Σακχαρώδης Διαβήτης

Συγγραφέας Φώτης ΣπύρουκλείσιμοΣυγγραφέας: Φώτης Σπύρου Όνομα: Φώτης Σπύρου
Email: fotisspyrou@gmail.com
Site: http://www.endokrinologos.info/
Site 2: https://www.iator.gr/microsite/spyrou_fotis

Πληροφορίες: Ενδοκρινολόγοs, 28ης Οκτωβρίου (πρώην Αλεξάνδρας) 165 Πλατεία Αγ.Νικολάου ΒΟΛΟΣ ΤΚ: 38221 24210 20761 6972 779440Προβολή άρθρων του συγγραφέα Γράφτηκε στις 14 Οκτωβρίου 2019,

1. Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης;

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από διαταραχή στον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός διαχειρίζεται (μεταβολίζει) τα διάφορα συστατικά των τροφών.
Οφείλεται σε έλλειψη ινσουλίνης που μπορεί να είναι απόλυτη ή σχετική. Αυτό που κυρίως διαταράσσεται είναι ο μεταβολισμός της γλυκόζης (του «σακχάρου»), γι’ αυτό τα άτομα που έχουν διαβήτη έχουν και υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

2. Τι είναι η ινσουλίνη;

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας. Παίζει κύριο ρόλο στο μεταβολισμό (στη διαχείριση) των συστατικών της τροφής, δηλαδή των λιπών, των πρωτεϊνών και κυρίως των υδατανθράκων. Μπορεί κανείς να πει πως η ινσουλίνη είναι ένα είδος «θυρωρού»:
Επιτρέπει στη γλυκόζη που έχει απορροφηθεί από τις τροφές (και κυκλοφορεί στο αίμα) να μπει μέσα στα κύτταρα των διαφόρων οργάνων. Έτσι η γλυκόζη αφενός φεύγει από την κυκλοφορία (οπότε δεν αθροίζεται στο αίμα) και αφετέρου μέσα στα κύτταρα συμμετέχει σε απαραίτητες αντιδράσεις με κυριότερο σκοπό την παραγωγή ενέργειας. Όταν η ινσουλίνη λείπει, εμείς μετράμε πολλή γλυκόζη στο αίμα, αλλά τα κύτταρα των οργάνων ουσιαστικά «πεινάνε», κυριολεκτικά μένουν χωρίς «καύσιμα».

3. Πόσοι τύποι σακχαρώδη διαβήτη υπάρχουν;

Υπάρχουν αρκετοί τύποι σακχαρώδη διαβήτη,διαφορετικής αιτιολογίας.

Διαβήτης τύπου 1:
Είναι ο τύπος που παλαιότερα λεγόταν «ινσουλινοεξαρτώμενος» ή «νεανικός» σακχαρώδης διαβήτης. Σε αυτόν τον τύπο, τα κύτταρα του παγκρέατος που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της ινσουλίνης (τα «β-κύτταρα») καταστρέφονται με αυτοάνοσο μηχανισμό, με αποτέλεσμα η ινσουλίνη να ελαττώνεται και πολύ σύντομα να εκλείψει.

Διαβήτης τύπου 2:
Παλαιότερα λεγόταν «τύπος ενηλίκου». Είναι αποτέλεσμα δύο διαταραχών που συμμετέχουν σε άλλοτε άλλο βαθμό: Αφενός υπάρχει «αντίσταση» στην ινσουλίνη, δηλαδή η ινσουλίνη που υπάρχει δεν καταφέρνει να δράσει φυσιολογικά (τα κύτταρα των ιστών και των οργάνων αντιστέκονται και ζητούν περισσότερη ινσουλίνη για να «ανοίξουν την πόρτα» στη γλυκόζη) και αφετέρου υπάρχει μειωμένη δυνατότητα του παγκρέατος να αυξήσει την παραγωγή της ινσουλίνης όσο απαιτούν οι ιστοί και τα όργανα.
Είναι ο συχνότερος τύπος διαβήτη ,αλλά και ο πιο…«ύπουλος»,αφού μπορεί για πολλά χρόνια να έχει αβληχρά ή και καθόλου συμπτώματα.

