Διατροφή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Συγγραφέας Άρτεμις Ζερδελή Γράφτηκε στις ,
Η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι ιδιαίτερα σημαντική για την σωματική και πνευματική ανάπτυξη του παιδιού. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την πορεία της εγκυμοσύνης και τη μετέπειτα υγεία του νεογνού είναι πολλοί .
Οι διατροφικές επιλογές της μητέρας και η σωστή κάλυψη των αναγκών μέσα από ένα σωστό διατροφικό σχήμα αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη σωστή υγεία και το βάρος του βρέφους.
To σωματικό βάρος της μητέρας πριν την εγκυμοσύνη διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πορεία της κύησης και στο μετέπειτα βάρος του νεογνού. Το αυξημένο σωματικό βάρος της μητέρας μπορεί να οδηγήσει σε νεογνό με αυξημένο βάρος και προβλήματα στον νευρικό του σωλήνα. Αντίθετα μειωμένο βάρος οδηγεί σε πρόωρο τοκετό και λιποβαρή νεογνά. Επομένως η προτεινόμενη πρόσληψη βάρους εξαρτάται από το δείκτη μάζας σώματος της μητέρας.
Κάποια θρεπτικά συστατικά, είναι απαραίτητα για τη σωστή έκβαση της εγκυμοσύνης και σε ορισμένα από αυτά απαιτείται μεγαλύτερη πρόσληψη από την φυσιολογική .Σε κάποιες περιπτώσεις χορηγούνται και σε μορφή συμπληρωμάτων για να επιτευχθεί η απαιτούμενη ημερήσια δοσολογία εφόσον δεν είναι εφικτή μέσω της διατροφής .Παρακάτω βρίσκονται τα σημαντικότερα θρεπτικά συστατικά που δεν πρέπει να απουσιάζουν από την διατροφή της εγκύου.
- Φυλλικό οξύ. Είναι μία βιταμίνη του συμπλέγματος Β βιταμινών .Η συνεχής ανάπτυξη του εμβρύου και του πλακούντα οδηγούν σε αυξημένες απαιτήσεις φυλλικού οξέως. Η έλλειψή του σε εγκυμονούσες προκαλεί προβλήματα υγείας στο έμβρυο αλλά και στην μητέρα.(μεγαλοβλαστική αναιμία, δισδιχή ράχη, προεκλαμψία ,πρόωρος τοκετός, μειωμένο βάρος νεογνού).Η συνιστώμενη δόση είναι 600μg για τις εγγύους δηλαδή 200 μg παραπάνω από το φυσιολογικό. Συνήθεις πηγές φυλικού οξέως είναι τα σπαράγγια ,άσπρα φασόλια, χυμός πορτοκάλι, αρακάς ,μπρόκολο, σπανάκι ,λάχανο, γάλα ημίπαχο .Συστήνεται η αύξηση πρόσληψης φυλλικού οξέως και ένα μήνα πριν την εγκυμοσύνη.
- Βιταμίνη C. Η κατανάλωση βιταμίνης C είναι απαραίτητη κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Προωθεί το σχηματισμό κολλαγόνου που αποτελεί δομικό λίθο αιμοφόρων αγγείων ,μυών δοντιών και οστών. Μία διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά μπορεί να καλύψει τις ημερήσιες συστάσεις.(90mg)
Καλές διατροφικές πηγές βιταμίνης C είναι οι παρακάτω:
Εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, γκρειπ φρουτ, μανταρίνια κ.λπ.) ακτινίδια ,πιπεριές, παπάγια ,φράουλες, μπιζέλια, μπρόκολο κουνουπίδι λάχανο σπανάκι, ντομάτες.
TIP: Είναι προτιμότερο τα λαχανικά να καταναλώνονται ωμά καθώς η βιταμίνη C είναι υδατοδιαλυτή και ευαίσθητη στις υψηλές θερμοκρασίες.
- Βιταμίνη Α.Η συνιστώμενη δόση βιταμίνης Α στην εγκυμοσύνη είναι 1000IU η οποία καλύπτεται εύκολα μέσω ενός σωστού διατροφικού σχήματος . Παρολαυτά η υπερβολική κατανάλωση βιταμίνης Α μπορεί να προκαλέσει τερατογέννεση γι’αυτό καλό είναι να αποφεύγετε την κατανάλωση συκωτιού και παραγώγων του (π.χ. πατέ) και συμπληρωμάτων με ρετινόλη. Καλές πηγές βιταμίνης Α είναι τα καρότα ,τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, οι γλυκοπατάτες, αποξηραμένα βότανα, γαλακτοκομικά προϊόντα. Συνήθως δεν χορηγούνται συμπληρώματα.
