Τί είναι η Πρωκταλγία?
Συγγραφέας Αλκιβιάδης Παππάς Γράφτηκε στις ,
Ο πόνος στο τελευταίο τμήμα του παχέως εντέρου ή στην ορθοπρωκτική περιοχή είναι ένα σχετικά κοινό σύμπτωμα που για πρώτη φορά περιγράφεται από τους Ρωμαίους και συνήθως το αποκαλούμε πρωκταλγία. Στον όρο πρωκταλγία συμπεριλαμβάνονται κυρίως δύο λειτουργικά σύνδρομα πόνου στον πρωκτό:
- Πρωκταλγία fugax (PF) ( φευγαλέα πρωκταλγία) και
- Σύνδρομο του ανελκτήρα του πρωκτού (LAS)
Πρόκειται για δύο χαρακτηριστικά, καλοήθη σύνδρομα με πόνο στον πρωκτό, αβέβαιης αιτιολογίας. Πιστεύουμε πως ο πόνος οφείλεται σε σπασμό του σφιγκτήρα του πρωκτού, στην πρωκταλγία fugax, ή σε σπασμό μυών του πυελικού εδάφους όπως ο ανεκτήρας του πρωκτού στο σύνδρομο του ανελκτήρα (LAS), αλλά ακόμη παραμένει ένα θέμα προς διερεύνηση.
Η διάγνωση συνήθως γίνεται βάση συμπτωμάτων. Η κλινική εξέταση, τις περισσότερες φορές, δεν δείχνει τίποτα ασυνήθιστο. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να προβούμε σε πλήρη κλινική εκτίμηση για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων στην περιοχή. Συναισθηματικοί παράγοντες, η σεξουαλική δραστηριότητα ή η κόπωση μπορεί να πυροδοτήσουν ένα επεισόδιο πόνου.
Η πρωκταλγία, συχνά, πυροδοτείται επίσης από καταστάσεις, όπως μπορεί να είναι ένας τραυματισμός πάνω στον κόκκυγα, ο πόνος χαμηλά στη μέση, οι ραγάδες πρωκτού, τα αποστήματα, διάταση λόγω αερίων του χαμηλότερου εντέρου ή οι διαταραχές του προστάτη. Μπορεί να συνδέεται με χαμηλή σε ίνες διατροφή και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) ή μπορεί να σχετίζεται με την καθιστική στάση. Οι ανατομικές αποκλίσεις της οσφυοϊερής χώρας, του κόκκυγα, και των υποστηρικτικών δομών είναι παράγοντες που προδιαθέτουν τον πρωκτικό μυ και τον ανελκτήρα σε σπασμούς.
Περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς που επηρεάζονται είναι ηλικίας 30-60 ετών με μειωμένη επικράτηση μετά την ηλικία των 45. Έχει συνδεθεί με μια σειρά από άλλες παθήσεις οι οποίες ενδέχεται να έχουν αιτιολογική σημασία. Για παράδειγμα, νευραλγία του αιδοιικού νεύρων. Ωστόσο, σήμερα υποστηρίζεται έντονα η άποψη ότι οι ψυχολογικοί παράγοντες και όχι σωματικοί – οργανικοί είναι η βάση του προβλήματος.
Η πρωκταλγία fugax (PF) εκτιμάται ότι θα επηρεάσει 8-18% του πληθυσμού στον ανεπτυγμένο κόσμο, και το σύνδρομο του ανελκτήρα του ορθού (LAS) περίπου 6%.Το σύνδρομο του ανελκτήρα φαίνεται να επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες από τους άνδρες. Θεωρείται ότι μόνο το 20-30% των πασχόντων από αυτές τις συνθήκες θα συμβουλευτεί τον γιατρό. Οι ασθενείς συχνά καθυστερούν να απευθυνθούν στον ειδικό ιατρό για το πρόβλημα τους και αυτό οφείλεται σε αμηχανία και φόβο για πιθανή διαπίστωση κάποιου σοβαρού προβλήματος στην περιοχή.
Διαφορική διάγνωση
Παθήσεις, οι οποίες μπορούν να παρουσιαστούν με πόνο στην ορθοπρωκτική περιοχή παρόμοιο με την πρωκταλγία είναι οι εξής:
- Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
- Θρόμβωση εξωτερικών αιμορροΐδων
- Ραγάδα δακτυλίου (συνήθως προκαλεί έντονο τοπικό πόνο που συνδέεται με την αφόδευση) – πρέπει να είναι ορατή στην πρωκτοσκόπηση.
- Χρόνιο μονήρες έλκος του ορθού
- Καρκίνωμα του ορθού
- Περιεδρικό απόστημα ή συρίγγιο. Πυογόνος ιδρωταδενίτιδα.
- Πρωκτίτιδα (ειδικά γονοκοκκικής λοίμωξης ή λοίμωξης από χλαμύδια)
- Νόσος του Crohn/ ελκώδης κολίτιδα
- Ξένο σώμα ορθού
- Πρωκτικός κνησμός
- Εκκολπωμάτωση
- Κοκκυγοδυνία (νευραλγικός πόνος γύρω από την περιοχή του κόκκυγα)
- Οπισθορθικές κύστεις – είναι μια σπάνια οντότητα που μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστεί χωρίς υψηλό δείκτη κλινικής υποψίας (εξέταση εκλογής – αξονική πυέλου).
