Μια προσέγγιση του βιολογικού καθαρισμού
Συγγραφέας Αλέξανδρος Αλεξάκης Γράφτηκε στις ,
Αγαπητοί φίλοι, ακούμε πολύ συχνά για «βιολογικό καθαρισμό» των οικιακών αποβλήτων. Μάλιστα, τον τελευταίο καιρό με τις επικείμενες Δημοτικές εκλογές, αυτό έχει γίνει ένα σύνθημα, από τους υποψηφίους Άρχοντες…καλή τους επιτυχία για τώρα και κυρίως για μετά.
Αυτόν τον περίφημο και απαραίτητο μηχανισμό που πολλές πόλεις ήδη έχουν για την διαχείριση των αποβλήτων τους και ο οποίος είναι όχι απλά αναγκαίος αλλά χωρίς αυτόν δεν νοείται πόλης βιώσιμη που να ζουν στοιχειωδώς αξιοπρεπώς οι κάτοικοι της. Με πολιτισμό.
Δυστυχώς, όμως, εμείς αυτόν τον τρόπο και βεβαίως και κάποιους άλλους δεν τους έχουμε αισθανθεί. Ακόμη.
Κάποτε, λένε…μας υπόσχονται…πως θα το αποκτήσει επιτέλους και ο τόπος μας, το Πόρτο Ράφτη. Ίδωμεν.
Δηλαδή όλα τα οικιακά απόβλητα θα διοχετεύονται κάπου μέσω ενός αγωγού (αποχετευτικού σωλήνα που θα συνδέει κάθε σπίτι) για να πηγαίνουν και να συγκεντρώνονται όλα μαζί σε έναν κλειστό χώρο όπου εκεί θα επεξεργάζονται.
Εκεί θα καθαρίζονται και το νερό θα μπορεί πλέον καθαρό να χρησιμοποιείται για πότισμα ή να χύνεται στη θάλασσα.. Ο καθαρισμός αυτός θα γίνει με τους μικροοργανισμούς που τα ίδια τα απόβλητα έχουν και γι αυτό ο τρόπος αυτός λέγεται «βιολογικός καθαρισμός», επειδή χρησιμοποιεί τη βιολογία ή τη φυσιολογική ύπαρξη τους με το πλήθος των μικροοργανισμών που έχουν. Σε μια άλλη μας επικοινωνία θα μιλήσουμε για την τροφή και το πώς πρέπει να είναι από φυσιολογικής πλευράς.
Με λίγα λόγια ο καθαρισμός βασίζεται στην δράση και την λειτουργία των μικροβίων που υπάρχουν στη φύση και πιο συγκεκριμένα στα οικιακά απόβλητα ή «βοθρολύμματα» όπως επιστημονικά λέγονται. Όμως, άραγε, πώς γίνεται αυτό, ας κάνουμε μαζί μια διαδρομή για να δούμε από κοντά αυτή τη διαδικασία.
Τα μικρόβια υπάρχουν παντού. Απ αυτά, ορισμένα, είναι φίλοι του ανθρώπου, άλλα αδιάφοροι δεν τον βλάπτουν και άλλα εχθροί οι οποίοι τον βλάπτουν ανεπανόρθωτα.
Ο άνθρωπος συμβιώνει μ αυτά εκτός από ορισμένα του που αν περάσουν στον οργανισμό του τον βλάπτουν προκαλώντας του σοβαρές ασθένειες.
Αυτός είναι και ο λόγος που προσέχει πολύ την τροφή του. Βράσιμο, προσεκτική συντήρηση, καθαριότητα, κ.λπ. Αυτά τα μικρόβια ή μικροοργανισμοί ονομάζονται παθογόνοι.
Περισσότεροι από 100 διαφορετικοί παθογόνοι μικροοργανισμοί για τον άνθρωπο βρίσκονται στα κόπρανα και κατ επέκταση στα λύμματα και στα επιφανειακά ρυπαινόμενα νερά. (ρύπανση=βρωμιά).
Εάν βρεθούν στο πόσιμο νερό ή στις τροφές τότε κινδυνεύει η υγεία του ανθρώπου πολύ σοβαρά.
