Οστεοαρθρίτιδα γόνατος
Συγγραφέας Σπύρος Φλέσουρας Γράφτηκε στις ,
Τι είναι η ΟΑ γόνατος;
Πρόκειται για μια χρόνια και εξελικτική νόσο της αρθρώσεως του γόνατος, στην οποία η σταδιακή εκφύλιση και καταστροφή του αρθρικού χόνδρου, συνοδεύεται από νέα ανάπτυξη χόνδρου και οστού στις παρυφές της άρθρωσης(οστεόφυτα) και ίνωση του θυλάκου, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ανώμαλων επιφανειών που ‘τρίβονται’ μεταξύ τους. Η βλάβη αφορά κυρίως τον χόνδρο, όμως συμμετέχουν και τα άλλα στοιχεία της άρθρωσης.
Ποιό είναι το πρόβλημα ;
Ο αρθρικός χόνδρος περιγράφεται σαν μια μαλακή επιφάνεια που καλύπτει τα οστά και τους επιτρέπει να γλιστρούν ομαλά μεταξύ τους. Η σταδιακή φθορά του, η οποία συνήθως, ξεκινά από ένα μικρό σημείο της άρθρωσης και εξαπλώνεται σταδιακά, μερικές φορές πολύ αργά ενώ άλλες σε διάστημα μερικών μόνο μηνών, έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ανώμαλων αρθρικών επιφανειών και κατ’ επέκταση μη ομαλή-φυσιολογική ολίσθηση της άρθρωσης. Σταδιακά, το οστό παραμορφώνεται. Δημιουργούνται οστικές προεξοχές (τα οστεόφυτα), που συμβάλλουν ακόμη περισσότερο στον περιορισμό της κινητικότητας της άρθρωσης.
Η φθορά ξεκινά από το σημείο όπου η άρθρωση «δουλεύει» περισσότερο. Ανάλογα με το σχήμα του ποδιού, κάποιο μέρος του γόνατος επωμίζεται περισσότερο βάρος του σώματος συγκριτικά με τα υπόλοιπα μέρη. Η κνήμη στους περισσότερους ανθρώπους έχει την τάση να γέρνει προς το εσωτερικό, με αποτέλεσμα το γόνατο να γέρνει προς τα έξω. Πρόκειται για κυρτά πόδια, όπως του Λούκι Λουκ (ραιβά γόνατα στην ιατρική γλώσσα). Σε αυτή την περίπτωση, η αρθρίτιδα ξεκινά από την εσωτερική περιοχή του γόνατος. Σπανιότερα η φθορά ξεκινά από το εξωτερικό τμήμα της άρθρωσης. Αυτό συμβαίνει στα άτομα των οποίων η κνήμη γέρνει προς τα έξω (πόδια σε σχήμα «X» βλαισά γόνατα στην ιατρική γλώσσα).
Αιτιολογία :
Η ΟΑ κλασσικά διακρίνεται σε πρωτοπαθή (ιδιοπαθή) όπου η αιτία είναι άγνωστη, και σε δευτεροπαθή, όπου υπάρχει προφανής αιτιολογικός παράγοντας που σχετίζεται με την εμφάνιση της νόσου. Οι μέχρι σήμερα αιτιολογικοί παράγοντες που συνδέονται άμεσα με την ΟΑ είναι:
Φλεγμονώδεις παθήσεις της άρθρωσης-μεταβολικές διαταραχές- ορμονικές διαταραχές-χημικοί παράγοντες-εμβιομηχανικοί παράγοντες-τραυματισμός της άρθρωσης.
Κλινικά χαρακτηριστικά-συμπτώματα:
1) Πόνος: αποτελεί το πλέον κυρίαρχο σύμπτωμα. Μπορεί να είναι εντοπισμένος, διάχυτος ή μπορεί να αντανακλά σε μια απομακρυσμένη περιοχή. Συνήθως αρχίζει ύπουλα, και αυξάνει βραδέως κατά τους επόμενους μήνες ή χρόνια. Αρχικά επιδεινώνεται με την άσκηση και υποχωρεί με την ανάπαυση, ενώ με την πάροδο του χρόνου η ανακούφιση είναι όλο και λιγότερη. Ο πόνος επιδεινώνεται κατά τη νύκτα οπότε ο ασθενής δεν βρίσκει θέση ανάπαυσης.
2) Δυσκαμψία: είναι συχνή. Χαρακτηριστικά συμβαίνει σε περιόδους ανενεργησίας αλλά με την πάροδο του χρόνου γίνεται μόνιμη και εξελισσόμενη.
3) Διόγκωση: μπορεί να είναι διαλείπουσα(υποδηλώνοντας ύδραθρο) ή συνεχή (λόγω της πάχυνσης του θυλάκου και των οστεόφυτων).
4) Παραμόρφωση: μπορεί να είναι αποτέλεσμα της ρίκνωσης του θυλάκου ή της αστάθειας της άρθρωσης. Από την άλλη όμως η παραμόρφωση μπορεί να έχει προηγηθεί και να έχει συμβάλλει στην εμφάνιση της ΟΑ.
