Τι είναι η αρτηριοσκλήρυνση
Συγγραφέας Χρήστος Παναγούλης Γράφτηκε στις ,
Τα εσωτερικά τοιχώματα των φυσιολογικών αγγείων είναι λεία και ελαστικά και το αίμα ρέει σ’ αυτά μεταφέροντας οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στους διάφορους ιστούς του σώματος. Καθώς ο άνθρωπος γερνά, λίπη και άλλες ουσίες συγκεντρώνονται στα τοιχώματα των αγγείων, σε σχηματισμούς που ονομάζονται αθηρωματικές πλάκες. Αυτή η διεργασία είναι γνωστή ως αρτηριοσκλήρυνση ή αθηροσκλήρωση. Καθώς οι πλάκες αυτές με το πέρασμα του χρόνου μεγαλώνουν, ο αυλός των αγγείων στενεύει και πολλές φορές κλείνει εντελώς.
Η αρτηριοσκλήρυνση είναι μια πάθηση με βραδεία εξελικτική πορεία, η οποία πιστεύεται ότι ξεκινά από την παιδική ηλικία. Συνήθως περνούν χρόνια ώσπου η αθηρωματική πλάκα να σχηματιστεί και να μεγαλώσει μέσα στην αρτηρία, η πάθηση όμως αυτή οδηγεί σε πολλά, διαφορετικών τύπων κυκλοφορικά προβλήματα, με πιο σημαντικά τα καρδιακά και τα εγκεφαλικά επεισόδια. Κανένας δεν μπορεί να αποφύγει μια σκλήρυνση των αρτηριών σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.
Ως σήμερα δεν μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι γνωρίζουμε τα πραγματικά αίτια της δημιουργίας της αθηρωματικής πλάκας. Ξέρουμε όμως πολύ καλά πως υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που προδιαθέτουν και επιταχύνουν την εμφάνισή της και ονομάζονται παράγοντες κινδύνου ή προδιαθεσικοί παράγοντες. Μεταξύ αυτών των παραγόντων πρωταρχικό ρόλο παίζουν τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα, κυρίως η χοληστερόλη, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, το βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό (γονείς που εκδήλωσαν στεφανιαία νόσο σε ηλικία μικρότερη των 60 ετών).
Η αρτηριοσκλήρυνση αποτελεί πολύ σημαντικό πρόβλημα, όταν αναπτύσσεται και στενεύει τις στεφανιαίες αρτηρίες, οι οποίες τροφοδοτούν με αίμα τον καρδιακό μυ. Εξ αιτίας της το αίμα δεν μπορεί να φτάσει στην καρδιά στην ποσότητα που πρέπει και ο καρδιακός μυς παρουσιάζει έλλειψη οξυγόνου.
Η προσβολή των στεφανιαίων αρτηριών ονομάζεται “στεφανιαία νόσος”. Η στεφανιαία νόσος είναι η κυρίαρχη αιτία εκδηλώσεων, όπως η στηθάγχη και το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Στηθάγχη έχουμε όταν μέρος της καρδιάς παροδικά σταματήσει να τροφοδοτείται με αρκετό οξυγόνο, ενώ έμφραγμα συμβαίνει όταν τμήμα του καρδιακού μυός δεν τροφοδοτείται καθόλου με οξυγόνο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η περιοχή του καρδιακού μυός που χάνει την οξυγόνωσή της καταστρέφεται και τα καρδιακά κύτταρα πεθαίνουν.
Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια μορφή αγγειακής νόσου που προσβάλλει τις αρτηρίες του εγκεφάλου. Εγκεφαλικό συμβαίνει όταν μια αρτηρία στον εγκέφαλο σπάσει ή αποφραχθεί με πήγμα αίματος που αναπτύσσεται εκεί ή μεταφέρεται από άλλο μέρος του κυκλοφορικού συστήματος. Ένα τμήμα του εγκεφάλου τότε νεκρώνεται και το τμήμα του σώματος που ελέγχεται απ’ αυτό παραλύει.
Σε ποιες τιμές πίεσης στοχεύουμε θεραπεύοντας την υπέρταση;
Είναι σημαντικό να διατηρείται η αρτηριακή πίεση σε τιμές μικρότερες του 140 mmHg για τη συστολική και 90 mmHg για τη διαστολική. Όταν συνυπάρχουν άλλες παθήσεις, κυρίως νεφρική ανεπάρκεια ή σακχαρώδης διαβήτης, είναι σωστό η πίεση να διατηρείται σε ακόμη χαμηλότερες τιμές (<130/80 mmHg). Σε ηλικιωμένους ασθενείς ο στόχος πρέπει να είναι ο ίδιος, όπως και στους νεότερους, δηλαδή 140/90 mmHg. Πολλές φορές αυτό δεν επιτυγχάνεται εύκολα, κυρίως όταν η συστολική πίεση είναι πολύ μεγάλη.
Είναι η χαμηλή αρτηριακή πίεση επικίνδυνη;
Φαίνεται πως όχι. Εκείνοι που έχουν χαμηλή πίεση δεν πρέπει να ανησυχούν, αλλά να φροντίζουν για τη διατήρησή της.
Συστολική υπέρταση.
Είναι η αύξηση μόνο της συστολικής πίεσης, ενώ η διαστολική παραμένει χαμηλή. Είναι η πιο συχνή μορφή υπέρτασης στους ηλικιωμένους. Συνήθως με την πρόοδο της ηλικίας η συστολική πίεση αυξάνεται, ενώ η διαστολική την ακολουθεί μέχρι την ηλικία περίπου των 60 ετών, ενώ μετά μένει σταθερή και αργότερα μειώνεται. Το 60% των ηλικιωμένων υπερτασικών έχει συστολική μόνο υπέρταση, η οποία δεν έχει συμπτώματα, αλλά είναι το ίδιο επικίνδυνη και πρέπει να θεραπεύεται.
Η υπέρταση στα παιδιά και στους εφήβους.
Η υπέρταση στους νέους είναι συχνότερη από όσο πιστευόταν παλαιότερα, ιδίως στους εφήβους, ίσως λόγω της επιδημίας της παχυσαρκίας που εξελίσσεται σε παγκόσμιο πρόβλημα. Στα παιδιά η υπέρταση που οφείλεται σε νόσους των νεφρών ή των αγγείων είναι συχνή, ενώ μετά την ηλικία των 15 ετών η ιδιοπαθής υπέρταση είναι η συχνότερη. Τα όρια της πίεσης για τη διάγνωση της υπέρτασης στα παιδιά και τους εφήβους διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και το ανάστημά τους.