Διαβήτης τύπου LADA (Latent Autoimmune Diabetes in Adults)
Κατατάσσεται ως τύπου 1 σακχαρώδης διαβήτης ,αλλά εμφανίζεται σε διαφορετική ηλικιακή γκάμα ασθενών,γεγονός που τον κάνει ξεχωριστό υπότυπο διαβήτη.

Διαβήτης της κύησης
Είναι ο διαβήτης που πρωτοεμφανίζεται σε γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους (συνήθως κατά το δεύτερο μισό της εγκυμοσύνης). Μετά το τέλος της εγκυμοσύνης μπορεί να παρέλθει, μπορεί όμως και να παραμείνει.

Άλλοι ειδικοί τύποι:
Εδώ εντάσσονται οι τύποι που οφείλονται σε διάφορες ειδικές γενετικές διαταραχές (όπως διάφοροι τύποι «MODY», Maturity Onset Diabetes of the Young), σε συγκεκριμένες παθήσεις του παγκρέατος (παγκρεατίτιδα, τραύματα, καρκίνο κ.ά.), σε παθήσεις διαφόρων ενδοκρινών αδένων (επινεφρίδια, θυρεοειδής κ.ά.), σε λήψη φαρμάκων (κορτιζόνη, διουρητικά κ.ά.), σε ειδικά γενετικά σύνδρομα (πχ σύνδρομο Down) και πολλά άλλα που ξεφεύγουν από τους σκοπούς αυτής της περιγραφής.

4.Υπάρχει θεραπεία;

Η θεραπεία του Διαβήτη είναι αποτελεσματική και απαραίτητη.
Όλοι οι τύποι Διαβήτη είναι θεραπεύσιμοι αλλά η θεραπεία για τους τύπους 1 και 2 διαρκούν εφ όρου ζωής.

5.Τι θα μου προσφέρει ο ενδοκρινολόγος;

Η ειδικότητα της Ενδοκρινολογίας ,Σακχαρώδη Διαβήτη και Μεταβολικών νοσημάτων,όπως είναι ο πλήρης τίτλος ,είναι η ιατρική ειδικότητα που εκπαιδεύει για 6 χρόνια τον ιατρό στο να αντιμετωπίσει καθολικά τον σακχαρώδη διαβήτη και τις επιπλοκές του.

Ο προσωπικός σας ενδοκρινολόγος θα χρειαστεί να σας «βλέπει» από δύο έως τέσσερις φορές τον χρόνο, ανάλογα με το πόσο καλά θα ρυθμίζετε το σάκχαρό σας.Όπως καταλαβαίνεται θα πρέπει να «χτιστεί » μία σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα σε εσάς και τον ιατρό σας.

Ο ιατρός σας εκτός από την ρύθμιση του γλυκαιμικού σας προφίλ,θα πρέπει τουλάχιστον μία φορά ετησίως να εξετάζει τις πιθανές επιπλοκές από τον διαβήτη.

Το συγκεκριμένο νόσημα είναι «ύπουλο» αφού ακόμα και ασθενείς που έχουν σχετικά καλά ρυθμισμένο προφίλ,μπορούν να εμφανίσουν κάποιες επιπλοκές.

6.Ποιες είναι αυτές οι επιπλοκές;

Οι επιπλοκές του διαβήτη αφορούν όλα τα συστήματα του οργανισμού μιας που επιβαρύνει την λειτουργία των αγγείων όλων των μεγεθών με την ανάλογη συμπτωματολογία.

Οι κυριότερες  επιπλοκές αφορούν τα μάτια , νεφρά, το πόδι ,αγγεία της καρδιάς-εγκεφάλου και τα νεύρα. Δεν είναι σπάνιες στους διαβητικούς και οι λοιμώξεις .Ακραίες επιπλοκές είναι η διαβητική κετοξέωση και το υπερωσμοτικό κώμα. Σημαντικές είναι και οι επιπλοκές της θεραπείας του διαβήτη με κυριότερη την υπογλυκαιμία.

7. «Χτυπάει» ο διαβήτης στα μάτια;

Η Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια αποτελεί σήμερα την συχνότερη αιτία τύφλωσης .Η συχνότητά της φτάνει στο 50% μετά από 10 έτη διαβήτη.

