ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΕΩΣ (ΕΚΤΟΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ)
Συγγραφέας Γεώργιος Σαμέλης Γράφτηκε στις ,
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Πρόσφατα δεδομένα από τις ΗΠΑ αναφέρουν ότι οι καρκίνοι ουροδόχου κύστεως από μεταβατικό επιθήλιο (transitional cell carcinoma) αφορούν την πλειοψηφία των καρκίνων της ουροδόχου κύστεως και ευθύνονται για το 95% των περιπτώσεων.
Οι καρκίνοι πλακώδους προέλευσης αφορούν ποσοστό <3%, ενώ τα
αδενοκαρκινώματα αφορούν ποσοστό <2%.
Η επίπτωση του καρκίνου ουροδόχου κύστεως, πλακώδους και αδενικής προέλευσης είναι υψηλότερη στη μαύρη σε σύγκριση με την λευκή φυλή. Ενώ το αντίθετο συμβαίνει και στους καρκίνους του εκ μεταβατικού επιθηλίου. Και οι τρεις τύποι καρκίνου ουροδόχου κύστεως προεξάχουν στους άνδρες (κυρίως οι εκ μεταβατικού επιθηλίου).
Σε μια μεγάλη επιδημιολογική ερεύνα που έγινε στις ΗΠΑ αναφορικά με τους παράγοντες κινδύνου βρέθηκε ότι το κάπνισμα τσιγάρων αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση Ca εκ μεταβατικού επιθηλίου με αναλογούντα κίνδυνο (relative risk: 6,1) στους καπνίζοντες περισσότερα από 40 τσιγάρα ημερεσίως. Ακόμη παράγοντα κινδύνου αποτελούν οι συχνές λοιμώξεις της ουροποιητικής οδού με αναλογούντα κίνδυνο (relative risk factor: 5,7). Ακόμη εργάτες…….. και μάγειρες.
Τέλος η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης ενοχοποιείται για την εμφάνιση πλακώδους Ca1.
Οι ανωτέρω αναφορές βασίστηκαν σε μικρό αριθμό ασθενών και θα πρέπει να αξιολογηθούν ανάλογα.
Η εμφάνιση αμιγώς πλακώδους καρκινώματος της ουροδόχου κύστεως είναι σπάνια οντότητα στις Δυτικές Χώρες. Η διήθηση της ανωτέρας ουροποιητικής οδού και της προστατικής ουρήθρας είναι συχνότερες σε αυτό τον ιστολογικό τύπο και οι απομακρυσμένες μεταστάσεις είναι σπάνιες.
Πολλοί ασθενείς καταλήγουν μετά αποτυχία ελέγχου της τοπικοπεριοχικής υποτροπής.
Η προεγχειρητική ακτινοθεραπεία ενδείκνυται σε εμφάνιση υποτροπής στην πύελο και αποτελεί την κύρια αιτία προόδου της νόσου2.
Ερευνητές από την Ολλανδία δεν βρήκαν συσχέτιση του ιού των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων (HPV) των τύπων 6/11, 16/18, 31/33/51 με την τεχνική του in situ υβριδισμού στην παθογένεση του πλακώδους καρκινώματος της ουροδόχου κύστεως3.
Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν ότι η ανάπτυξη του πλακώδους καρκινώματος στην κύστη σχετίζεται άμεσα με χρόνιες φλεγμονές της ουροποιητικής οδού, με άγνωστο όμως μηχανισμό.
Ερευνητές από την Ιαπωνία βρήκαν συσχέτιση της κυκλο-οξυγενάσης-2 (Cox-2), και ότι αυτή υπερεκφράζεται σε καρκινώματα πλακώδους προέλευσης και εμπλέκεται στην ανάπτυξη αυτού του τύπου καρκίνου4.
Ένα από τα αίτια εμφάνισης Ca ουροδόχου κύστεως είναι και η σχιστοσωμίαση. Οι καρκίνοι οι προερχόμενοι από το “σχιστόσωμα το αιματόβειον” εμφανίζουν διαφορετικό κλινικό και παθολογοανατομικό προφίλ με τους καρκίνους που δεν σχετίζονται με το σχιστόσωμα, οι οποίοι εμφανίζονται σε νεαρότερους ασθενείς και κυρίως είναι πλακώδους τύπου.
Ερευνητές από το Σαν Φραντζίσκο των ΗΠΑ χρησιμοποίησαν τεχνικές γονιδιακές και βρήκαν ότι οι έχοντες καρκίνο από πλακώδη τύπο εμφανίζουν συχνά εξάλειψη του χρωμοσώματος 17p και 18p5.