- Βιταμίνη D.Η έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει υποασβεστιαιμία και χαμηλό βάρος νεογνού καθώς η βιταμίνη αυτή συμβάλει στη σωστή ανάπτυξη των οστών και την ομοιόσταση του ασβεστίου Η υπερβολική δόση μπορεί να είναι τοξική για το έμβρυο αλλά και για τη μητέρα .Καλές διαιτητικές πηγές είναι τα λιπαρά ψάρια, το κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα ,τα αυγά, ενώ στο εμπόριο κυκλοφορούν και προϊόντα εμπλουτισμένα με βιταμίνη D.Σημαντικό ρόλο στην παραγωγή βιταμίνης D διαδραματίζει και η φυσιολογική έκθεση στον ήλιο.
- Σίδηρος.Οι ανάγκες της εγκύου σε σίδηρο είναι αυξημένες λόγω της αποθήκευσης σιδήρου από το μυελό των οστών και των αυξημένων αναγκών του εμβρύου (1070mg). Η παραπάνω σύνθεση αιμοσφαιρίνης είναι απαραίτητη για την αιμάτωση του πλακούντα και της μήτρας .Η έλλειψη σιδήρου στη εγκυμοσύνη επιφέρει χαμηλού βάρους νεογνά και πρόωρο τοκετό. Καλές πηγές σιδήρου είναι το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά τα ψάρια και τα αυγά (κρόκος αυγού) και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Το συκώτι αν και πλούσιο σε σίδηρο πρέπει να αποφεύγεται λόγω της ψηλής περιεκτικότητας σε βιταμίνη Α. Στην απορρόφηση του σιδήρου παίζει ρόλο η κατανάλωση βιταμίνης C καθώς και η αποφυγή πολυφαινολών (τσάι ,καφές) Συνήθως χορηγούνται συμπληρώματα σιδήρου ειδικά σε περιπτώσεις γυναικών που ξεκινάνε την εγκυμοσύνη με χαμηλό σίδηρο. Καλύτερη απορρόφηση σιδήρου γίνεται με τον συνδυασμό ζωικών με φυτικών πηγών. Συστήνεται η περαιτέρω ημερήσια πρόσληψη σιδήρου έως και 40 μέρες μετά τον τοκετό.
- Ασβέστιο. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνεται η απορρόφηση του ασβεστίου και μειώνεται η νεφρική απέκκριση και έτσι δεν κρίνεται απαραίτητη η παραπάνω πρόσληψη (1000mgημερησίως) με εξαίρεση την κύηση κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Καλές πηγές ασβεστίου είναι τα γαλακτοκομικά, τα όσπρια, ξηροί καρποί, λιπαρά ψάρια ,μπρόκολο αγκινάρες λάχανο, αντζούγιες καλαμάρι ,σπανάκι κρόκος αυγού. Μεγαλύτερη απορρόφηση παρουσιάζει η κατανάλωση οσπρίων.
- Νάτριο. Λόγω των ορμονικών αλλαγών κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης ο μεταβολισμός του νατρίου στον οργανισμό υφίσταται αλλαγές. Έτσι σε μεγάλο αριθμό γυναικών εμφανίζεται κατακράτηση υγρών .Η ελάχιστη πρόσληψη νατρίου κυμαίνεται στα 2000mg ημερησίως καθώς η μειωμένη πρόσληψη επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα .Ωστόσο, σε γυναίκες με οίδημα ή με υπέρταση, συστήνονται χαμηλότερες τιμές κατανάλωσης ημερησίως.
Γενικότερα γυναίκες στην περίοδο της εγκυμοσύνης θα πρέπει να αποφεύγουνε την κατανάλωση αλκοόλ, την καφεΐνη, το τσάι τα αναψυκτικά και το κάπνισμα. Αντίθετα ένα καλό διαιτολόγιο περιλαμβάνει άπαχο κρέας, δημητριακά ολικής άλεσης ,λιπαρά ψάρια ,αυγά ξηρούς καρπούς όσπρια ,φρέσκα φρούτα και λαχανικά, πατάτες γαλακτοκομικά προϊόντα. Μέσα από ένα ειδικά διαμορφωμένο διατροφικό σχήμα και την αποφυγή ανθυγιεινών συνηθειών μπορεί να επιτευχθεί φυσιολογικός τοκετός ,νεογνό με κανονικό βάρος με φυσιολογική ανάπτυξη χωρίς μετέπειτα προβλήματα υγείας καθώς και με υγιή πνευματική ανάπτυξη.
Δεν θα πρέπει να παραλείπετε τις συμβουλές του γιατρού σας αλλά και συχνή παρακολούθηση της πορείας της εγκυμοσύνης.