Για παράδειγμα, ας δούμε μερικούς από τους πιο επικίνδυνους μικροοργανισμούς και τις ασθένειες που προκαλούν αντλώντας την σχετική βιβλιογραφία από την μικροβιολογία της επιστήμης των τροφίμων και τα σχετικά περί καθαρότητας των νερών και της διαχείρισης των οικιακών αποβλήτων.
Μικροοργανισμός
Ασθένεια
Vibrio cholera
Χολέρα
Μεταδίδεται δια των υδάτων των υπονόμων και λοιπών μολυσθέντων υδάτων.
Salmonela ryphi
Τυφοειδής πυρετός
Απαντάται στα νερά των υπονόμων κατά τις επιδημίες
Salmonela paratyphi
Shingela spp
Παράτυφος. Βακτηριακή δυσεντερία.
Κύρια πηγή μόλυνσης είναι τα μολυσμένα νερά
Bacillua anthracia
Άνθρακας
Έχει βρεθεί στα νερά των υπονόμων.
Brucella spp
Βρουκέλωση ή μελιταίος πυρετός
Κανονικά μεταδίδεται με το μολυσμένο γάλα ή δια της επαφής. Υπάρχουν υποψίες ότι μεταδίδεται με τα νερά των υπονόμων.
Mycobacterium
turberculosis
Φυματίωση
Έχει απομονωθεί στα νερά των υπονόμων. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα λίματα των υπονόμων.
Leptοspira icterohaemorrhagiae
Ικτεροαιμορραγική απειροχαιτίαση ή νόσος του Weil.
Μεταφέρεται από τους αρουραίους των υπονόμων.
Entamoeba istolytica
Αμοιβαδική δυσεντερία
Μεταδίδεται από μολυσμένα νερά και νερά υπονόμων που χρησιμοποιήθηκαν για λίπασμα καλλιεργειών.
Schistosoma spp
Σχιστοσωμίαση ή βιλαρζίωση
Πιθανόν να καταστρέφεται αν καθαριστούν τα νερά των υπονόμων.
Taenia spp
Ταινία
Τα αυγά των σκωλήκων είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά. Βρίσκονται στα νερά των υπονόμων.
Η ανθρωπότητα υπέφερε για πολλούς αιώνες από τα μικρόβια αυτά μη γνωρίζοντας την ύπαρξη τους και την προέλευση τους. Μόλις σχεδόν στα μέσα του 1800 με την χρήση του μικροσκοπίου ο Παστέρ (Louis Pasteur 1822-1895) Γάλλος Χημικός και Μικροβιολόγος ο πατέρας της μικροβιολογίας διέγνωσε αυτήν την πραγματικότητα, ότι αυτές οι ασθένειες οι μολυσματικές προκαλούνται από μικροοργανισμούς.
Μια παρένθεση για το πόσιμο νερό που διοχετεύεται στα σπίτια μας στο Πόρτο Ράφτη
Το νερό του Πόρτο Ράφτη προέρχεται ένα μέρος από την ΕΥΔΑΠ και ένα μέρος του αναμειγνύεται με τοπικές γεωτρήσεις. Άλλοι λένε για μία άλλοι για περισσότερες. Όσες και να είναι, αυτό έχει τον εξής κίνδυνο.
Τι νερό έχουν αυτές οι τοπικές γεωτρήσεις;
Πού βρίσκονται; Πόσο βάθος έχουν; Πόσο απέχουν από τη θάλασσα και από το πλησιέστερο σπίτι; ( Νερό γεώτρησης βάθους 150 μέτρων και απόσταση από τον γιαλό 5 χιλιομέτρων περιέχει χρωριούχο νάτριο, θειικά άλατα, με λίγα λόγια θάλασσα).
Ποιά είναι η ποιότητα τους;
Πώς ελέγχεται;
Πώς καθαρίζεται;
Πού είναι το υδραγωγείο στο οποία γίνεται η απολύμανση και ο καθαρισμός τους;
Ή μήπως επειδή αναμειγνύεται με το νερό της ΕΥΔΑΠ αυτό καθησυχάζει τους αρμόδιους υπεύθυνους ότι θα είναι καθαρό λόγο της χλωρίωσης που ήδη έχει το κρατικό νερό;
Ένα κρατικό υδραγωγείο όπως αυτό της ΕΥΔΑΠ έχει την ευθύνη και φροντίζει πάντα για την καθαρότητα του πόσιμου νερού, για τον λόγο αυτό το νερό χλωριώνεται και διηθείται και ασφαλώς ελέγχεται τακτικότατα πριν δοθεί για κατανάλωση, επομένως πριν διοχετευτεί στο δίκτυο των πόλεων.