8.Τι είναι η αυτόνομη νευροπάθεια;

Αποτελεί συχνή επιπλοκή του διαβήτη με ποικιλόμορφα συμπτώματα και εκδηλώσεις όπως :-Στυτική δυσλειτουργία    -νευρογενής ουροδόχος κύστη (ακράτεια ή αδυναμία κένωσης) –Γαστροπάρεση (ναυτία ,έμετοι ,δυσκοιλιότητα, δυσφαγία, διάρροια) –Ορθοστατική υπόταση –Διαβητική διάρροια , Ταχυκαρδία ηρεμίας , – Σιωπηλή ισχαιμία μυοκαρδίου , – Υπογλυκαιμια χωρίς αδρενεργικά συμπτώματα , -Διαταραχές εφίδρωσης , – Θάμβος όρασης


9. Ποια είναι τα συμπτώματα της περιφερικής νευροπάθειας;

Τα πιο συνήθη συμπτώματα της περιφερικής νευροπάθειας είναι ο πόνος, τα μουδιάσματα, τα βελονιάσματα, τα μυρμιγκιάσματα και το αίσθημα καψίματος στα δάχτυλα και στις πατούσες και των δύο ποδιών. Τα συμπτώματα επιδεινώνονται κυρίως το βράδυ και εξασθενούν με το περπάτημα. Τα πόδια των ασθενών με περιφερική νευροπάθεια εμφανίζουν συχνά υπερκερατώσεις και έντονη ξηρότητα με ή χωρίς ρωγμές της επιδερμίδας, ενώ μπορούν να συνυπάρχουν παραμορφώσεις των δακτύλων με οστά που προεξέχουν και ατροφία των μυών του άκρου ποδός.

10. Ποια είναι τα συμπτώματα της περιφερικής αρτηριοπάθειας;

Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα της περιφερικής αρτηριοπάθειας είναι η διαλείπουσα χωλότητα. Η διαλέιπουσα χωλότητα είναι ο πολύ έντονος πόνος πίσω στις γάμπες των ποδιών μετά από περπάτημα ακόμα και μικρής απόστασης, που αναγκάζει τον ασθενή να σταματήσει και να ξεκουραστεί, για κάποιο χρονικό διάστημα μέχρι να εξασθενήσει ο πόνος και να ξαναρχίσει το περπάτημα. Χαρακτηριστικό είναι ότι συνήθως εμφανίζεται μετά από το περπάτημα συγκεκριμένης απόστασης, για παράδειγμα κάθε φορά μετά τα 200 μέτρα.

Επίσης το δέρμα των ποδιών των ασθενών με περιφερική αρτηριοπάθεια μπορεί να είναι πολύ λεπτό και εύθραυστο.

• Δεν περπατάμε ποτέ ξυπόλυτοι ή μόνο με τις κάλτσες μας, ακόμα και μέσα στο σπίτι. Στην παραλία ή στη θάλασσα φοράμε παπούτσια θαλάσσης.

• Φοράμε άνετα παπούτσια με χοντρό πάτο. Προτιμούμε παπούτσια με βαθύ και ευρύ πέλμα, με αρκετό μήκος και ύψος μπροστά για να χωράνε τα δάχτυλά μας και αρκετό πλάτος στην περιοχή των μεταταρσίων (στο «κουτεπιέ») με μαλακά και άνετα στα δάκτυλά. Προτιμούμε τα παπούτσια με λείες εσωτερικές ραφές και κορδόνια, που το κρατούν σταθερό στο πόδι μας (τα παπούτσια χωρίς κορδόνια είναι ακατάλληλα, γιατί για να κρατούν το παπούτσι σταθερό στο πόδι μας πρέπει να είναι σφιχτά στα δάχτυλα και στην φτέρνα, περιορίζοντας κατά αυτόν τον τρόπο το πόδι μας). Προτιμούμε να φοράμε αθλητικά παπούτσια, όχι παπούτσια με τακούνια.

• Προτιμούμε να αγοράζουμε καινούργια παπούτσια στο τέλος της ημέρας και όχι πρωινές ώρες (τα πόδια μας το απόγευμα είναι πιο πρησμένα από ότι το πρωί). Μπορούμε να σχεδιάσουμε το αποτύπωμα του πέλματός μας σε όρθια θέση σε ένα χαρτόνι και να το τοποθετήσουμε στα καινούργια παπούτσια, για να δούμε αν το αποτύπωμα χωράει άνετα στον πάτο του παπουτσιού. Φοράμε τα καινούργια παπούτσια για 1-2 ώρες την ημέρα στην αρχή.