Έτεροι ερευνητές από το τμήμα Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας στο Λος Άντζελες βρήκαν ότι αφαιρέσεις στα chr 16p, 19p ενοχοποιούνται για την πρώιμη καρκινογένεση στα πλακώδους τύπου καρκινώματα και στην πλακώδη μεταπλασία. Ακόμη βρήκαν να υπάρχει “γενετικός μωσαϊκισμός” σε περιπτώσεις καρκίνου εκ μεταβατικού επιθηλίου ως και σε πλακώδους τύπου με προεξάρχουσες τις μεταλλάξεις στα χρωμοσώματα 9p 21 στον πλακώδη τύπο6.
Ακόμη άλλοι ερευνητές από την Αυστρία με την μέθοδο της ανοσοιστοχημίας βρήκαν αφαιρέσεις στο chr 7 στο 79% των περιπτώσεων πλακώδους καρκινώματος από “βιλαρζίαση”, αφαιρέσεις στο chir 9 στο 92% των περιπτώσεων πλακώδους προέλευσης και ακόμη βρήκαν υπερέκφραση του ογκογονιδίου p537.
Έτεροι ερευνητές από την Αγγλία βρήκαν να συνεκφράζονται ο transforming growth factor alpha (TGF-a ) και Epidermal growth factor-receptor (EGFR) σε σαφώς διαφοροποιημένα καρκινώματα πλακώδη τύπου και σε υπερπλαστική κερατοποιημένη πλακώδη μεταπλασία8.
Από το τμήμα Ιατρικής Βιοχημείας του Πανεπιστημίου του Άουρους στη Δανία απομόνωσαν μια πρωτεΐνη (ΜΒ 11DK) την “ψωριασίνη” psoriasin (S100A7) (συνδυασμένη με ασβέστιο) η οποία απεκκρίνεται στα ούρα ασθενών με πλακώδες καρκίνωμα ουροδόχου κύστεως και αυτή η πρωτεΐνη μπορεί να χρησιμεύσει σαν δείκτης παρακολούθησης αυτών των ασθενών9,10.
Από το παθολογοανατομικό τμήμα του Royal Postgraduate Medical School του Λονδίνου αξιολογήθηκαν σε block παραφίνης η έκφραση των γονιδίων bcl-2 και p53 βρέθηκε ότι το bcl-2 ογκογονίδιο εκφράζεται στο 40% και η p53 στο 70% των δειγμάτων από καρκίνωμα ουροδόχου κύστεως με πλακώδη προέλευση11.
Το πρωτοπαθές αδενοκαρκίνωμα της ουροδόχου κύστεως είναι ένας εξαιρετικά σπάνιος τύπος όγκου.
Ιστολογικά μπορεί να είναι βλεννώδες (mucinous) signet ring cell ή clear cell.
Οι ασθενείς που εμφανίζουν προχωρημένη νόσο έχουν μια μέση επιβίωση 13 μηνών12. Τα αδενοκαρκινώματα ευθύνονται περίπου για το 2% της εμφάνισης καρκινώματος στη κύστη. Το stage του όγκου είναι σημαντικότερος προγνωστικός παράγοντας για την εξέλιξη της νόσου13.
Τα αδενοκαρκινώματα που εντοπίζονται στο urachus έχουν κακή πρόγνωση. Η θεραπεία επιλογής είναι on block χειρουργική αφαίρεση και συνδυασμός χειρουργείου- χημειοθεραπείας (με EAP, Etoposide, Adriamycin, Platinol) ο δείκτης CA-125απoτελεί ένα χρήσιμο νεοπλασματικό δείκτη παρακολούθησης του καρκίνου του urachus14.
Tα πρωτοπαθές αδενοκαρκινώματα της ουροδόχου κύστης είναι ένας ασυνήθης όγκος που ευθύνεται για το 0,5-2% των κακοηθειών της ουροδόχου κύστεως.
Ιστολογικά ταξινομούνται σε εντερικού τύπου βλεννώδη, clear cell και αδενοκαρκινώματα15.
Το πρωτοπαθές αδενοκαρκίνωμα της ουροδόχου κύστεως από ring cell’s είναι ένα πολύ σπάνιο νεόπλασμα και πολύ επιθετικό. Η ριζική χειρουργική εκτομή είναι η μόνη θετική απάντηση στην νόσο16.