- Καρκίνωμα όρχεων
- Προστατίτιδα
- Κυστίτιδα
- Σύνδρομο Alcock ( νευραλγία του αιδοιικού νεύρου λόγω παγίδευσης, μπορεί να προκαλέσει παρόμοια κλινική εικόνα με PF)
- Κληρονομική μυοπάθεια του πρωκτικού σφιγκτήρα
- Απόφραξη των έσω λαγονίων αρτηριών άμφω
Πως παρουσιάζεται η πρωκταλγία Fugax;
Στην αρχή, δημιουργείται η αίσθηση κράμπας ή σπασμού στον ορθό, περίπου 5 έως 10 cm πάνω από τον πρωκτό, που γίνεται σταδιακά πιο έντονος σε σημείο μη ανοχής. Αφότου κορυφωθεί, υποχωρεί σταδιακά, και συνήθως διαρκεί 20 λεπτά τη φορά. Ο πόνος μπορεί να προκληθεί ξαφνικά και μπορεί να ξυπνήσει τον ασθενή από τον ύπνο του. Ο πόνος περιγράφεται συχνά σαν απροσδιόριστος πόνος ψηλά στον ορθό ή σαν οξύς πόνος, που κάνει τον ασθενή να νιώθει σαν κάποιος να στρίβει ένα μαχαίρι μέσα στον ορθό του. Ο ασθενής δεν νιώθει καθόλου πόνο μεταξύ των επεισοδίων.
Η πρωκταλγία fugax (PF) δεν έχει κλινικά ευρήματα και η διάγνωση γίνεται με βάση τα χαρακτηριστικά συμπτώματα και αποκλείοντας άλλες αιτίες – παθήσεις με παρόμοιο πόνο (βλέπε διαφορική διάγνωση). Κοιλιακή ψηλάφηση και δακτυλική εξέταση του ορθού θα πρέπει να αποτελεί την ελάχιστη εκτίμηση του πρωκτικού πόνου. Στην ιδανική περίπτωση, ορθοσκόπηση ή πρωκτοσκόπηση πρέπει να διεξαχθούν. Γυναικολογικές εξετάσεις/ εξέταση του ουροποιητικού μπορεί να γίνουν κατά περίπτωση. Περαιτέρω εξέταση με σιγμοϊδοσκόπηση ή κολονοσκόπηση μπορεί να είναι απαραίτητη σε επιλεγμένους ασθενείς όπου υπάρχει υποψία για πιθανό πρόβλημα ψηλότερα στο παχύ έντερο.
Διαχείριση της νόσου.
- Συνήθως τα συμπτώματα είναι τόσο παροδικά που η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής είναι σπάνια απαραίτητη.
- Σε ασθενείς που υποφέρουν συχνά με σοβαρά, παρατεταμένα επεισόδια, η εισπνεόμενη σαλβουταμόλη έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τη διάρκειά τους.
- Κλονιδίνη και νιτρώδες αμύλιο έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί, αλλά δεν υπάρχουν αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους.
- Έχουν χρησιμοποιηθεί μπλοκ του αιδοιικού νεύρου και οι ισχυρισμοί ότι η νευραλγία είναι η αιτία του πόνου γίνονται με βάση τη μετέπειτα ανακούφιση του πόνου.
Πως παρουσιάζεται το Σύνδρομο του ανελκτήρα του πρωκτού;
Συνήθως περιγράφεται σαν ασαφής πόνος ή αίσθημα πίεσης στο κατώτερο τμήμα του ορθού που συχνά επιδεινώνεται από καθιστή ή ξαπλωτή θέση, και ανακουφίζεται σε όρθια θέση. Ο πόνος τείνει να επαναλαμβάνεται τακτικά και διαρκεί από ώρες έως και ημέρες.
Η οπίσθια έλξη του ηβο-ορθικού μυ αποκαλύπτει σφιχτό (υπερτονικό) τον ανεκτήρα μυ και έξω σφιγκτήρα του πρωκτού και ευαισθησία ή πόνο στην περιοχή. Μπάνια με χλιαρό νερό και μασάζ της περιοχής μπορεί να βελτιώσουν τον πόνο και τη χαρακτηριστική δυσφορία.
Διαχείριση
- Πολλές θεραπείες έχουν δοκιμαστεί συμπεριλαμβανομένης της παλμικής γαλβανικής διέγερσης, των μπάνιων με χλιαρό νερό, του μασάζ της περιοχής και των μυοχαλαρωτικών, όπως είναι η μεθοκαρβαμόλη και η διαζεπάμη.
- Βιοανάδραση (φαίνεται υποκειμενικά αποτελεσματική στη μείωση του πόνου).
- Αναστολείς των διαύλων ασβεστίου έχουν προταθεί.
- Ενέσεις botulinum toxin έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία, χρειάζονται όμως περισσότερες μελέτες για να αποδειχτεί η αποτελεσματικότητά τους.
- Ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις εδώ και καιρό προτείνονται για πολλές λειτουργικές γαστρεντερικές διαταραχές, αλλά αποδείξεις της αποτελεσματικότητας σε fugax πρωκταλγία (PF) και σύνδρομο του ανελκτήρα (LAS) μέχρι στιγμής απουσιάζουν.