Η στάση μας απέναντι στην αρτηριακή πίεση;
Δύο είναι οι σημαντικές προτεραιότητες:
1. Η ανάγκη να βοηθήσουμε τον εαυτό μας, έχοντας πάντοτε υπόψη ότι ακόμα
και αν έχουμε ήπια υπέρταση, είμαστε ευπρόσβλητοι σε σοβαρές ασθένειες
που αφορούν την καρδιά και τα αγγεία μας.
2. Το καθήκον να ακολουθούμε πιστά τις συστάσεις και τις συμβουλές του
γιατρού μας, όσον αφορά στη φαρμακευτική αγωγή, στη δίαιτα και στα άλλα
θεραπευτικά μέτρα.
Πώς μπορεί να ελεγχθεί η υπέρταση χωρίς φάρμακα;
Η αρτηριακή πίεση μπορεί να μειωθεί σε πολλά άτομα χωρίς τη χρήση φαρμάκων: με την απώλεια βάρους, με την ελάττωση της πρόσληψης αλατιού ή με τον έλεγχο του άγχους. Αν έχουμε ήπια υπέρταση, μόνο με τα παραπάνω μπορεί να επαναφέρουμε την πίεσή μας σε φυσιολογικά επίπεδα χωρίς να χρειαστούν φάρμακα. Στη χειρότερη περίπτωση μπορεί να χρειάζονται λιγότερα φάρμακα και σε μικρότερη δόση. Η διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής αναγνωρίζεται ως ο ακρογωνιαίος λίθος στην αντιμετώπιση της υπέρτασης.
Αν είμαστε υπέρβαροι…
Η παχυσαρκία υποβάλλει την καρδιά μας σε ένα επιπλέον φορτίο. Ακόμη και κατά την ανάπαυση ένα υπέρβαρο σώμα επιβαρύνει κατά πολύ την καρδιακή λειτουργία, γιατί χρειάζεται περισσότερο οξυγόνο.
Σύμφωνα με πρόσφατες στατιστικές:
• Η πιθανότητα καρδιακής προσβολής και θανάτου
από καρδιακές παθήσεις είναι πολύ μεγαλύτερη σε
ανθρώπους παχύσαρκους από ό,τι σε ανθρώπους
που έχουν φυσιολογικό βάρος.
• Οι υπέρβαροι είναι πιο πιθανό να πάσχουν από
υπέρταση και συχνά έχουν υψηλά επίπεδα
χοληστερόλης, καταστάσεις που αυξάνουν τον
κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις.
Οι στατιστικές δείχνουν ότι έχουμε πτώση της αρτηριακής πίεσης με την απώλεια βάρους, ακόμη και λίγων κιλών, και ότι η πίεση παραμένει φυσιολογική, εφόσον δεν ξαναπάρουμε τα πρόσθετα κιλά. Επί πλέον, η απώλεια βάρους ενισχύει τη δράση των αντιυπερτασικών φαρμάκων και διευκολύνει τον έλεγχο των άλλων παραγόντων κινδύνου, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και η δυσλιπιδαιμία.
Μερικές φορές η απώλεια βάρους μπορεί να είναι η μόνη απαιτούμενη θεραπεία για την πτώση της πίεσης. Τα ανορεκτικά φάρμακα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή, γιατί πολλά από αυτά αυξάνουν την αρτηριακή πίεση. Οι κακές διατροφικές συνήθειες αποτελούν την πιο συνηθισμένη αιτία της παχυσαρκίας. Οι συνήθειες αυτές δύσκολα μπορούν να αλλάξουν, ιδίως αν δεν υπάρξει βοήθεια από γιατρούς και διαιτολόγους.
Οι διαιτολόγοι μπορούν να μας βοηθήσουν:
• Θέτοντας ρεαλιστικούς στόχους για το πόσα κιλά πρέπει να χάνουμε από
εβδομάδα σε εβδομάδα και από μήνα σε μήνα.
• Συνιστώντας τις τροφές που πρέπει να προτιμάμε και υποδεικνύοντας αυτές
που πρέπει να αποφεύγουμε.
• Προτείνοντας φαγητά υγιεινά, χαμηλής θερμιδικής αξίας, που διατηρούν τη
νοστιμιά τους.
• Εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους πολλές επιθετικές και πολλά
υποσχόμενες δίαιτες σπάνια βοηθούν.
Ο ασφαλέστερος και ευκολότερος τρόπος για να χάσουμε βάρος και να μην το ξαναπάρουμε είναι η αυτοσυγκράτηση, η σωστή καθοδήγηση και η αλλαγή των διατροφικών μας συνηθειών, που πρέπει να είναι υγιεινές.
Αν χρειάζεται να περιορίσουμε την πρόσληψη αλατιού (Χλωριούχου νατρίου)…
Το νάτριο είναι σημαντικό μέταλλο για το σώμα μας, αφού το βοηθά να διατηρεί την ισορροπία των υγρών του. Ο οργανισμός μας χρειάζεται περίπου 0,5 gr νατρίου την ημέρα, αλλά οι περισσότεροι σήμερα καταναλώνουμε 3 – 6 gr. Η κύρια πηγή νατρίου είναι το μαγειρικό αλάτι και υπολογίζεται ότι μια κουταλιά του γλυκού αλάτι περιέχει 2 gr νατρίου.
Παρά τη διαφορετική ευαισθησία κάθε ατόμου στο αλάτι και τη γνώση ότι η αρτηριακή πίεση μερικών ελάχιστα επηρεάζεται από αυτό, γενικά η θεραπεία της υπέρτασης απαιτεί και τον περιορισμό του αλατιού. Σε μερικούς ασθενείς η μείωση της πίεσης είναι άμεση. Αν απαιτούνται φάρμακα, ο περιορισμός του αλατιού επίσης ενισχύει τη δράση τους.
Η μείωση της ημερήσιας πρόσληψης αλατιού μπορεί να επιτευχθεί:
• Τρώγοντας φαγητά φρέσκα και όχι διατηρημένα. Σημειώνεται ότι το 75%
του προσλαμβανόμενου αλατιού προέρχεται από αυτά τα τρόφιμα.
• Προσέχοντας πάντα τις ενδείξεις στις συσκευασίες των συντηρημένων
τροφίμων και αποφεύγοντας αυτά που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε
αλάτι.
• Αποφεύγοντας την προσθήκη αλατιού στα φαγητά μας.