Για το νερό του Πόρτο Ράφτη τι γίνεται;
Γι αυτό απαιτείται μεγάλη προσοχή!!!
Το πλήθος των σπιτιών που έχουν κτιστεί και οι αποχετεύσεις τους τι γίνονται, πού πάνε;
Αυτές οι γεωτρήσεις βρίσκονται σε κατοικημένη περιοχή ή όχι;
Κλείνουμε εδώ την παρένθεση και ας επανέλθουμε στο αρχικό μας θέμα που είναι ο βιολογικός καθαρισμός. Εξ άλλου το πόσιμο νερό είναι ένα θέμα στο οποίο θα επανέλθουμε για συζήτηση μια άλλη φορά ώστε να το δούμε πιο εμπεριστατωμένα.
Λέγαμε για τους μικροοργανισμούς.
Λοιπόν, η μετάδοση ασθενειών από τους μικροοργανισμούς είναι άμεση.
Τα επιφανειακά νερά, καθώς αυτά που προέρχονται από πηγές ή φρεάτια ενδέχεται να υποστούν παροδική ή μόνιμη μόλυνση από οργανισμούς εντερικής προέλευσης.
Λαμβάνοντας υπ όψη της εντερικής προέλευσης των παθογόνων μικροβίων, έχει καθιερωθεί η βακτηριολογική εξέταση του ύδατος.
Εκατομμύρια μικροοργανισμοί εντερικής προέλευσης είναι η συνεισφορά του ανθρώπου και των ζώων στα αστικά απόβλητα.
Τα μικρόβια επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες για να επιζήσουν. Εάν είναι ελεύθερα στη θάλασσα, σε ποτάμι, λίμνες, πηγή, φρέαρ, οι παράγοντες είναι οι άνεμοι, ο επιφανειακός κυματισμός, η κατανομή θαλασσίων ρευμάτων, η ηλιακή ακτινοβολία, η εξάτμιση, η καθίζηση, η έλλειψη επαρκούς οργανικής ύλης για την τροφή τους και για τους αερόβιους οργανισμούς ο αέρας, το pH. (ο όρος pH προέρχεται από τις λέξεις p=potencial=δυναμική και H=Hydrogen = Υδρογόνου, πρόκειται για ένα μέτρο σύγκρισης των υδατικών διαλυμάτων και χαρακτηρίζει ένα διάλυμα κατά πόσο είναι όξινο pH 0, ή αλκαλικό pH14, τα όρια της κλίμακας του pH είναι από 1- 14, το υδροχλωρικό οξύ έχει pH 0, ο χυμός του λεμονιού έχει pH 2,2, τα ανθρακικά ποτά, η ασπιρίνη έχουν pH 3,6, το καθαρό νερό έχει pH 7, το αίμα μας, το δάκρυ μας έχουν pH 7, το γάλα μαγνησίας και οι σκόνες οικιακού καθαρισμού έχουν pH 9,5).
Λοιπόν, τα λύματα από ένα σπίτι περιέχουν νερό, οργανική ύλη και μικροοργανισμούς.
Οι μικροοργανισμοί ή αλλιώς μικρόβια, όπως αντιλαμβανόμαστε, σαφέστατα πρόκειται για ζώντες οργανισμούς. Και όπως κάθε ζων οργανισμός αποτελεί έναν βιολογικό παράγοντα μια οντότητα, η οποία θέλει και απαιτεί να αναπτυχθεί βιολογικά. Να επιβιώσει. Να πολλαπλασιαστεί. Να ζήσει.
Αυτός είναι ο κύκλος ζωής.
Και εδώ έχουμε τα εξής.
Για να αναπτυχθούν οι μικροοργανισμοί χρειάζονται, νερό το οποίο έχουν σε αφθονία, τροφή που είναι η οργανική ύλη και αυτή την έχουν αρκετή, και οξυγόνο.
Το οξυγόνο όμως δεν το έχουν ή τουλάχιστο όχι όσο χρειάζεται.
