Ατοπική δερματίτιδα – Έκζεμα
Συγγραφέας Γεώργιος Π. Λούρμπας Γράφτηκε στις ,
Συνήθως εμφανίζεται στα πρώτα 2 χρόνια της ζωής του παιδιού με χαρακτηριστική ξηροδερμία, φαγούρα (κνησμό) και εξανθήματα τα οποία έχουν μια επίσης χαρακτηριστική κατανομή στο σώμα. Στα μωρά αφορά τις παρειές (μάγουλα), τους καρπούς, τις γάμπες και το πίσω μέρος του γονάτου. Σε μεγαλύτερες ηλικίες συμπεριλαμβάνονται οι μηροί και τα χέρια.
Λόγω του κνησμού, οι βλάβες από το ξύσιμο επιδεινώνονται και αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο μεταξύ εξανθημάτων και κνησμού καθιστώντας τη νόσο χρόνια ενώ μπορεί και να επιμολυνθεί από μικρόβια οπότε να υπάρξουν και δερματικές μολύνσεις.
Υπάρχουν γενετικοί αλλά και περιβαλλοντικοί παράγοντες που δημιουργούν την Ατοπική Δερματίτιδα και για αυτό απαιτείται προσέγγιση από τον ειδικό αλλεργιολόγο και φυσικά όσο νωρίτερα γίνει αυτό, τόσο λιγότερες βλάβες θα δημιουργηθούν. Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε πως το δέρμα είναι το εξωτερικό περίβλημα του οργανισμού μας, που σαν ασπίδα μας προστατεύει από τα αλλεργιογόνα και τα μικρόβια του περιβάλλοντος. Οποιαδήποτε βλάβη του, θα οδηγήσει στην είσοδο αλλεργιογόνων τα οποία θα ευαισθητοποιήσουν τον ανθρώπινο οργανισμό και ακολούθως μπορεί στα πλαίσια της “ατοπικής παρέλασης” να εμφανιστεί τροφική ή αναπνευστική αλλεργία με ρινίτιδα ή άσθμα. Για αυτό το λόγο είναι καθοριστικής σημασίας η αναγνώριση της ατοπικής δερματίτιδας όσο το δυνατόν νωρίτερα γιατί η σωστή αντιμετώπιση της μπορεί να τροποποιήσει ή και να αποτρέψει την εμφάνιση αλλεργιών στο μέλλον, καθορίζοντας και εξασφαλίζοντας το μέλλον του παιδιού αναφορικά με τις αλλεργίες.
Η εξωτερική στοιβάδα του δέρματος λέγεται επιδερμίδα και σε φυσιολογικές συνθήκες αποτελεί τον “επιδερμικό φραγμό”, όπου τα κύτταρα της επιδερμίδας είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους όπως τα τούβλα σε έναν τοίχο. Αν χαλάσει αυτό το “δέσιμο” των κυττάρων μεταξύ τους και δημιουργηθούν κενά, τότε ο φραγμός παύει να υφίσταται και το δέρμα είναι ευάλωτο σε όλα τα εξωτερικά ερεθίσματα. Αυτό μεταφράζεται στις εκζεματικές βλάβες του δέρματος ή στα αρχικά στάδια, σε ξηροδερμία όπου συνήθως συνυπάρχει και κνησμός (φαγούρα). Στους πιθανούς γενετικούς παράγοντες που μπορεί να προκαλούν την ατοπική δερματίτιδα είναι και το γονίδιο της “φιλαγκρίνης” όπου η παρουσία φιλαγκρίνης προκαλεί μια μείωση στη σύνδεση των κυττάρων του δέρματος. Η ατοπική δερματίτιδα είναι μια αλλεργία κυτταρικού τύπου που μπορεί να σχετίζεται με τροφές. Σιτηρά, αυγό, γάλα και άλλες φαινομενικά αθώες τροφές μπορεί να προκαλούν τις βλάβες αυτές στο δέρμα όπου δεν παρουσιάζονται άμεσα αλλά συνήθως αρκετές ώρες ή και ημέρες μετά από τη λήψη αυτών των τροφών. Για αυτό το λόγο χρειάζεται να ελεγχθούν οι τροφές που καταναλώνει ο ασθενής και γίνεται με τους ακόλουθους τρόπους.
Η διάγνωση γίνεται με τη λήψη του ιστορικού του ασθενούς, την εξέταση του και με τις ακόλουθες εξετάσεις:
- αλλεργικά δερματικά τεστ (ΑΡΤ’s) για την ανεύρεση του υπεύθυνου τροφικού αλλεργιογόνου που προκαλεί την αλλεργική φλεγμονή στο δέρμα
- μέτρηση ανοσοσφαιρίνης IgE
Η θεραπεία βασίζεται στην τοπική περιποίηση του δέρματος με εφαρμογή δερμοκαλλυντικών προϊόντων, τα οποία θα πρέπει να είναι τα κατάλληλα ανάλογα με το δέρμα και την ποιότητα των βλαβών. Αυτά αποσκοπούν στην ενυδάτωση και αποκατάσταση των χαμένων συστατικών του δέρματος ενώ παράλληλα μπορεί να απαιτείται και τοπική αντιφλεγμονώδη αγωγή ώστε να περιοριστούν οι βλάβες του δέρματος ή αντιμικροβιακή θεραπεία τοπικά στην περίπτωση επιμόλυνσης του δέρματος.
Γεώργιος Π. Λούρμπας, ειδικός αλλεργιολόγος ενηλίκων και παιδοαλλεργιολόγος.