Το μεσονεφρικό αδενοκαρκίνωμα της ουροδόχου κύστεως είναι ένα πολύ σπάνιο νεόπλασμα του οποίου η προέλευση είναι αβέβαιη. Ιστολογικά ο όγκος αποτελείται από κύτταρα με ηωσινοφιλλικό κυτταρόπλασμα κυρίως και μερικώς από κύτταρα με καθαρό κυτταρόπλασμα ομοιάζοντα με την άκρη των ονύχων. Οι επιστήμονες από την Ιαπωνία αναφέρουν ένα περιστατικό το 19ο αιώνα στην διεθνή βιβλιογραφία όπου ο ασθενής απεβίωσε 22 μήνες μετά το χειρουργείο17.
Ομάδα από την Ιαπωνία σε ασθενείς με αδενοκαρκίνωμα της ουροδόχου κύστεως χορήγησαν ενδοαρτηριακά 5φθοριουρακίλη, λευκοβορίνη, και πλατίνα και αναφέρουν ικανοποιητικά αποτελέσματα18.
Ερευνητές από την Ισπανία αναφέρουν μια σπάνια περίπτωση ηπατοειδούς αδενοκαρκινώματος της ουροδόχου κύστεως σε ασθενείς 71 ετών που αιτιάτο αιματουρία19. Ιστολογικά υπήρχε υπερέκφραση του ηπατοειδούς αυξητικού παράγοντα (HGF-Hepatocyte growth factor) και του υποδοχέα του (C-met) που πιθανώς εξηγεί και την επιθετική συμπεριφορά αυτού του όγκου19.
Τα αδενοκαρκινώματα αντιπροσωπεύουν το 2% του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως. Από αυτά με signet ring-cell είναι ο σπανιότερος τύπος. Ερευνητές από τον Καναδά αναφέρουν μια τέτοια περίπτωση που εμφανίστηκε με ολιγουρία20.
Ερευνητές από την Αίγυπτο αναφέρουν 185 περιπτώσεις αδενοκαρκινώματος ουροδόχου κύστεως. Αναφέρουν 5ετές ελεύθερο νόσου διάστημα στο 55% των ασθενών και μόνο τρεις παράγοντες επηρεάζουν την επιβίωση, το παθολογοανατομικό stage και grade καθώς και η προσβολή ή όχι των λεμφαδένων. Η ριζική κυστεκτομή αποτελεί την μόνη θεραπευτική ικανοποιητική προοπτική21.
Ερευνητές από την Ιαπωνία αναφέρουν υψηλά επίπεδα CA 19-9 και CA-50 ασθενείς με πρωτοπαθή signet ring cell αδενοκαρκίνωμα22.
Τα clear-cell αδενοκαρκινώματα της κατωτέρου ουροποιητικής οδού είναι σπάνια νεοπλάσματα τα οποία βρέθηκαν μετά από ιστολογικές, ιστοχημικές και ανοσοιστοχημικές τεχνικές ότι προέρχονται από διαφοροποίηση του πόρου του Muller23.
Ερευνητές από το MD Anderson Ογκολογικό κέντρο του Τέξας αναφέρουν ένα περιστατικό Clear-cell αδενοκαρκινώματος της ουροδόχου κύστης προερχόμενο από ενδομητρίωση της ουροδόχου κύστεως (3ο περιστατικό που αναφέρεται στην Διεθνή Βιβλιογραφία).
Η ενδομητρίωση προσβάλλει την ουροδόχο κύστη σε ποσοστό μόνο 1%. Η ασθενής έλαβε χημειοθεραπεία με παραπλατίνη24.
REFERENCES
1. Kantos AF, Hartge P, Hoover RN et al: in: Epidemiological characteristics of squamous cell carcinoma and adenocarcinoma of the bladder; Cancer Res.1988 Jul 1; 48 (13): 3853-5.
2. Serreta V, Pomara G, Piazza F et al: in: Pure squamous cell-carcinoma of the bladder in western countries. Report of 19 consecutive cares. Eur. Urol 2000 Jan; 37 (1): 85-9.
3. Westenend PI, Stoop SA, Hendriks JG; in: Human papillomaviruses 6/11, 16/18, 31/33/51 are not associated with squamous cell carcinoma of the urinary bladder; BJU Int 2001, Ang; 88 (3): 198-20.
4. Shirahama T, Sakakura C, in: Overexpression of cyclooxygenase -2 in squamous cell carcinoma of the urinary bladder; in Clinical cancer. Res 2001 Mar; 7(3):558-61.
5. Muscheck M, Abel-Euein H, Chewk et al in: Comparison of genetic changes in schistosome related transitional and squamous bladder cancers using comparative genomic hybridization; in Carcinogenesis 2000. Sept; 21 (9): 1721-6.