• Αποφεύγοντας τα πολύ αλατισμένα τρόφιμα, όπως είναι το ψωμί, οι
σάλτσες, τα λουκάνικα, μερικά τυριά, παστά τρόφιμα και αλατισμένοι ξηροί
καρποί.
Ο γιατρός ή ο διαιτολόγος μπορούν να μας ενημερώσουν για την ποσότητα του αλατιού που περιέχουν τα διάφορα τρόφιμα και για τα φαγητά που πρέπει να αποφεύγουμε. Στην αρχή τα φαγητά θα μας φαίνονται άνοστα. Σιγά σιγά όμως θα συνηθίσουμε τη γεύση τους χωρίς να προσθέτουμε αλάτι. Σκευάσματα αλατιού που δεν περιέχουν νάτριο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε με την άδεια του γιατρού.
Η αύξηση του καλίου…
Η υψηλή περιεκτικότητα των τροφών σε κάλιο μπορεί να προστατέψει από την ανάπτυξη υπέρτασης και να βοηθήσει την προσπάθεια θεραπείας της. Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, καθώς και τα φασόλια.
Η κατανάλωση πορτοκαλιών δεν αυξάνει την πίεση. Αντίθετα, τα πορτοκάλια περιέχουν κάλιο, που είναι χρήσιμο στους υπερτασικούς, ιδίως σε αυτούς που παίρνουν διουρητικά φάρμακα.
Αν πίνουμε…
Η μεγάλη κατανάλωση οινοπνεύματος είναι αιτία αύξησης της αρτηριακής πίεσης αλλά και αιτία ανεπιτυχούς θεραπείας. Συστήνεται η μείωση της κατανάλωσης σε λιγότερο από 30 ml οινοπνεύματος την ημέρα (π.χ. 300 ml κρασιού, 700 ml μπύρας). Σε βαρείς πότες δεν συστήνεται απότομη διακοπή του οινοπνεύματος, γιατί μπορεί να παρατηρηθεί απότομη αύξηση της πίεσης, η οποία όμως σε λίγες ημέρες αποκαθίσταται.
Αν καπνίζουμε…
Στη μακρά λίστα των παθήσεων που προκαλεί το κάπνισμα ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι βλάβες της καρδιάς και των αγγείων. Το κάπνισμα βέβαια δεν προκαλεί υπέρταση, παρά μικρή αύξηση της πίεσης για λίγο, ιδιαίτερα αν συνοδεύεται από ένα φλιτζάνι καφέ, γεγονός που συνηθίζεται.
Αποδεδειγμένα όμως:
• Επηρεάζει την καρδιά, κάνοντάς την να χτυπά πιο γρήγορα και μακροχρόνια
τραυματίζει και στενεύει τα αγγεία, αυξάνοντας έμμεσα την πίεση.
• Μειώνει την παροχή οξυγόνου στην καρδιά και σε
άλλους ιστούς του σώματος.
• Αυξάνει την πηκτικότητα του αίματος.
• Προκαλεί καρδιακές αρρυθμίες.
• Προκαλεί επιβλαβείς αλλαγές στα λιπίδια που
κυκλοφορούν στο αίμα.
Ιατρικές στατιστικές δείχνουν ότι η στεφανιαία νόσος προσβάλλει συχνότερα τους καπνιστές, οι οποίοι επίσης παρουσιάζουν πολύ δυσκολότερη ανάρρωση μετά από καρδιακά επεισόδια. Με τη διακοπή του καπνίσματος η καρδιά και οι πνεύμονες θα δουλεύουν καλύτερα και το κέρδος για τον οργανισμό θα είναι μεγάλο.
Πολλοί χρόνιοι καπνιστές πιστεύουν ότι δεν βοηθά σε τίποτα η διακοπή του καπνίσματος, γιατί η ζημιά έχει ήδη γίνει. Η άποψη αυτή όμως είναι λανθασμένη. Μόλις ένα χρόνο μετά τη διακοπή του καπνίσματος ο επιπλέον κίνδυνος για καρδιακή προσβολή μειώνεται κατά 50%. Επίσης μειώνεται και ο κίνδυνος θανάτου από άλλες αιτίες. Δεν έχει σημασία η ηλικία μας ή το διάστημα που καπνίζουμε. Διακόπτοντας το κάπνισμα βελτιώνουμε την κατάσταση της υγείας μας και αυξάνουμε τα χρόνια της ζωής μας. Πρέπει τέλος να τονισθεί ότι και εκείνοι που ζουν μαζί μας και εισπνέουν τον καπνό του τσιγάρου μας κινδυνεύουν.
Αν πίνουμε καφέ…
Η καφεΐνη μπορεί απότομα αλλά παροδικά να αυξήσει την αρτηριακή πίεση, αν και συνήθως αναπτύσσεται ανοχή του οργανισμού σ’ αυτό το φαινόμενο. Πάντως δεν φαίνεται να υπάρχει σχέση μεταξύ της χρόνιας λογικής κατανάλωσης καφέ και της υπέρτασης.
Αν έχουμε υπερβολικό άγχος…
Το άγχος πηγάζει συνήθως από πίεση που ασκείται από εξωτερικούς παράγοντες, όπως είναι η δουλειά και η οικογένεια ή από εσωτερικούς παράγοντες, όπως είναι η κατάθλιψη. Σε περιόδους έντονου άγχους η καρδιά χτυπά σε πιο γρήγορους ρυθμούς και η αρτηριακή πίεση αυξάνεται.
Βρίσκοντας τρόπους να ελαττώσουμε το υπερβολικό άγχος έχουμε σημαντικό όφελος στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, αλλά και μεγάλη βελτίωση τόσο στη φυσική, όσο και στη συναισθηματική μας κατάσταση. Παρ’ όλο που φαίνεται πολύ δύσκολο έως αδύνατο να αποφύγουμε εντελώς το άγχος, πρέπει να προσπαθήσουμε να το ελέγξουμε, αντιδρώντας σε κάθε περίσταση ρεαλιστικά και με μέτρο. Τόσο η υπερδιέγερση, όσο και η απάθεια στις διάφορες αγχογόνες καταστάσεις οδηγούν σε περισσότερο άγχος. Είναι απαραίτητο λοιπόν να ακολουθούμε τις οδηγίες ειδικών, που θα μας βοηθήσουν σ’ αυτόν τον κρίσιμο τομέα.
