Η κορτιζόλη και το Σύνδρομο Cushing
Συγγραφέας Aπόστολος Ζαπανδιώτης Γράφτηκε στις ,
Τι είναι το σύνδρομο Cushing;
Το Σύνδρομο Cushing είναι όλα τα σωματικά και ψυχικά συμπτώματα και διαταραχές που έχει κάποιος όταν η κορτιζόλη στο αίμα του είναι πολύ υψηλή για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Τι είναι η κορτιζόλη; Τι είναι τα επινεφρίδια;
Η κορτιζόλη είναι μια ορμόνη που παράγεται από τα επινεφρίδια, δύο αδένες που βρίσκονται στην κοιλιά πάνω από τα νεφρά. Είναι πολύ σημαντική ορμόνη για το ανθρώπινο σώμα, γιατί σε αυτήν την ορμόνη βασίζεται η απάντηση του σώματος σας στο στρες, αυτή η ορμόνη ελέγχει το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού σας, είναι βασική ορμόνη για τη λειτουργία της καρδιάς, των αγγείων, για την αρτηριακή πίεση και για την παραγωγή και την καύση των υδατανθράκων, του λίπους και των πρωτεινών.
Που οφείλται το σύνδρομο Cushing;
Πιο συχνά το σύνδρομο Cushing οφείλεται σε φάρμακα που μοιάζουν με την κορτιζόλη, όπως η πρεδνιζόνη και δεξαμεθαζόνη (Medrol, Prezolon Decadron,κτλ) τα οποία λαμβάνουν οι ασθενείς ως χρόνια θεραπεία για φλεγμονώδεις νόσους, όπως η ρευματοειδη αρθρίτιδα ή το άσθμα ή για καταστολή του ανοσοπoιητικού συστήματος μετά από μεταμοσχεύση για να μην απορριφθεί το μόσχευμα.
Πιο σπάνια το σύνδρομο οφείλεται σε παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων κορτιζόλης από το σώμα.
Η αιτία μπορεί να είναι:
- Όγκος στα επινεφρίδια (συνήθως καλοήθης) που παράγει μεγάλες ποσότητες κορτιζόλης.
- Πιο συχνά η αιτία είναι όγκος στην υπόφυση που παράγει πολύ ACTH, μία ορμόνη που κάνει τα επινεφρίδια να παράγουν κορτιζόλη. Στην τελευταία περίπτωση η ασθένεια λέγεται νόσος Cushing.
- Πολύ σπάνια η ACTH δεν παράγεται από όγκο της υπόφυσης αλλά από όγκο σε άλλο μέρος του σώματος (π.x. πνεύμονες).
Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου Cushing;
- Αύξηση σωματικού βάρους με αύξηση λίπους στη κοιλιά, στο στήθος, στον αυχένα και στις περιοχές πάνω από τις κλείδες και στρογγυλό και ερυθρό πρόσωπο.
- Μυική αδυναμία, κυρίως στα πόδια και εύκολη κούραση.
- Λεπτό δέρμα που μωλωπιάζει εύκολα.
- Μελαγχολία,κατάθλιψη και διαταραχές στη μνήμη.
- Ραβδώσεις ερυθρές-μωβ στην κοιλιά και στο στήθος.
- Αύξηση των τριχών στις γυναίκες.
- Ανωμαλίες ή απουσία της περιόδου και στειρότητα.
- Μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας και της λειτουργίας σε άνδρες και γυναίκες.
- Αύξηση του σακχάρου αίματος (διαβήτης).
- Αύξηση της πίεσης (υπέρταση).
- Αδύναμα οστά (οστεοπόρωση).
- Χαμηλό, κοντό ανάστημα και παχυσαρκία αν το σύνδρομο αναπτυχθεί στην παιδική ηλικία.
Πως γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου Cushing;
Αν έχετε κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα ή αν έχει βρεθεί μόρφωμα στα επινεφρίδια σας τυχαία σε έλεγχο που κάνατε στην κοιλιά για άλλο λόγο υγείας, πρέπει να μιλήσετε με ενδοκρινολόγο, το γιατρό που είναι ειδικός για τις ορμόνες και τους αδένες. Ο ενδοκρινολόγος θα παραγγείλει να κάνετε εξετάσεις αίματος και ούρων για να μετρήσει την κορτιζόλη.
Μπορεί να γίνει μέτρηση της κορτιζόλης σε ούρα 24 ώρου για να βρεθεί αν είναι αυξημένη.
Μία άλλη καλή εξέταση είναι η μέτρηση κορτιζόλης στο αίμα (ή στο σάλιο) αργά το βράδυ, γιατί στα φυσιολογικά άτομα αυτή η τιμή είναι πολύ χαμηλή ενώ στο σύνδρομο Cushing δεν πέφτει.
Μπορεί να γίνει μέτρηση της πρωινής κορτιζόλης αίματος αφού το πρωηγούμενο βράδυ έχετε πάρει ένα χάπι δεξαμεθαζόνης. Στα φυσιολογικά άτομα η τιμή αυτή είναι πολύ χαμηλή, ενώ δεν πεφτει στα άτομα με Cushing. Αυτή η τελευταία εξέταση μπορεί να γίνει και αφου έχετε πάρει δεξαμεθαζόνη για δύο μέρες. Οι εξετάσεις μπορούν να επαναληφθούν μετά από μερικούς μήνες αν δεν δείξουν σύνδρομο Cushing αλλά τα συμπτώματα παραμένουν ή χειροτερέυουν.
Πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι πολλά φάρμακα επηρεάζουν τα αποτελέσματα των εξετάσεων (π.χ. αντιεπιληπτικά, κρέμες που περιέχουν κορτιζόνη) και γι’αυτό πρέπει να μιλήσετε στο γιατρό σας.
Πως αντιμετωπίζετε το σύνδρομο Cushing;
Αν το σύνδρομο οφείλεται σε φάρμακα τύπου κορτιζόνης θα θεραπευτεί όταν διακοπούν τα φάρμακα. Τα φάρμακα αυτά πρέπει να διακοπούν σιγά σιγά και οχρόνος που θα χρειασθεί για να σταματήσουν θα αποφασισθεί από το γιατρό σας.
Αν το σύνδρομο οφείλεται σε όγκο η πρώτη επιλογή είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου.
Σε ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών η επέμβαση είναι επιτυχής, αλλά αν δεν πέσουν τα επίπεδα της κορτιζόλης μπορεί να χρειασθεί συμπληρωματικά ακτινοβολία της υπόφυσης ή φάρμακα που ρίχνουν τα επίπεδα της κορτιζόλης.
