πρόκειται για μία περιοχή που εμφανίζει έξαρση η νόσος, μπορεί το παιδί να λάβει την 1η δόση ακόμη και στην ηλικία των 6 μηνών. Σε ηλικίες μικρότερες των 6 μηνών δεν συνίσταται το εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR) καθώς περιλαμβάνει ζωντανά τμήματα του αδρανοποιημένου ιού, ώστε να ενεργοποιηθεί η ανοσολογική απόκριση. Επειδή το νεογέννητο διαθέτει μία προστασία από τη μητέρα του, η οποία σταδιακά μειώνεται, είναι πιθανόν ο ιός να μην προκαλεσει ανοσολογική απόκριση. Συνεπώς το εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR) δεν συνίσταται σε μικρότερες ηλικίες, όχι λόγω επικινδυνότητας, αλλά γιατί δεν θα «δουλέψει» σωστά. Σε κάθε περίπτωση είναι εξαιρετικά σημαντικό να τηρούνται οι απαραίτητοι κανόνες υγιεινής, ιδιαίτερα για τα νεογέννητα μωρά, προς αποφυγή της νόσου, ενώ σημαντικά αντισώματα μπορεί να λάβει το παιδί και μέσω του θηλασμού.
Κλείνοντας, είναι απαραίτητο να τονιστεί η μεγάλη αξία του έγκαιρου εμβολιασμού και να αποσαφηνιστεί κάθε μύθος γύρω από το εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR) και τη λανθασμένη συσχέτισή του με την εμφάνιση αυτισμού. Οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν πως η επιλογή της αποχής από τα εμβόλια θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα του παιδιού τους, αλλά και τη δημόσια υγεία.
- Madsen KM, Hviid A, Vestergaard M, Schendel D, Wohlfahrt J, Thorsen P, et al. A population-based study of measles, mumps, and rubella vaccination and autism. N Engl J Med. 2002;347:1477-82. [PMID: 12421889]
- Hviid A, Hansen JV, Frisch M, Melbye M. Measles, mumps, rubella vaccination and autism. A nationwide cohort study. Ann Intern Med. 2019. [Epub ahead of print]. doi:10.7326/M18-2101
Dr Mαριαλένα Κυριακάκου MD, PhD
Παιδίατρος