6. Tsutsumi M, Tsai YC, Gonralgo MC et al; in early acquisition of homozygous deletion of p16/p19 during squamous cell carcinogenesis and genetic mosaicism in bladder cancer. In Oncogene 1998 Dec 10; 17 (23): 3021-7.
7. Pycha A, Mian C Posch B et al; in: Numerical aberrations of chromosomes 7,9 and 17 in squamous cell and transitional cell cancer of the bladder: a comparative study performed by fluorescence in situ hybridization; J Urol 1998 Sep; 160 (3pt 1): 737-40.
8. Tungekar MF, Linehan J in Patterns of expressions of transforming growth factor and epidermal growth factor receptor in squamous cell lesson of the urinary bladder. J Clin Pathol. 1998 Aug; 51 (8): 583-7.
9. Celis JE, Rasmussen HH, Vorum H et al; in: Bladder squamous cell carcinoma express psoriasin and externalize to the urine: J.Urol 1996 Jun; 155 (6):2105-12.
10. Ostergaard M, Wolf H, Orntoft-Fetal; Psoriasin (S100 A7): a putative Urinary market for the follow -up of patients with bladder squamous cell carcinomas in Electrophoresis 1999 Feb; 20 (2): 349-54.
11. Chandhary KS, Lu QL, Abel PP et al: Expression of bcl-2 and p53 oncoproteins in schistosomiasis-associated transitional and squamous cell carcinoma of urinary bladder in Br J Urol 1997 Jan; (79 (1): 78-84.
12. Osca Garcia JM, Alfairo Ferreres L, et al; in Primary adenocarcinoma of the bladder: in Arch Esp Urol 1993 Mar; 46 (2): 107-11.
13. Grignon DJ, Ro JY, Ayala AG et al in: Primary adenocarcinoma of the urinary bladder. A clinicopathologic analysis of 72 cases. In Cancer 1991 Apr 15; 67 (8): 2165-72.
14. Guarnaccia S, Pais K, Grons J et al: in adenocarcinoma of the urachus associated with elevated levels of CA 125. In J Urol 1991 Jan; 145 (1):140-1.
15. Penadive Nu, Tzivedi YD, Gadgil N.M:Primary adenocarcinoma of the urinary bladder: a study of 6 cases from the pathologist’s point of view. In Arch. Esp. Urel 1999. Oct. 52 (8): 906-11.
16. Caballero Gomez M, del Real J, and Aquar Aydillo SS et al: Primary signet cell adenocarcinoma of the bladder: Report of a case in Actas Urol Esp. 2000, Oct; 24(9) 749-52.
17.Honda N, Yamade Y, Nanaura H et al: Mesonephric
adenocarcinoma of the urinary bladder: a case report in Hinyokika
Kiyo 2000Jan; 46 (1) 27-31.
18. Awakura Y, Yamamoto M, Fukuzawa S et al: Intra-arterial
infusion of 5-fluorouracil, leucovorin, and cisplatin for primary
adenocarcinoma of the urinary bladder. In Int. J.Urol. 1999. Nov;
6 (11):581-4.
19. Burgnes D, Ferrer J, Navarro S et al: Hepatoid adenocarcinoma of the urinary bladder. An unusual neoplasm in Virchows Arch 1999.Jul; 435 (1):71-5.
20. Wong C, Begin LR, Reid M, et al: Oliguria, an unusual presentation of primary signet ring cell adenocarcinoma of the urinary bladder: a case report and review of the literature.
J. Surj. Oncol 1999. Jan; 70(1):64-7.
21. El. Mekresh MM, el-Bar MA, Abol-Euein H, et al: In primary
adenocarcinoma of the urinary bladder: a report of 185 cases. Br. J.R Urol.1998 Aug; 82 (2): 206-12.
22. Obnita T, Sakai H, Matsuo M, et al: Primary signet ring cell
adenocarcinoma of the bladder with elevated serum carbohydrate
antrogens 19-9 and 50, in J.Urol. 1998 May; 159(5):1641.
23. Drew PA, Murphy WM, Civantes F et al: the histogenesis of clear
cell adenocarcinoma of the lower urinary tract. Case series and
review of the literature in the Pathol. 1996 Mar; 27(3):248-52.
24. Balat O, Kudelka AP, Edwards CL et al: Malignant transformation
in endometriosis of the urinary bladder: case report of clear cell
adenocarcinoma. In Eur J. Gynaecolog Oncol. 1996; 17(1): 13-6.
