Τι είναι η ατοπική δερματίτιδα;
Συγγραφέας Νικόλαος Κουτσοστάθης Γράφτηκε στις ,
- Η ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα) είναι μια συχνή πάθηση, ιδιαίτερα της παιδικής ηλικίας. Σύμφωνα με στατιστικές στην Ελλάδα πάσχει ένα ποσοστό γύρω στο 10% από ατοπική δερματίτιδα.
- Η αιτιολογία της ατοπικής δερματίτιδας δεν είναι ακριβώς γνωστή. Γνωρίζουμε όμως ότι είναι συχνότερη και βαρύτερη, όταν οι γονείς του παιδιού πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα, αλλεργική ρινίτιδα ή άσθμα.Το σημαντικό όμως είναι ότι έχει καλή πρόγνωση , δηλαδή τα μισά παιδιά δεν θα έχουν έκζεμα στην ηλικία των 2 ετών και το ποσοστό αυξάνει στο 85%, όταν τα παιδιά φτάσουν στην ηλικία των 5 ετών.
- Η ατοπική δερματίτιδα είναι ένα κόκκινο εξάνθημα, ζεστό με έντονη φαγούρα (εικόνα 1), το οποίο μπορεί να προσβάλλει διάφορες περιοχές του σώματος. Στους πρώτους μήνες της ζωής του ασθενούς οι βλάβες εντοπίζονται στο πρόσωπο και λιγότερο στο κορμό και στα άκρα (χέρια-πόδια). Όσο το παιδί μεγαλώνει, το έκζεμα είναι περισσότερο στον κορμό-άκρα και λιγότερο στο πρόσωπο. Στη σχολική ηλικία , εφόσον παραμείνει, εντοπίζεται κυρίως στους αγκώνες-καρπούς-γόνατα-γλουτούς.
- Το έκζεμα σίγουρα απαιτεί καθημερινή ενασχόληση και φροντίδα. Αλλά είναι ευκολότερο η ζωή για το παιδί και την οικογένεια όταν η ατοπική δερματίτιδα είναι κάτω από έλεγχο, παρά όταν υπάρχει σοβαρή κρίση ή μολύνονται οι βλάβες του δέρματος. Οι παρακάτω οδηγίες ισχύουν και για ενήλικες ασθενείς με τις κατάλληλες τροποποιήσεις για την ηλικία τους.
Τι προκαλεί τις εξάρσεις της ατοπικής δερματίτιδας;
Η υψηλή θερμοκρασία, η χαμηλή υγρασία του περιβάλλοντος, το ξύσιμο του ίδιου του παιδιού αποτελούν τρεις σημαντικούς παράγοντες, οι οποίοι και είναι σημαντικό να αποφεύγονται. Διατηρείται το περιβάλλον του παιδιού δροσερό , ενυδατώνεται καθημερινά με κατάλληλες κρέμες και φοράτε στο παιδί ελαφριά βαμβακερά ρούχα, χρησιμοποιείτε βαμβακερά σεντόνια και κουβέρτες.
Κατάλληλα ρούχα
- Φοράτε στο παιδί ρούχα από βαμβάκι ή μετάξι, υφάσματα που έχουν μαλακή αφή. Το δέρμα του παιδιού σας είναι πολύ ευαίσθητο.
- Αποφύγετε τα ρούχα που είναι μάλλινα ή συνθετικά.
- Μην φοράτε στο παιδί πολλά ρούχα μαζί που το ζεσταίνουν (εικόνα 2).
- Σορτσάκια- εσώρουχα μεταξωτά ή βαμβακερά είναι πολύ καλά ανεκτά στους μικρούς ασθενείς όλη την ημέρα.
- Τα ρούχα, μετά το πλύσιμο, θα πρέπει να ξεπλένονται καλά και να στεγνώνουν σε στεγνωτήριο, διότι έτσι γίνονται μαλακά.
- Αποφεύγετε να χρησιμοποιείται συχνά μωρομάντηλα, γιατί είναι ερεθιστικά.
Ύπνος
- Το βράδυ τα παιδιά με ατοπική δερματίτιδα, όταν είναι σε έξαρση, μπορεί να ξύνονται, να ξυπνούν αρκετές φορές και έτσι η ποιότητα του ύπνου τους αλλά και της υπόλοιπης οικογένειας, να είναι κακή. Σε αυτή την περίπτωση συμβουλευθείτε το γιατρό σας και ακολουθείσθε συστηματικά την αγωγή που θα σας δώσει.
- Διατηρείται δροσερό το περιβάλλον στο υπνοδωμάτιο.
- Χρησιμοποιείται σεντόνια βαμβακερά ή μεταξωτά και μια βαμβακερή κουβέρτα.
Ζέστη σπιτιού
- Μην χρησιμοποιείτε θερμάστρες με ανεμιστήρα.
- Μην ζεσταίνετε υπερβολικά το σπίτι και ιδιαίτερα το δωμάτιο του παιδιού.
- Διατηρείται το χώρο δροσερό.
- Μην βάζετε το κρεβάτι διπλά στο καλοριφέρ.
Ενυδάτωση
- Το Α και το Ω στην ατοπική δερματίτιδα είναι η ενυδάτωση του ξηρού δέρματος του παιδιού.
- Βάζετε σε όλο το σώμα και στο πρόσωπο, όχι μόνο στα σημεία που έχουν πρόβλημα.