Είναι η σωματική άσκηση σημαντική
Η διατήρηση του σώματός μας σε καλή φυσική κατάσταση είναι από τα σημαντικότερα εφόδια για την πρόληψη και τη θεραπεία της υπέρτασης. Είναι επίσης γνωστό ότι η μη ανταγωνιστική άσκηση (βάδισμα, ελαφρύ τρέξιμο, κολύμπι) για την αποτροπή καρδιακών παθήσεων και θανάτου από αυτές είναι καθοριστική. Οι έρευνες αποδεικνύουν ότι άνθρωποι που δεν γυμνάζονται έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες για καρδιακή προσβολή και δυσκολότερη ανάνηψη μετά από αυτήν.
Έτσι, με το να γυμναζόμαστε τακτικά και προγραμματισμένα, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες των ειδικών, πετυχαίνουμε:
• Η καρδιά να αντλεί το αίμα πιο αποδοτικά, η κυκλοφορία να βελτιώνεται και
η αρτηριακή πίεση να πέφτει.
• Τα επίπεδα της χοληστερόλης και των άλλων λιπιδίων να μειώνονται και
έτσι να επιβραδύνεται η ανάπτυξη αρτηριοσκλήρυνσης.
• Η μυϊκή δύναμη και ο μυϊκός τόνος να αυξάνονται, με αποτέλεσμα
μεγαλύτερη αντοχή και καλύτερη φυσική δραστηριότητα.
• Το σωματικό βάρος να ελέγχεται καλύτερα, σε συνδυασμό πάντα με την
κατάλληλη δίαιτα.
• Μεγάλη βελτίωση στη συναισθηματική κατάσταση, λιγότερο άγχος και
καλύτερο ύπνο.
Παράγοντες κινδύνου.
Αφού ο στόχος της θεραπείας της υπέρτασης είναι η μείωση του όλου καρδιαγγειακού κινδύνου, είναι τουλάχιστον το ίδιο σημαντικό να θεραπευτούν και οι άλλοι παράγοντες που συνυπάρχουν και είναι συνυπαίτιοι (παράγοντες κινδύνου).
Υπάρχουν δύο τύποι παραγόντων κινδύνου. Αυτοί που είναι μόνιμοι και δεν αλλάζουν, όπως η κληρονομική προδιάθεση για εμφάνιση υπέρτασης και καρδιακών παθήσεων και η ηλικία, και αυτοί που μπορούν να τροποποιηθούν, όπως τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα κ.λπ. Οι περισσότερες από τις αλλαγές του τρόπου ζωής που θα βοηθήσουν στη μείωση της αρτηριακής υπέρτασης θα δράσουν ευνοϊκά και στους άλλους παράγοντες κινδύνου.
Πρέπει να γίνει κατανοητό βέβαια ότι αν έχουμε μερικούς ή ακόμη και όλους τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου, δεν σημαίνει ότι θα προσβληθούμε οπωσδήποτε από κάποια καρδιαγγειακή πάθηση. Οι πιθανότητες όμως είναι σαφώς μεγαλύτερες.
Ποιος από τους παράγοντες κινδύνου είναι σημαντικότερος;
Όλοι θα πρέπει να θεωρηθούν σημαντικοί, γιατί βρίσκονται σε αλληλεξάρτηση μεταξύ τους και επομένως η παρουσία του ενός επιδεινώνει κάποιον άλλο. Βέβαια ισχύει το ότι όσο περισσότερους συγκεντρώνουμε, τόσο πιο πολύ κινδυνεύουμε.
Αν έχουμε υψηλή χοληστερόλη στο αίμα μας…
Διάφορα είδη λιπαρών ουσιών παράγονται στο σώμα και μεταφέρονται με τη ροή του αίματος. Ονομάζονται λιπίδια και το κυριότερο από αυτά είναι η χοληστερόλη, που βρίσκεται επίσης σε πολλές τροφές. Καταναλώνοντας τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη, ανεβάζουμε τα επίπεδά της στο αίμα.
Παρ’ όλο που η πρόσληψη κάποιας ποσότητας χοληστερόλης και άλλων λιπιδίων με το φαγητό είναι απαραίτητη για τη σύνθεση της μεμβράνης των κυττάρων και τις ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού, οι στατιστικές δείχνουν ότι η συνεχής και μεγάλη ποσότητα αυτών των ουσιών στο αίμα είναι η κυριότερη αιτία της αρτηριοσκλήρυνσης, αφού μπορούν να ‘‘κολλήσουν’’ και να διεισδύσουν στα τοιχώματα των αρτηριών, αρχίζοντας ή και συνεχίζοντας τη διαδικασία της νόσου. Όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα της χοληστερόλης, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα προσβολής από καρδιαγγειακές παθήσεις. Τα λίπη δεν επηρεάζουν τις τιμές της αρτηριακής πίεσης, αλλά η ποσότητα και το είδος τους στη διατροφή πρέπει να ελέγχονται, γιατί επηρεάζουν το σωματικό βάρος και τις τιμές της χοληστερόλης και των άλλων λιπιδίων. Για να ελαττώσουμε το βάρος μας και για να βελτιώσουμε τις τιμές της χοληστερόλης, πρέπει να ακολουθούμε τις συστάσεις του γιατρού μας.
Μερικές χρήσιμες οδηγίες είναι:
• Να αποφεύγουμε φαγητά πλούσια σε χοληστερόλη, όπως είναι τα αυγά, το
συκώτι και τα λιπαρά κρέατα.
• Να αποφεύγουμε φαγητά που είναι πλούσια στα λεγόμενα κορεσμένα
λιπαρά, όπως είναι τα ζωικά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα (κρέμες, τυριά
και βούτυρα).
• Η διατροφή μας να περιλαμβάνει κυρίως ψάρια, πουλερικά, όσπρια,
λαχανικά και φρούτα.
• Να μαγειρεύουμε με μικρές ποσότητες φυτικών ελαίων, κυρίως με
ελαιόλαδο.
Πότε χρησιμοποιούμε φάρμακα για τη θεραπεία της αρτηριακής υπέρτασης;
Στους ασθενείς στους οποίους η αύξηση της αρτηριακής πίεσης έχει επιβεβαιωθεί με επανειλημμένες μετρήσεις στο ιατρείο σε διαδοχικές επισκέψεις και στους οποίους τα μη φαρμακευτικά μέσα δεν επιτυγχάνουν ικανοποιητική μείωση της πίεσης, θα χορηγηθεί φαρμακευτική θεραπεία. Για την απόφαση έναρξης θεραπείας με φάρμακα, εκτός από τις τιμές της αρτηριακής πίεσης, ο γιατρός λαμβάνει υπόψη την παρουσία άλλων νοσημάτων και άλλων παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου, καθώς και πιθανές ενδείξεις ότι έχουν προσβληθεί όργανα που συνήθως τα απειλεί η υπέρταση.