• Ελέγχουμε κάθε βράδυ τα παπούτσια για τυχόν μικροαντικείμενα στο εσωτερικό τους (π.χ. πετραδάκια, κέρματα, καρφιά, κ.λ.π.) ή για χαλασμένες ραφές και πάτους.

• Δεν φοράμε σφιχτές κάλτσες. Προτιμούμε κάλτσες χωρίς εσωτερικές ραφές, μάλλινες ή ειδικές κάλτσες που μας προτείνει εξειδικευμένος γιατρός ή νοσηλεύτρια.

• Πλένουμε τα πόδια μας καθημερινά και τα στεγνώνουμε προσεχτικά. Προσέχουμε και στεγνώνουμε ιδιαίτερα τις περιοχές ανάμεσα στα δάχτυλα, προσπαθώντας να μην τα απομακρύνουμε πολύ μεταξύ τους.

• Ελέγχουμε τα πόδια κάθε βράδυ για μικρά τραύματα ιδίως στα πέλματα ή στα διαστήματα ανάμεσα στα δάχτυλα. Εάν δε μπορούμε να φτάσουμε τα πόδια μας οι ίδιοι, χρησιμοποιούμε καθρέφτη για να μπορέσουμε να δούμε τα πέλματα ή ζητάμε τη βοήθεια ενός συγγενή ή ενός φίλου. Ψάχνουμε για: αλλαγές του συνηθισμένου χρώματος στο δέρμα, ασυνήθιστο πρήξιμο, πληγές, κοψίματα, φουσκάλες, γρατζουνιές, φουσκάλες ή υγρό ή αίμα κάτω από κάλους.

• Αν ανακαλύψουμε οτιδήποτε που δεν είναι φυσιολογικό στο πόδι μας δεν προσπαθούμε να το θεραπεύσουμε μόνοι μας. Ενημερώνουμε τον Ενδοκρινολόγο που μας παρακολουθεί.

• Δεν αφαιρούμε τους κάλους με ξυραφάκι ή με αυτοκόλλητα του εμπορίου. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ελαφρόπετρα. Προτιμούμε η περιποίηση των κάλων να γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό (ποδολόγος-ποδοθεραπευτής, εξειδικευμένος γιατρός ή νοσηλευτής)

• Δεν χρησιμοποιούμε πολύ ζεστό νερό για το μπάνιο. Το χλιαρό νερό, θερμοκρασίας 37ο C, είναι το καταλληλότερο. Δοκιμάζουμε το νερό της μπανιέρας και του ντους με τον αγκώνα μας πριν κάνουμε ζεστό μπάνιο. Αποφεύγουμε να τοποθετούμε τα πόδια μας πολύ κοντά σε φωτιά και θερμάστρες και δεν τα αφήνουμε πολύ ώρα στον ήλιο (υπάρχει κίνδυνος σοβαρών εγκαυμάτων).

• Καταπολεμούμε τη ξηρότητα του δέρματος των ποδιών κυρίως με ειδικούς αφρούς ή ενυδατικές κρέμες, που συνιστούν εξειδικευμένοι γιατροί ή νοσηλευτές και ποδολόγοι-ποδοθεραπευτές. Το ξηρό δέρμα μπορεί να σκιστεί και να οδηγήσει στη δημιουργία πληγών. Η βαζελίνη είναι ακατάλληλη.

• Κόβουμε τα νύχια σε ευθεία γραμμή με το δέρμα. Είναι πιο ασφαλές να χρησιμοποιούμε λίμα και να λιμάρουμε τα νύχια μας, παρά να τα κόβουμε οι ίδιοι με νυχοκόπτη ή ψαλιδάκι. Δεν κόβουμε ποτέ νύχια που έχουν μεγαλώσει μέσα στο δέρμα. Προτιμούμε η περιποίηση των νυχιών να γίνεται από εξειδικευμένο προσωπικό (ποδολόγος-ποδοθεραπευτής, εξειδικευμένος νοσηλευτής) ιδιαίτερα αν υφίσταται μειωμένη αισηθητικότητα.

Αποφεύγουμε το κάπνισμα και ρυθμίζουμε με τη βοήθεια του Ενδοκρινολόγου μας όσο καλύτερα μπορούμε το σάκχαρό μας.

Φώτης Σπύρου, Ενδοκρινολόγος