«Θεραπεία οστεοπόρωσης» ή αποφυγή καταγμάτων; Δώστε σημασία και στην πρόληψη των πτώσεων!
Συγγραφέας Κυριάκος Αλουμάνης Γράφτηκε στις ,
Τα κατάγματα σπονδυλικά ή μη αποτελούν τη συμαντικότερη επιπλοκή της μετεμμηνοπαυσιακής οστεοπόρωσης. Συνδέονται με αυξημένη θνησιμότητα και νοσηρότητα, χρόνιο πόνο στην πλάτη και επιδείνωση της υγείας αλλά και της ποιότητας ζωής των ασθενών με οστεοπόρωση. Η επιπλοκή αυτή αποτελεί, εκτός από πρόβλημα υγείας, ένα συνολικό κοινωνικό-οικονομικό πρόβλημα, αφού υπολογίζεται ότι περίπου 9 εκατομμύρια κατάγματα ανά έτος παρουσιάζονται σε παγκόσμιο επίπεδο, περισσότερα από τα οποία συμβαίνουν στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Το κόστος για την αντιμετώπισή τους στην Ευρώπη μόνο υπολογίζεται ότι θα υπερβαίνει τα 76 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2050.
Παρά τα παραπάνω λεχθέντα στην Ελλάδα παρατηρείται υπερβολή στη σύσταση φαρμακευτικών παραγόντων για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης, η οποία επιβαρύνει, σε δύσκολους καιρούς, τις δαπάνες Υγείας. Ας μην ξεχνάμε ότι τελικά η θεραπεία της οστεοπόρωσης έχει ώς σκοπό την πρόληψη των καταγμάτων και όχι τη διόρθωση κάποιων «περίεργων αριθμών» πάνω σε ένα χαρτί. Ως εκ τούτου, ο ειδικός ιατρός για τη νόσο (ενδοκρινολόγος, ρευματολόγος ή ειδικευμένος στην πάθηση ορθοπεδικός), κρίνοντας την πιθανότητα εκάστου ασθενούς για κάταγμα και αξιολογώντας τη μείωση αυτής της πιθανότητας μέσω θεραπείας, θα αποφασίσει τόσο για την ανάγκη λήψης αγωγής όσο και για το είδος αυτής.
Σημαντικότερη όλων των θεραπειών (όπως και σε πολλές άλλες νόσους) είναι η αλλαγή στον τρόπο ζωής, με κύριες οδηγίες τη διακοπή του καπνίσματος και το μετριασμό της χρήσης αλκοόλ, την άσκηση και τη σωστή διατροφή, με χρήση γαλακτοκομικών, αλλά και τη (συνετή πάντα) έκθεση στον ήλιο για διασφάλιση καλών επιπέδων βιταμίνης D. Επίσης μέτρα για την αποφυγή των πτώσεων είναι απαραίτητα (προσοχή σε ανώμαλους δρόμους, γλυστερά πατώματα, μπάνια, φθαρμένες σόλες παπουτσιών κλπ). Αυτές οι οδηγίες προφανώς οφείλουν να ακολουθούνται από όλους και όχι μόνο από τους οστεοπορωτικούς ασθενείς.
Συμβουλές πρόληψης Πτώσεων:
• Συχνή σωματική δραστηριότητα, μεταξύ άλλων με ασκήσεις για ισορροπία και ενδυνάμωση
• Βεβαιωθείτε ότι το σπίτι σας είναι καλά φωτισμένο, ώστε να μπορείτε να δείτε πού πάτε όλες τις στιγμές
• Ελέγχετε τα μάτια σας ετησίως σε οφθαλμίατρο
• Ελαχιστοποιήστε πιθανούς κινδύνους γύρω από το σπίτι σας και αποφύγετε κακοτεχνίες στο δρόμο.
• Χρήση ενίσχυσης περπάτηματος, εφόσον αυτό απαιτείται για ισορροπία (μαγγούρα, ραβδί βάδισης, πι)
• Σκεφτείτε την εγκατάσταση χειρολαβών σε σκάλες, λουτρά, τουαλέτες
• Λαμβάνετε υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει φρέσκα φρούτα και λαχανικά και τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο
• Μιλήστε με το γιατρό σας εάν υποφέρετε από ζαλάδα ή αισθάνεστε ασταθείς μερικές φορές. Επίσης, προσέξτε τα φάρμακα που προκαλούν υπόταση, ζάλη, υπογλυκαιμία κλπ
• Ανασκόπηση όλων των φαρμάκων από το γιατρό σας σε τακτική βάση
• Υποδήματα με μια μικρής κλίσεως και αντιολισθητική σόλα
• Επιλέξτε υποδήματα που προσφέρουν καλή υποστήριξη στα πέλματα
• Αν φοράτε γυαλιά, βεβαιωθείτε ότι τα χρησιμοποιείτε σύμφωνα με τις οδηγίες, και να είστε προσεκτικοί όταν πρόκειται για πολυεστιακά γυαλιά
• Φοράτε γυαλιά ηλίου έξω για να ελαχιστοποιήσετε το εκτυφλωτικό φως
Εξάλειψη κινδύνων για πτώση στην οικία:
Πατώματα: Προσπαθήστε να διατηρήσετε έπιπλα στη συνήθη θέση, να καταργήσετε καλώδια, γυμνά καλώδια και τακτοποιήστε την ακαταστασία. Βεβαιωθείτε ότι χαλιά και τάπητες είναι ασφαλώς στρωμένοι, σταθεροί και ομαλοί.