Άρα, σκέφτηκε ο άνθρωπος, «…αφού έχω ένα διάλυμα υδατικό στο οποίο έχω άφθονους μικροοργανισμούς μεταξύ των οποίων βρίσκονται και κάποια άκρως επικίνδυνοι για μένα και αυτό το διάλυμα, βρε αδελφέ, δεν μπορώ να το πετάξω οπουδήποτε γιατί εκτός του ότι είναι αντιαισθητικό τα μικρόβια που περιέχει θα με σκοτώσουν δεν κάνω κάτι ούτως ώστε να απαλλαγώ και απ αυτά και απ αυτό το διάλυμα το βρωμερό και θολό…»
Τί γίνεται, λοιπόν;
Για να καθαρίσει ένα απόβλητο, ο άνθρωπος, γνωρίζοντας αυτή την αλήθεια σκέφτηκε το εξής απλό.
«Θα βάλουμε τους μικροοργανισμούς που περιέχονται σ αυτό νερό να το καθαρίσουν μόνοι τους».
Και έτσι οι μικροοργανισμοί και σ αυτή την περίπτωση (όπως και σε πολλές άλλες π.χ. στη ζύμωση οι μύκητες) θα γίνουν εργάτες καλλίτερα θα έλεγα φίλοι και θα δουλέψουν για τον άνθρωπο.
Τα απόβλητα, μεταφέρονται, σε έναν χώρο κλειστό ελεγμένο απόλυτα, π.χ. μια δεξαμενή. Εκεί θα είναι η νέα τους κατοικία.
Τα μικρόβια είναι σε αδράνεια κοιμούνται.
Τώρα. Εκεί διοχετεύεται το μόνο που τους λείπει.
Το οξυγόνο.
Το οξυγόνο παρέχεται μέσω του ατμοσφαιρικού αέρα με δύο τρόπους. Ο ένας τρόπος είναι να τοποθετηθεί μια σωλήνα μέσα στη υγρή μάζα των αποβλήτων και με μια αντλία μεταφέρεται αέρας στο περιεχόμενο και με μια προπέλα αναδεύεται αργά όλη μάζα για να πηγαίνει παντού ο αέρας. Ο άλλος τρόπος είναι στην επιφάνεια του υγρού που σημειωτέον φροντίζουν να είναι μεγάλη σε έκταση και ανοικτή ώστε να έρχεται όσο είναι δυνατόν μεγαλύτερη ποσότητα του υγρού σε επαφή με την ατμόσφαιρα, τοποθετείται ένας κατάλληλα διαμορφωμένος αναδευτήρας, κάτι σαν προπέλα επιφανείας και ο οποίος αναδεύει περιοδικά (σε τακτά χρονικά διαστήματα) και ήπια την επιφάνεια του υγρού. Μ αυτή την ανάδευση μάζες αέρα εισχωρούν στο υγρό και έτσι εμπλουτίζεται το υγρό με αέρα ο οποίος δεσμεύεται απ αυτό και τροφοδοτεί με το οξυγόνο του όλη τη μάζα του αποβλήτου.
Τώρα οι μικροοργανισμοί έχουν τα πάντα για να επιβιώσουν.
Και τα μικρόβια πλέον τα έχουν όλα. Η ζωή ξαναρχίζει γι αυτά. Βρίσκονται σε περιβάλλον ευφορίας και βλάστησης.
Και να τι γίνεται.
Οι μικροοργανισμοί προσκολλώνται στην στερεή οργανική ύλη η οποία είναι η τροφή τους. Γιατί;
Διότι δεν ζουν έξω ή μακριά από τα κύτταρα. ή την ύλη η οποία τους παρέχει τροφή.
Εκεί αναπτύσσονται. Πολλαπλασιάζονται και κάνουν αποικίες. Πολιτίες.
Τώρα γεννιόνται δισεκατομμύρια με το πλούσιο ιδανικό περιβάλλον στο οποίο βρέθηκαν.
Και τί φαινόμενο παρουσιάζεται στη δεξαμενή;
Το νερό, που εκεί ήταν αιωρούμενα τα μικρόβια έχουν προσκολληθεί όλα στη στερεά ύλη η οποία λόγο βάρους έχει καθίζηση (κατέβει) στον πυθμένα.
Και τώρα έχουμε δύο ξεχωριστά συστατικά.
Το ένα είναι το νερό. Και το άλλο μία στερεή ύλη, η λάσπη, η οποία κατεβαίνει στον πυθμένα της δεξαμενής.