5) Απώλεια λειτουργικότητας: αποτελεί συχνά το πιο ενοχλητικό σύμπτωμα. Ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει χωλότητα, δυσκολία στο ανέβασμα σκάλας, περιορισμός της απόστασης βάδισης, ή προοδευτική αδυναμία στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων.
Τυπικά τα συμπτώματα της ΟΑ ακολουθούν μια διαλείπουσα πορεία με περιόδους ύφεσης που μπορεί να διαρκούν για μήνες.
Τι εξετάσεις χρειάζονται;
Η ακτινογραφία γόνατος υπό φόρτιση είναι η πλέον εύκολη χρησιμοποιούμενη εξέταση και η οποία μας δίνει πολλές και σημαντικές πληροφορίες των οστικών δομών. Εάν κριθεί αναγκαίο ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει επιπλέον εξετάσεις, για να εκτιμήσει καλύτερα την κατάσταση του χόνδρου και του οστού, καθώς και των άλλων στοιχείων του γόνατος, όπως μαγνητική ή αξονική τομογραφία.
Θεραπεία:
Συντηρητική θεραπεία: περιλαμβάνει την φαρμακευτική αγωγή με αντιφλεγμονώδη φάρμακα που
περιορίζουν τον πόνο. Κάποια νέα φάρμακα (χονδροπροστατευτικά), προστατεύουν το χόνδρο και καθυστερούν την εξέλιξη της αρθρίτιδας. Η πραγματοποίηση ενδαρθρικής έγχυσης είναι μερικές φορές χρήσιμη. Πρόκειται για την εισαγωγή φαρμάκου στην άρθρωση με τη βοήθεια μιας σύριγγας, που ανακουφίζει από τον πόνο. Η φυσιοθεραπεία βοηθάει στη διατήρηση της ευκαμψίας της άρθρωσης και στη μείωση του ερεθισμού (φλεγμονή) και του πόνου. Είναι επίσης χρήσιμη για την ενδυνάμωση των μυών.
Τα φάρμακα, που στοχεύουν στην προστασία του χόνδρου (χονδροπροστατευτικά), δεν μπορούν να χορηγηθούν σε όλες τις περιπτώσεις. Είναι χρήσιμα σε αρχική φάση της αρθρίτιδας, στη συνέχεια όμως είναι λιγότερο αποτελεσματικά. Η φαρμακευτική αγωγή και η φυσιοθεραπεία ανακουφίζουν τον ασθενή για κάποιο χρονικό διάστημα, δεν εμποδίζουν όμως την εξέλιξη της αρθρίτιδας και την επιδείνωση του πόνου και της δυσκαμψίας.
Χειρουργικές θεραπείες: οι επεμβατικές θεραπείες που έχουν αναπτυχθεί για την αντιμετώπιση της ΟΑ στο πέρασμα των τελευταίων δεκαετιών είναι αρκετές όπως: οστεοτομίες, μυϊκές απελευθερώσεις, χειρουργικός καθαρισμός κ.α. Η χειρουργική θεραπεία όμως η οποία ουσιαστικά αποτέλεσε και αποτελεί επανάσταση όχι μόνο στην Ορθοπεδική αλλά και σε ολόκληρο τον ιατρικό κόσμο είναι η αρθροπλαστική. Τι σημαίνει όμως Αρθροπλαστική γόνατος;
Πρόκειται για χειρουργική επέμβαση αντικατάστασης των αρθρικών επιφανειών μηρού και κνήμης με ειδική πρόθεση που μιμείται τη λειτουργία του φυσιολογικού γόνατος.
Η ανάπτυξη νέων χειρουργικών τεχνικών, και η χρησιμοποίηση νέων υλικών (φιλικότερα προς τον ανθρώπινο οργανισμό) έχουν καταστήσει την ολική αρθοπλαστική γόνατος μια από τις πιο επιτυχημένες χειρουργικές επεμβάσεις στην ιστορία της ιατρικής.
Πότε και ποιος χρειάζεται επέμβαση ;
Είναι σαφές πως όλοι οι ασθενείς με ΟΑ γόνατος δεν χρήζουν χειρουργικής επέμβασης. Ο γιατρός θα εφαρμόσει εξατομικευμένη θεραπεία αναλόγως του σταδίου της νόσου, της ηλικίας, της κλινικής συμπτωματολογίας και άλλων παραγόντων που θα λάβει υπ’όψιν.
Μετά από ένα συγκεκριμένο στάδιο του πόνου και της δυσκαμψίας, οι δυσκολίες στις κινήσεις σας επιβάλλουν την επέμβαση. Το στάδιο αυτό ποικίλλει ανάλογα με την κατάσταση του κάθε ασθενή. Εξαρτάται επίσης από τις βλάβες που έχει προκαλέσει η αρθρίτιδα, την ηλικία και τον τρόπο ζωής σας, καθώς και τις προσδοκίες σας. Μια λεπτομερής συζήτηση με το γιατρό θα καθορίσει αν είναι η κατάλληλη στιγμή για την επέμβαση.