Μπάνια: Εγκαταστήστε χειρολαβές και αντιολισθητικά πατάκια στο λουτρό ή ντους.
Φωτισμός: Εξασφαλίστε καλό φωτισμό στις σκάλες, τις εισόδους και τις αίθουσες. Εάν σηκωθείτε κατά τη διάρκεια της νύχτας, ανάψτε τα φώτα. Φώτα που ενεργοποιούνται αυτόματα, καθώς εισέρχεσθε σε μια αίθουσα μπορεί να είναι χρήσιμα.
Κουζίνα: Καθαρή, χωρίς διαρροές κοντά στο νεροχύτη. Χαλάκια λαστιχένια. Να διατηρείτε κουζινικά που χρησιμοποιούνται τακτικά σε άνετο ύψος, εύκολα να προσεγγισθούν και να αποφευχθεί η διάταση και η κάμψη του σώματος.
Σκάλες: εξασφαλίστε καλό φωτισμό και χειρολαβές.
Σε περίπτωση διάγνωσης οστεοπόρωσης ή εάν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος κατάγματος οι γιατροί μπορούν να χορηγήσουν φαρμακευτική αγωγή. Τέτοιες θεραπείες που είναι διαθέσιμες επί του παρόντος (αν και όχι σε όλες τις χώρες) είναι: διφωσφωνικά, καλσιτονίνη, denosumab, ραλοξιφαίνη, στρόντιο, τεριπαρατίδη και τιμπολόνη. Θεραπεία ορμονικής Υποκατάστασης έχει επίσης ευεργετικό αποτέλεσμα στα οστά, αν και πρέπει να λαμβάνεται με προσοχή (IOF).
Οι ανωτέρω φαρμακευτικοί παράγοντες μπορούν γενικά να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: αντι-απορροφητικά (ή αντι-καταβολικά ή αντιοστεοκλαστικά) και αναβολικά φάρμακα. Αντι- καταβολικοί παράγοντες περιλαμβάνουν τα οιστρογόνα, τους επιλεκτικούς διαμορφωτές οιστρογονικών υποδοχέων (ραλοξιφαίνη), τα διφωσφωνικά και το ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα του RANKL (denosumab) και προκαλούν μείωση απορρόφησης των οστών (με θετικό ισοζύγιο σχηματισμού οστού), οδηγώντας σε αύξηση της οστικής μάζας (BMD) σε διάφορους βαθμούς. Οι αναβολικοί παράγοντες περιλαμβάνουν την τεριπαρατίδη (PTH1-34) και την PTH1-84, που προκαλούν αύξηση στο σχηματισμό (παραγωγή) των οστών, αυξάνοντας έτσι την οστική μάζα. Το ραλενικό στρόντιο είναι ένας άλλο παράγοντας που περιορίζει τον κίνδυνο κατάγματος των οστών με ασθενή επίδραση στην ανακατασκευή και πιθανώς βελτιώνει τη δύναμη στα οστά κυρίως μέσω επίπτωσης στις υλικές ιδιότητες του οστού (IOF). Η καλσιτονίνη αποτελεί αντιοστεοκλαστικό παράγοντα δεύτερης εκλογής με δεδομένη τήν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των πιό σύγχρονων φαρμάκων.
Εκτός από την ανωτέρω θεραπεία, θα πρέπει επίσης να χορηγούνται συμπληρώματα διατροφής με ασβέστιο και βιταμίνη D, ώστε να εξασφαλιστεί επαρκής πρόσληψη και μέγιστη αποτελεσματικότητα της θεραπείας με αντιοστεοπορωτικά φάρμακα.
Αντί επιλόγου δύο προτάσεις:
1.Οποιοδήποτε σκεύασμα για την οστεοπόρωση μειώνει περίπου στο μισό αλλά δεν εξαλείφει τελείως την πιθανότητα κατάγματος. Άρα πρέπει να γνωρίζουμε ποιά είναι αυτή η πιθανότητα για να ξέρουμε αν αξίζει τόσο από απόψεως σχέσης κινδύνου/ ωφέλεια όσο και από οικονομικής απόψεως η χρήση αντιοστεοπορωτικής αγωγής σε έκαστο ασθενή.
2. Κατάγματα παθαίνουν και άνθρωποι στους οποίους δεν είχε διαγνωσθεί οστεοπόρωση. Άρα πολλές φορές προληπτικά μέτρα και φυσικά συνθήκες υγιεινής ζωής (διατροφή, άσκηση) που ξεκινούν ήδη από την παιδική ηλικία μπορεί να έχουν περισσότερη αξία απότι οι αντιοστεοπορωτικές θεραπείες που έρχονται εξ’ορισμού πολύ αργά.
Παρατίθεται η ιστοσελίδα του International Osteoporosis Foundation: http://www.iofbonehealth.org