Το νερό, λόγω του ότι δεν έχει μικροοργανισμούς και οργανική ή ανόργανη ύλη, είναι διαυγές, άχρωμο, καθαρό.
Ελέγχεται η περιεκτικότητα του σε μικρόβια.
Και συνεχίζεται η παροχή οξυγόνου μέσω του αέρα.
Όλη η διαδικασία κρατάει ανάλογα με το περιεχόμενο της δεξαμενής (την ποσότητα του λήμματος) 10-20 ημέρες. Ελέγχεται και πάλη χημικά και μικροβιολογικά για να διαπιστωθεί ότι το νερό δεν έχει καθόλου μικροοργανισμούς.
Αυτή είναι η Α‘ Φάση καθαρισμού.
Το νερό μεταφέρεται σε άλλη δεξαμενή, καθαρή όπου εκεί πλέον χλωριώνεται για πλήρη εξουδετέρωση, ώστε να εξαλειφθούν και τα τελευταία υπολείμματα μικροβίων.
Ελέγχεται και πάλι.
Αυτή είναι η Β’ Φάση καθαρισμού
Τότε το νερό σίγουρα πεντακάθαρο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ή να ριχτεί στη θάλασσα, ή για πότισμα ή και ακόμη στη βιομηχανία ποτών όπως είναι τα αναψυκτικά.
Αυτή η τεχνική λέγεται ανακύκλωση του ύδατος, η οποία αναπτύχθηκαι εφαρμόστηκε στις διαστημικές αποστολές, και στα πυρηνικά υποβρύχια.
Μένει η λάσπη.
Η λάσπη φέρνει τα μικρόβια. μαζί με τη οργανική ύλη η οποία με τη δράση των μικροβίων έχει διασπαστεί και καμία σχέση δεν έχει με την αρχική της δομή, τα μόρια της έχουν διασπαστεί σε άλλης δομικής σύστασης.
Είναι αζωτούχα συστατικά.
Αυτή μεταφέρεται σε κατάλληλο χώρο όπου εκεί θερμαίνεται σε υψηλή θερμοκρασία.
Εδώ έρχεται το τέλος των μικροοργανισμών.
Η οργανική ύλη ξηραίνεται.
Η στερεά πλέον ύλη αυτή συμπιέζεται και διαμορφώνεται σε μικρά τεμάχια σε σχήμα μικρών τούβλων ή σκόνης. Επειδή, λόγω του περιεχομένου η σύστασή τους είναι κατάλληλη για λίπασμα χρησιμοποιείται στους αγρούς.
Εκτός εάν η χημική τους σύσταση δεν το επιτρέπει.
Τέτοιο παράδειγμα έχουμε, σε κάποιες περιπτώσεις όπου στα απόβλητα πέφτουν και ορισμένα βιομηχανικά ή βιοτεχνικά τα οποία περιέχουν βαριά τοξικά μέταλλα όπως είναι το χρώμιο, το αρσενικό, ο υδράργυρος, ο μόλυβδος, ο ψευδάργυρος, ο κασσίτερος, κ. ά. Για τα οποία απαιτείται και Γ΄ φάση καθαρισμού τόσο της λάσπης όσο και του νερού.
Η ποιότητα της καλής λειτουργίας του συστήματος που λέγεται βιολογικός καθαρισμός και (Κέντρο Επεξεργασίας Λυμμάτων) Κ.Ε.Λ. εξαρτάται πολύ από την αποτελεσματικότητα των λειτουργικών τμημάτων.
Τους χημικούς τακτικούς ελέγχους.
Τον καλό σχεδιασμό.
Την καθημερινή επίβλεψη και τακτική συντήρηση των μηχανημάτων.
Πολλές πόλεις και νησιά στη χώρα μας έχουν εφαρμόσει με επιτυχία και άριστα αποτελέσματα τον βιολογικό καθαρισμό.
Ας ελπίσουμε ότι θα γίνει και σε μας γιατί αν τα νερά των βόθρων όπως είναι σήμερα πέφτουν στη θάλασσα τότε αλίμονο σε λίγα χρόνια κανένας γιαλός ή ακτή δεν θα πλησιάζεται ούτε από τη θάλασσα ακόμη δε περισσότερο ούτε κι από τη στεριά.