- Είναι σημαντική η καθημερινή τους χρήση και προλαμβάνουν στις κρίσεις τη χρήση των κορτικοστεροειδών αλοιφών.
Μπάνιo
- Κάνετε το παιδί μπάνιο με χλιαρό νερό και κατά προτίμηση με το ενυδατικό λάδι και ενυδατικό αφρόλουτρο.
- Tο μπάνιο πρέπει να είναι μια ευχάριστη καθημερινή εμπειρία, τα παιχνίδια στη μπανιέρα βοηθούν σε αυτό.
Ταξίδια με το αυτοκίνητο
- Ντύνετε ελαφρά το παιδί, ιδίως στα μακρινά ταξίδια.
- Διατηρείται το χώρο δροσερά ανεκτό με τη χρήση air-condition.
- Χρησιμοποιείται σκιάδια ηλιοπροστασίας στο παράθυρο του παιδιού.
Κολύμπι
- Όταν υπάρχει έξαρση της ατοπικής δερματίτιδας, είναι προτιμότερο να σταματήσει για λίγο το κολύμπι μέχρι να βελτιωθεί με την κατάλληλη φροντίδα.
- Ενυδατώνετε το παιδί πριν το κολύμπι στην πισίνα ή στη θάλασσα, ξεπλένετε με δροσερό νερό το χλωριωμένο νερό της πισίνας ή το θαλασσινό νερό και εν συνεχεία επαναλάβετε την ενυδάτωση σε όλο το σώμα πριν ντύσετε το παιδί (εικόνα 3).
Χρήση κορτιζόνης
Η τοπική χρήση κορτιζόνης στο δέρμα είναι ασφαλής, όταν ακολουθείται τις οδηγίες του γιατρού. Η χρήση της γίνεται με το δείκτη του χεριού και απλώνετε κυκλικά μέχρι να απλωθεί και να δημιουργηθεί ένα λεπτό στρώμα κορτιζόνης. Μη βάζετε μεγάλες ποσότητες , ιδίως στο πρόσωπο και στις πτυχές π.χ. μασχάλες. Εκεί ο γιατρό σας θα σας δώσει μια ηπιότερη κορτιζόνη. Την απλώνετε στις κόκκινες φλεγμαίνουσες περιοχές και τη διακόπτετε σταδιακά σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.
Ατοπική δερματίτιδα και τροφές.
Κάποιες τροφές , ιδιαίτερα χυμοί φρούτων , είναι δυνατόν να προκαλέσουν δερματίτιδα στην περιοχή γύρω από το στόμα. Δεν είναι αλλεργία, αλλά οφείλεται σε ερεθισμό του δέρματος από τις τροφές.
Κάποιες τροφές (εικόνα 4) , ιδίως το αυγό , το γάλα (αλλά όχι μόνο αυτά) και τα παράγωγα αυτών ή οι τροφές που τα περιέχουν , είναι δυνατό να προκαλέσουν μέσα σε λίγα λεπτά από το φαγητό μια έντονη δερματική αντίδραση με κοκκινίλα και φαγούρα ή και εντονότερα συμπτώματα όπως βήχα, βραχνάδα στο κλάμα ή στη φωνή, ανησυχία, εμετό ή υπνηλία και άλλα. Άλλοτε οι παραπάνω τροφές είναι δυνατό να προκαλέσουν έξαρση της ατοπικής δερματίτιδας μετά από αρκετές ώρες ,συνήθως μια- δύο μέρες.
Στις περιπτώσεις αυτές είναι σκόπιμη η άμεση ενημέρωση του γιατρού, ώστε να σας δώσει οδηγίες για την αποφυγή ή όχι της τροφής. Χρήσιμη είναι και η καταγραφή ημερολογίων με τις τροφές που έφαγε το παιδί.
Εμβόλια και ατοπική δερματίτιδα
Θα πρέπει να ακολουθείται όλους τους υποχρεωτικούς εμβολιασμούς, εκτός αν ο παιδίατρος σας έχει δώσει άλλες οδηγίες. Αν έχετε αλλεργία στο αυγό , επιτρέπεται χωρίς πρόβλημα η χρήση του MMR (ιλαράς- ερυθράς- παρωτίτιδας). Αντίθετα η αλλεργία στο αυγό αποτελεί αντένδειξη για τη χρήση του εμβολίου της κοινής γρίπης και του κίτρινου πυρετού. Σε κάθε περίπτωση αμφιβολίας είναι προτιμότερο να ενημερώνετε τον αλλεργιολόγο σας και τον παιδίατρό σας.
Πως θα ξέρω ότι η βλάβη της ατοπικής δερματίτιδας έχει μολυνθεί;
Αν μια βλάβη αρχίζει να τρέχει υγρό και να καλύπτεται από κίτρινες πλάκες – κρούστες , τότε το πιθανότερο είναι ότι έχει μολυνθεί (εικόνα 5). Το παιδί θα δείχνει ότι ξύνεται περισσότερο, να πονά στο σημείο εκείνο ή να μην μπορεί να εκτείνει τους αγκώνες ή τα γόνατα. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πιθανότερο ότι έχει μολυνθεί από σταφυλόκοκκο και χρήζει θεραπείας με αντιβιοτικά , τα οποία θα σας χορηγήσει ο ιατρός σας.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται όταν εμφανισθούν μικρές φυσαλίδες που να θυμίζουν έρπητα. Άμεση θα πρέπει να είναι η επικοινωνία με γιατρό.
Νικόλαος Κουτσοστάθης ,
Αλλεργιολόγος