Σε περιπτώσεις με πολύ υψηλή πίεση ίσως ο γιατρός συστήσει αμέσως φαρμακευτική θεραπεία, έστω και αν μετρά για πρώτη φορά την πίεσή μας.
Η λήψη φαρμάκων για την υπέρταση δεν σημαίνει φυσικά ότι μπορούμε να τρώμε αλάτι χωρίς μέτρο ή να πίνουμε αλκοόλ άφοβα. Όλοι οι περιορισμοί εξακολουθούν να ισχύουν, προκειμένου να έχουμε ένα θετικό αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση της υπέρτασης.
Στα άτομα με Προϋπέρταση δεν χορηγείται φαρμακευτική θεραπεία, αλλά συστήνεται αλλαγή στον τρόπο ζωής (κυρίως μείωση σωματικού βάρους, άσκηση, μείωση πρόσληψης αλατιού κλπ, για να διατηρηθεί χαμηλή η πίεση.
Εάν όμως άτομα με τιμές προϋπέρτασης πάσχουν από διαβήτη ή νεφρική ανεπάρκεια συνήθως θεραπεύονται φαρμακευτικά.
Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της υπέρτασης
Όταν ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί με διαιτητικά ή άλλα μη φαρμακευτικά μέσα, θα χορηγηθούν φάρμακα. Αν ο γιατρός συνταγογραφήσει κάποιο φάρμακο, είναι σημαντικό να ακολουθήσουμε κατά γράμμα τις οδηγίες του. Δεν πρέπει ποτέ να παραλείπουμε κάποιες δόσεις πιστεύοντας ότι είμαστε καλά και ότι δεν έχουμε ανάγκη τα φάρμακα, γιατί η πίεση μπορεί να παρουσιάσει σημαντική άνοδο.
Χρησιμοποιούνται αρκετοί τύποι φαρμάκων, οι οποίοι δρουν σε διαφορετικά συστήματα του οργανισμού, που είναι υπεύθυνα για τη ρύθμιση της πίεσης. Το φάρμακο που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται πάντα από τις ανάγκες και την κατάσταση του κάθε ασθενούς. Ωστόσο, μερικά φάρμακα έχουν καλύτερα αποτελέσματα σε μερικά άτομα απ’ ό,τι έχουν σε άλλα, σε μερικές παθήσεις συγκριτικά με άλλες, ενώ πολλοί χρειάζονται συνδυασμό δύο ή και τριών φαρμάκων, καθώς και διαφορετικές δόσεις του ίδιου φαρμάκου. Έτσι, εάν παίρνετε διαφορετικό φάρμακο από κάποιον άλλον, μην ανησυχείτε.
Οι οδηγίες για φαρμακευτική θεραπεία και οι τιμές της πίεσης δεν διαφέρουν στους ηλικιωμένους. Το μόνο που χρειάζεται είναι η έναρξη θεραπείας με μικρές δόσεις και η ενίσχυσή της προοδευτικά με παρακολούθηση της πίεσης και σε όρθια θέση για την αποφυγή της ορθοστατικής υπότασης. Στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάζεται συνδυασμός φαρμάκων
Οι διάφοροι τύποι των αντιυπερτασικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται πιο συχνά είναι:
Διουρητικά.
Τα φάρμακα αυτής της ομάδας έχουν χρησιμοποιηθεί πολύ στην υπέρταση. Δρουν αποβάλλοντας νάτριο και νερό μέσω των ούρων και μακροχρόνια ελαττώνουν την αντίσταση των αρτηριών. Επομένως, μειώνουν τον όγκο των υγρών στην κυκλοφορία και αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Παρ’ όλο που όλα τα διουρητικά έχουν το ίδιο αποτέλεσμα, οι διάφοροι τύποι διαφέρουν στον τρόπο και στην ταχύτητα δράσης. Μπορεί να χορηγηθούν μόνα τους, αλλά κυρίως είναι πολύ χρήσιμα σε περιπτώσεις όπου απαιτείται συνδυασμός φαρμάκων.
Η θεραπεία με διουρητικά ίσως μειώσει τη συγκέντρωση του καλίου στο αίμα, γι’ αυτό και είναι πιθανόν να απαιτηθεί ακόμα και η χορήγηση σκευασμάτων καλίου. Η πρόσληψη του καλίου με τις τροφές είναι απαραίτητη. Σπανιότερα τα διουρητικά μπορεί να προκαλέσουν αύξηση του ουρικού οξέος.
Αναστολείς των β και α υποδοχέων.
Έχει ήδη αναφερθεί σε προηγούμενα κεφάλαια ότι δύο σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση είναι η δύναμη συστολής του καρδιακού μυός και η κατάσταση των αγγείων.
Οι β-αναστολείς μειώνουν την αρτηριακή πίεση, αποκλείοντας το σήμα συγκεκριμένων τύπων νεύρων που είναι υπεύθυνα για τη ρύθμιση του καρδιακού ρυθμού και τη δύναμη της καρδιακής συστολής. Αυτό έχει αποτέλεσμα τη μείωση της δύναμης που ασκείται στο αίμα και κατ’ επέκταση τη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Οι β-αναστολείς προτιμώνται σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο, χορηγούνται με προσοχή σε αυτούς που πάσχουν από χρόνιες πνευμονοπάθειες και σακχαρώδη διαβήτη, ενώ η κόπωση και η βραδυκαρδία είναι οι κυριότερες ανεπιθύμητες ενέργειές τους.
Οι α-αναστολείς ρυθμίζουν επίσης τη συστολή και τη διαστολή των αγγείων ελαττώνοντας έτσι την αρτηριακή πίεση, αλλά δεν χρησιμοποιούνται σαν αρχική θεραπεία λόγω των παρενεργειών τους.
Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης .
Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου αναστέλλουν την παραγωγή από τον οργανισμό μιας ουσίας που λέγεται αγγειοτασίνη, η οποία προκαλεί σοβαρή σύσπαση των αγγείων. Αναστέλλοντας επομένως την παραγωγή αυτής της ουσίας έχουμε αγγειοδιαστολή, με αποτέλεσμα την πτώση της αρτηριακής πίεσης. Είναι χρήσιμα φάρμακα σε αρρώστους με υπέρταση, με έμφραγμα και με καρδιακή ανεπάρκεια. Η κύρια παρενέργειά τους είναι ένας επίμονος ξηρός βήχας που εμφανίζεται στο 15% περίπου των ασθενών.
Ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτασίνης.
Τα φάρμακα αυτά αποκλείουν τους χώρους σύνδεσης της αγγειοτασίνης και έτσι δεν της επιτρέπουν να δράσει. Έχουν πολλά κοινά στοιχεία με τα προηγούμενα φάρμακα και ένα σημαντικό πλεονέκτημα, την απουσία του ξηρού βήχα. Περιστασιακά μπορούν να προκαλέσουν ζάλη.
Ανταγωνιστές ασβεστίου.
Τα φάρμακα αυτά δρουν κυρίως αποκλείοντας την είσοδο του ασβεστίου στα κύτταρα των αγγείων. Όταν το ασβέστιο φτάσει σε μια συγκεκριμένη συγκέντρωση, παίζει σημαντικό ρόλο σε μια διαδικασία η οποία προκαλεί συστολή των αγγείων. Επομένως, οι ανταγωνιστές ασβεστίου μειώνουν την αρτηριακή πίεση προκαλώντας κυρίως διαστολή των αγγείων.
Λόγω του ότι οι ανταγωνιστές ασβεστίου διευκολύνουν τη ροή του αίματος και κατά συνέπεια του οξυγόνου μέσα στα στεφανιαία αγγεία, χρησιμοποιούνται επίσης για τη θεραπεία καρδιακών παθήσεων, όπως είναι η στηθάγχη. Ενοχλητικές παρενέργειες από τη χρήση τους είναι η ταχυκαρδία, ο πονοκέφαλος, η ερυθρότητα του προσώπου και το οίδημα στους αστραγάλους. Το πρήξιμο αυτό οφείλεται σε τοπική διαστολή των αγγείων, είναι ακίνδυνο και δεν απαιτεί θεραπεία με διουρητικά.
Περιφερικά αγγειοδιασταλτικά και φάρμακα που δρουν στο κεντρικό
νευρικό σύστημα.
Τα αγγειοδιασταλτικά δρουν απ’ ευθείας στο τοίχωμα των αρτηριών, με αποτέλεσμα τη διαστολή τους. Χρησιμοποιούνται σπάνια, σε ιδιαίτερα δύσκολες περιπτώσεις υπέρτασης, σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα.
Αυτά που δρουν στον εγκέφαλο έχουν επίσης αποτέλεσμα τη μείωση της αγγειοσύσπασης.
Νεότερα φάρμακα – Αναστολείς της ρενίνης
Οι αναστολείς της ρενίνης είναι μια νέα κατηγορία αντιυπερτασικών φαρμάκων, η οποία θα είναι σύντομα διαθέσιμη στην αγορά. Τα φάρμακα αυτά εξουδετερώνουν τη δράση της ρενίνης, ενός ενζύμου-κλειδιού στη ρύθμιση της πίεσης, το οποίο παράγεται στα νεφρά.
Είναι απαραίτητα τα ηρεμιστικά φάρμακα;
Η χορήγηση ηρεμιστικών φαρμάκων δεν έχει θέση στην αντιμετώπιση της αυξημένης πίεσης. Τα ηρεμιστικά είναι χρήσιμα σε άτομα με άγχος και κρίσεις πανικού, είτε έχουν είτε δεν έχουν υπέρταση. Επίσης ο όρος “νευροπίεση’’ είναι λανθασμένος και παραπλανητικός, επειδή όλοι οι άνθρωποι, με υπέρταση ή χωρίς, μπορεί να έχουν αυξημένη πίεση σε συνθήκες άγχους, πανικού ή στενοχώριας. Είναι πιθανό λοιπόν όλοι οι άνθρωποι να εμφανίσουν νευροπίεση, όμως υπέρταση έχουν μόνο τα άτομα που παρουσιάζουν σταθερή αύξηση της πίεσης σε συνθήκες ηρεμίας.
Υπέρταση και σκόρδο.
Το σκόρδο προκαλεί μικρή μείωση της αρτηριακής πίεσης όταν όμως χορηγείται σε μεγάλες ποσότητες (π.χ.10-25 σκελίδες την ημέρα). Τα σκευάσματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο είναι εκχυλίσματα ή αποστάγματα σκόρδου, που δεν έχουν σταθερή περιεκτικότητα στη δραστική ουσία που περιέχει το σκόρδο (αλλικίνη) και είναι δύσκολο να εξασφαλίσουν σταθερή απόδοση. Επίσης, ακόμα και τα ‘‘χάπια’’ σκόρδου προκαλούν τη χαρακτηριστική δυσάρεστη μυρωδιά. Εξάλλου, τα πιθανά οφέλη αλλά και οι κίνδυνοι από τη μακροχρόνια χρήση της ουσίας αυτής είναι άγνωστα.
Ποιος τύπος φαρμάκου είναι κατάλληλος για μας
Αν έχουμε υπέρταση, το ποιο ή ποια φάρμακα θα μας χορηγηθούν, εξαρτάται όχι μόνο από το ύψος της αρτηριακής πίεσης, αλλά και από τη γενικότερη κατάσταση της υγείας μας, κυρίως τη συνύπαρξη άλλων νοσημάτων (καρδιοπάθειας, νεφροπάθειας, διαβήτη, αρθρίτιδας από ουρικό οξύ, χρόνιας βρογχίτιδας, άσθματος). Η αντιυπερτασική θεραπεία δηλαδή προσαρμόζεται στα μέτρα του κάθε αρρώστου. Οι γιατροί συνήθως αρχίζουν τη θεραπεία συνταγογραφώντας μια μικρή δόση ενός φαρμάκου και παρακολουθούν το αποτέλεσμα της δράσης του σε μια μικρή σχετικά χρονική περίοδο, τουλάχιστον 3-4 εβδομάδων. Η δόση μπορεί να αυξηθεί ή μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάποιο άλλο φάρμακο, αν η μείωση της αρτηριακής πίεσης δεν μπορεί να φτάσει στα επιθυμητά επίπεδα ή αν εμφανιστούν σοβαρές παρενέργειες του φαρμάκου. Επίσης, μπορεί να προστεθεί στην αγωγή και δεύτερο ή ακόμα και τρίτο φάρμακο για να επιτευχθεί ο στόχος.
