Δερματίτιδα εξ επαφής
Συγγραφέας Ιωάννα Κοντογιωργάκη Γράφτηκε στις ,
Η δερματίτιδα εξ επαφής είναι συνήθως αποτέλεσμα ενός συνδυασμού ευαίσθητου δέρματος και ερεθισμού ή αλλεργίας σε διάφορες ουσίες που αγγίζουμε καθημερινά. Χαρακτηρίζεται από ερυθρό δέρμα, κνησμό (φαγούρα), ενώ σε σοβαρότερες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν και φυσαλίδες.
Όταν το δέρμα συνεχίσει να ερεθίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, γίνεται παχύ και τραχύ. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία ενώ το συχνότερα προσβαλλόμενο σημείο του σώματος είναι τα χέρια. Η δερματίτιδα εξ επαφής αποτελεί την αιτία του 90% όλων των επαγγελματικών δερματοπαθειών. Διακρίνεται σε δύο τύπους, την αλλεργική και την ερεθιστική.
Στην αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής η αντίδραση αποδίδεται στην επαφή με κάποια αλλεργιογονική ουσία στην οποία ο ασθενής είναι ευαισθητοποιημένος. Προκαλείται από μια πληθώρα αλλεργιογόνων που μπορεί να βρεθούν σε μια ποικιλία υλικών καθημερινής ή επαγγελματικής χρήσης. Τέτοια είναι τα μέταλλα, τα συντηρητικά των καλλυντικών, τα φάρμακα, διάφορα φυτά, τα προϊόντα επεξεργασίας ελαστικού, τα πλαστικά και οι διάφορες βαφές. Αναλόγως της κατανομής των δερματικών βλαβών, ο ιατρός μπορεί να προσανατολιστεί για το υπεύθυνο αλλεργιογόνο.
Σπανιότερα, η αλλεργία σε κάποια ουσία μπορεί να εκδηλωθεί άμεσα ως οξεία κνίδωση. Αυτή ονομάζεται αλλεργική κνίδωση εξ επαφής και προσβάλει συνηθέστερα άτομα που ασχολούνται με επεξεργασία τροφίμων, χειρίζονται ζώα ή αφορά νοσηλευτικό προσωπικό λόγω αλλεργίας στο latex που βρίσκεται κυρίως στα ελαστικά ιατρικά γάντια.
Η ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής δεν προϋποθέτει προηγούμενη ευαισθητοποίηση (επαφή) του ασθενή. Είναι συχνότερη από την αλλεργική δερματίτιδα και οφείλεται καθαρά στην ερεθιστική δράση ορισμένων χημικών ουσιών που εισχωρούν στο δέρμα και προκαλούν φλεγμονή. Η ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής εμφανίζεται άμεσα, είναι πιο θορυβώδης, χαρακτηρίζεται από εντονότερη ερυθρότητα, σαφή όρια και ίσως κάψιμο παρά κνησμό. Εάν δε το αίτιο είναι πολύ ισχυρό, μπορεί να προκαλέσει ακόμη και εικόνα χημικού εγκαύματος.
Οι συχνότεροι αιτιολογικοί παράγοντες είναι τα απορρυπαντικά, τα σαπούνια και άλλες ερεθιστικές ουσίες. Λόγω αυτών, ορισμένες επαγγελματικές ομάδες όπως οι κομμωτές, οι νοσηλευτές, οι μηχανικοί αυτοκινήτων και όσοι ασχολούνται με τα οικιακά εμφανίζουν συχνότερα ερεθιστική δερματίτιδα.
Η διάγνωση της δερματίτιδας εξ επαφής γίνεται με τη με τη λήψη ιστορικού και τη βοήθεια των επιδερμιδικών δοκιμασιών (patch test). Ειδικά αυτοκόλλητα επιθέματα με τις υπό εξέταση ουσίες τοποθετούνται στην πλάτη του ασθενή για 48 ώρες και μετά αφαιρούνται. Η ανάγνωση των αποτελεσμάτων γίνεται στις 48 και τις 72 ή 96 ώρες από την τοποθέτηση. Θετικά είναι τα τεστ όπου ανιχνεύεται τοπική αντίδραση.
Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει πρωταρχικά την αναγνώριση του υπεύθυνου αιτιολογικού παράγοντα, ώστε να δοθούν λεπτομερείς οδηγίες στον ασθενή για την αποφυγή επαφής με τα προϊόντα που τον περιέχουν. Για τη θεραπεία της οξείας φάσης της δερματίτιδας γίνεται χρήση τοπικών αλοιφών με κορτικοστεροειδή και περιποίηση του δέρματος με ειδικά ενυδατικά σκευάσματα.