Εφόσον επιτευχθεί η επιθυμητή μείωση στην αρτηριακή πίεση, τότε ο γιατρός ίσως τροποποιήσει λίγο την αγωγή, ώστε να γίνει πιο εύκολη η λήψη της. Στόχος είναι η επίτευξη του ελέγχου της αρτηριακής πίεσης χρησιμοποιώντας το μικρότερο αριθμό φαρμάκων, στη μικρότερη δόση και με τις λιγότερες παρενέργειες.
Γενικά όμως όλοι οι τύποι των φαρμακευτικών ουσιών μειώνουν την αρτηριακή πίεση στον ίδιο περίπου βαθμό.
Ποιες είναι οι σπουδαιότερες παρενέργειες των αντιυπερτασικών φαρμάκων
Όλα τα φάρμακα που συνταγογραφούνται για την υπέρταση έχουν παρενέργειες, αλλά οι περισσότερες είναι μικρής σημασίας, διαρκούν λίγο και συνήθως περνούν απαρατήρητες. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι φοβούνται και διακόπτουν τη θεραπεία με την εμφάνισή τους. Αυτό είναι επικίνδυνο και δε θα συμβεί αν ο ασθενής ενημερωθεί από το γιατρό για τις πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων, το λόγο για τον οποίο παρουσιάζονται, αλλά και το πώς αυτές θα αποφευχθούν ή θα ελαχιστοποιηθούν συνεχίζοντας τη θεραπεία. Πολλές από τις παρενέργειες των αντιυπερτασικών εξαφανίζονται μέσα σε λίγες ημέρες από την έναρξη της θεραπείας. Αν όμως επιμένουν, μπορούμε να τις ελαττώσουμε παίρνοντας μικρότερη δόση ή αλλάζοντας θεραπεία. Αυτό όμως πρέπει να γίνεται πάντα σε συνεργασία με το γιατρό.
Τα αντιυπερτασικά φάρμακα ενδεχομένως να προκαλέσουν μεγάλη πτώση της πίεσης, ιδίως στην αρχή της θεραπείας. Η απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, καταβολή ή και λιποθυμία. Αυτό μπορεί να συμβεί αμέσως μετά την πρώτη δόση, πριν ακόμη ο οργανισμός προφτάσει να προσαρμοστεί στη χαμηλότερη πίεση.
Γι’ αυτό το λόγο επίσης είναι μεγάλο λάθος η λήψη φαρμάκων χωρίς τη συνταγή του γιατρού, επειδή τα παίρνει κάποιος γνωστός μας.
Οι συνηθέστερες παρενέργειες της κάθε ομάδας των αντιυπερτασικών φαρμάκων αναφέρθηκαν. Άλλες παρενέργειες, όπως η εύκολη κόπωση, οι μυαλγίες, η συμφορημένη μύτη, η ξηρότητα του στόματος, οι συναισθηματικές διαταραχές, οι κράμπες στα πόδια και η ελάττωση της σεξουαλικής ικανότητας μπορεί να συμβούν, αλλά συνήθως οι περισσότερες εξαφανίζονται λίγες μέρες μετά την έναρξη της θεραπείας.
Τι συμβαίνει όταν ξεχνάμε να πάρουμε τα φάρμακά μας;
Όταν γίνει διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής, εκείνο που συνήθως συμβαίνει είναι η αύξηση της αρτηριακής πίεσης μέσα σε διάστημα ημερών ή λίγων εβδομάδων. Παραλείποντας μόνο ένα χάπι δεν θα προκληθούν σημαντικές επιπτώσεις, εκτός αν αυτό γίνεται συστηματικά. Εκείνο που έχει σημασία είναι, αν παραλειφθεί μια δόση, να μη ληφθεί την επόμενη μέρα διπλάσια δόση για να καλυφθεί το …χαμένο έδαφος.
Αν η πίεση βρεθεί αυξημένη, πρέπει να πάρουμε κάποιο επιπλέον φάρμακο;
Πρέπει να τονισθεί ότι η χορήγηση των φαρμάκων πρέπει να είναι σταθερή και καθημερινή. Είναι λάθος η τροποποίηση των φαρμάκων ή των δόσεων, επειδή η πίεση βρέθηκε αυξημένη ή ελαττωμένη σε τυχαία μέτρηση. Συνήθως η αύξηση της πίεσης είναι παροδική και πολλές φορές οφείλεται σε κάποιο άλλο πρόβλημα που μας αναστατώνει. Γι’ αυτό λοιπόν επαναλαμβάνουμε τη μέτρηση λίγο αργότερα και, αν δούμε ότι επιμένει, συμβουλευόμαστε το γιατρό μας.
Επίσης, πρέπει να αποφεύγεται η χρήση φαρμάκων που δρουν γρήγορα, όπως τα υπογλώσσια (μια πολύ συνηθισμένη τακτική), γιατί προκαλούν απότομη και μεγάλη πτώση της πίεσης, που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο, ιδίως σε ηλικιωμένους ή αρρώστους με αρτηριοσκλήρυνση. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο κίνδυνος από την υπέρταση είναι μακροχρόνιος και όχι στιγμιαίος.
Μερικά φάρμακα προκαλούν “αντανακλαστική” αύξηση της αρτηριακής πίεσης μια ή δυο μέρες μετά την απότομη διακοπή τους. Γι’ αυτό το λόγο πριν γίνει οποιαδήποτε αναγκαία διακοπή κάποιου φαρμάκου, πρέπει να το γνωρίζει ο γιατρός μας.
Θα παίρνουμε φάρμακα για πάντα;
Οι περισσότεροι υπερτασικοί χρειάζεται να παίρνουν φάρμακα κατά της πίεσης για όλη την υπόλοιπη ζωή τους, όσο και αν αυτό είναι δύσκολο. Ίσως μερικοί μπορέσουν να σταματήσουν τη θεραπεία, εάν καταφέρουν σημαντικές αλλαγές στον τρόπο ζωής τους.
Αν χρειάζεται να παίρνουμε φάρμακα και για άλλα νοσήματα…
Αν παίρνουμε αντιυπερτασικά φάρμακα, πρέπει πάντα να συμβουλευόμαστε το γιατρό για την ταυτόχρονη λήψη φαρμάκων για άλλες παθήσεις. Φάρμακα κατά του κρυολογήματος, ανορεκτικά, ρινικά σπρέι, υπακτικά, αντιόξινα, φάρμακα για την αρθρίτιδα, για τις χρόνιες πνευμονοπάθειες κ.α. αλληλεπιδρούν με τα αντιυπερτασικά φάρμακα και μπορεί να αυξήσουν την πίεση.
Τι πρέπει να ξέρουμε για τα φάρμακα;
Όταν χρησιμοποιούμε φάρμακα για την υπέρταση ή για άλλο λόγο πρέπει να ξέρουμε:
• Το όνομά τους και για ποιο λόγο τα παίρνουμε.
• Την ακριβή δοσολογία τους (την ποσότητα και τη συχνότητα).
• Τις πιθανές παρενέργειες και πώς να αντιδράσουμε αν εμφανιστούν.
• Αν είναι ασφαλής η λήψη των φαρμάκων αυτών, σε συνδυασμό με άλλα
φάρμακα που θα τύχει να πάρουμε για άλλους λόγους.
• Αν πρέπει ταυτόχρονα με τη λήψη τους να αποφεύγουμε κάποια φαγητά, να
πίνουμε αλκοόλ ή να οδηγούμε.
Η μέτρηση της πίεσης στο σπίτι.
Η μέτρηση της πίεσης στο σπίτι βοηθά προκειμένου να γίνει διάγνωση της υπέρτασης, αλλά και στη συνέχεια για την παρακολούθηση της θεραπείας της.
Για να αξιολογηθεί σωστά πρέπει να γίνονται πολλές μετρήσεις σε διαφορετικές ημέρες, σε συνθήκες ηρεμίας και να υπολογίζεται ο μέσος όρος τους. Μεμονωμένες μετρήσεις δεν έχουν ιδιαίτερη αξία, γιατί μπορεί να μην αντιπροσωπεύουν την πραγματική πίεση. Μετρήσεις σε συνθήκες άγχους, πονοκεφάλου, πανικού, στενοχώριας, ζάλης κ.λπ. πρέπει να αποφεύγονται, επειδή είναι παραπλανητικές.
Πριν από την επίσκεψη στο γιατρό, συνήθως συνιστάται να γίνονται μετρήσεις κάθε δεύτερη μέρα (κατά προτίμηση εργάσιμη), σε διάστημα τουλάχιστον δύο εβδομάδων και κατόπιν να υπολογίζεται ο μέσος όρος τους.
Για τη μακροχρόνια παρακολούθηση της πίεσης στο σπίτι είναι συνήθως αρκετές μία έως δύο μετρήσεις την εβδομάδα. Η καθημερινή μέτρηση της πίεσης δεν είναι αναγκαία παρά μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις και για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Οποιαδήποτε ώρα της ημέρας είναι κατάλληλη για τη μέτρηση της πίεσης. Είναι σωστό να τη μετράμε σε διαφορετικές ώρες, να σημειώνουμε τις τιμές της πίεσης και να τις δείχνουμε στο γιατρό. Συνήθως συνιστάται να γίνονται μετρήσεις δύο φορές την ημέρα: το πρωί (αν χορηγούνται φάρμακα, πριν από τη λήψη τους) και το απόγευμα. Κάθε φορά γίνονται διπλές ή τριπλές μετρήσεις σε καθιστή θέση και με μεσοδιάστημα ενός λεπτού μεταξύ των μετρήσεων.
Κατά κανόνα η πίεση στο σπίτι είναι χαμηλότερη απ’ ό,τι στο ιατρείο και θεωρείται φυσιολογική όταν ο μέσος όρος μερικών μετρήσεων είναι κάτω από 130 mmHg για τη συστολική και κάτω από 80 mmHg για τη διαστολική.
Πόσο συχνά πρέπει να επισκεπτόμαστε το γιατρό μας για την υπέρταση;
Στα αρχικά στάδια της παρακολούθησης, για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, τη διερεύνηση και την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας, οι επισκέψεις στο γιατρό γίνονται κάθε 2-3 εβδομάδες.
Άτομα με καλά ρυθμισμένη πίεση πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά από το γιατρό τους, συνήθως κάθε 6 μήνες.
Σε άτομα που έχουν και άλλα προβλήματα (σακχαρώδη διαβήτη, καρδιοπάθεια, δυσλιπιδαιμία, εγκεφαλικό, νεφρική βλάβη, υπέρταση ανθεκτική στη θεραπεία κ.λπ.) η παρακολούθηση από το γιατρό πρέπει να γίνεται κάθε 2 ή 3 μήνες.
Μαθαίνοντας να ζούμε … με την υπέρταση
Μόλις διαπιστώσουμε ότι έχουμε υπέρταση και ότι χρειαζόμαστε θεραπεία, ας έχουμε υπόψη ότι:
• Η αρτηριακή πίεση δεν έχει συμπτώματα. Μετράμε τακτικά την πίεσή μας και
συστήνουμε το ίδιο στην οικογένεια και τους φίλους μας.
• Η συνεργασία με το γιατρό μας είναι αναγκαία προϋπόθεση για τη ρύθμιση της
αρτηριακής πίεσης και κατ’ επέκταση την πρόληψη των επιπλοκών της
υπέρτασης.
• Αρχίζουμε τη θεραπεία και τη συνεχίζουμε, ακόμη και όταν αισθανόμαστε
καλά, γιατί η υπέρταση οδηγεί σε άλλα σοβαρότερα προβλήματα υγείας, που
δύσκολα θεραπεύονται.
• Αφήνουμε τον εαυτό μας να συνηθίσει στο φάρμακο. Αυτό ίσως χρειαστεί
μερικές εβδομάδες, το αποτέλεσμα όμως συνήθως μας ανταμείβει. Δεν πρέπει
να μας δυσαρεστεί το γεγονός ότι είναι αναγκαίο να παίρνουμε φάρμακα για
όλη μας τη ζωή.
• Πρέπει να γνωρίζουμε ότι το κέρδος από τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης
είναι μεγαλύτερο από τις μικρές και παροδικές παρενέργειες που μπορεί να
προκαλέσουν τα φάρμακα.
• Αλλάζοντας τη διατροφή και γενικότερα τον τρόπο ζωής μας μπορεί να
περιορίσουμε την ανάγκη λήψης φαρμάκων για τον έλεγχο της υπέρτασης.
• Βελτιώνουμε τη συναισθηματική και τη φυσική μας κατάσταση.
Και το πιο σημαντικό:
• Βοηθάμε τον εαυτό μας, για να ζήσουμε περισσότερα χρόνια υγιείς.
ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΟΒΟΜΑΣΤΕ ΤΗΝ ΥΠΕΡΤΑΣΗ! ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ.
ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΟΜΩΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΟΛΗΨΗ
