‘Ανοια
Συγγραφέας Δήμητρα Σαλή
κλείσιμοΣυγγραφέας: Δήμητρα Σαλή
Όνομα: Δήμητρα Σαλή
Email: info@neuro-sali.gr
Site: https://neuro-sali.gr/
Site 2: https://www.iator.gr/microsite/sali
Πληροφορίες: Νευρολόγος,
Λεωφ. Μαραθώνος 79,14569, Άνοιξη,
210 6217 194
697 2850 954Προβολή άρθρων του συγγραφέα Γράφτηκε στις ,
Ποιά η διαφορά ανάμεσα σε Άνοια και Alzheimer;
Ο όρος άνοια χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα σύνολο συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα των διαφόρων μορφών άνοιας ποικίλουν και περιλαμβάνουν απώλεια μνήμης, σύγχυση, διαταραχή συμπεριφοράς και διάθεσης.
Υπάρχουν διάφορα είδη άνοιας. H άνοια ή νόσος Alzheimer είναι η πιο συχνή.
Άλλες μορφές άνοιας είναι η αγγειακή, η άνοια με σωμάτια lewy και η μετωποκροταφική άνοια. Σε κάποιες περιπτώσεις η άνοια είναι μεικτή δηλαδή οφείλεται σε συνδυασμό νόσου Alzheimer και αγγειακής ή άνοιας με σωμάτια Lewy.
Συνεχώς ξεχνάω, έχω άνοια;
Πολλοί από εμάς ξεχνάμε καθημερινά απλά πράγματα όπως ονόματα ή που βάλαμε τα κλειδιά μας. Αυτό το φαινόμενο είναι συχνό στην έντονη καθημερινή ζωή και δεν είναι απαραίτητα σημάδι άνοιας. Στην άνοια η απώλεια μνήμης είναι πολύ πιο σοβαρή, τόσο ώστε να δυσχεραίνει τις καθημερινές δραστηριότητες. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ξεχνάμε εύκολα. Κάποια φάρμακα, η κατάθλιψη, έλλειψη βιταμινών και οι θυρεοειδοπάθειες μπορούν να προκαλέσουν εξασθένιση της μνήμης. Χρειάζεται σωστή διάγνωση από έμπειρο γιατρό.
Η άνοια είναι κληρονομική;
Η άνοια είναι κατεξοχήν νόσος της τρίτης ηλικίας. Όσο μεγαλώνουμε είναι πιο πιθανό στο περιβάλλον μας να έχουμε συγγενείς που πάσχουν. Δεν σημαίνει όμως ότι θα νοσήσουμε κι εμείς. Συνήθως τα γονίδια που κληρονομούμε από τους γονείς μας έχουν πολύ μικρή επίδραση στον κίνδυνο να πάθουμε άνοια. Η ηλικία, ο τρόπος ζωής και το περιβάλλον είναι επίσης καθοριστικοί παράγοντες στη διάγνωση της άνοιας.
Όψιμης έναρξης νόσος Alzheimer
H όψιμη νόσος Alzheimer συνήθως εμφανίζεται μετά τα 65 έτη. Είναι η πιο συχνή μορφή Alzheimer και οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων κινδύνου όπως είναι η ηλικία, ο τρόπος ζωής και το περιβάλλον. Η γονιδιακή μας ταυτότητα επίσης συμβάλλει στην εμφάνιση της νόσου αν έχουμε κάποια «γονίδια κινδύνου».
Το πιο γνωστό από αυτά είναι το γονίδιο ΑΡΟΕ. Υπάρχουν 3 υπότυποί του: ΑΡΟΕ2, ΑΡΟΕ3, ΑΡΟΕ4. Κληρονομούμε δύο αντίγραφα, ένα από κάθε γονιό. Όσοι έχουν ένα αντίγραφο του ΑΡΟΕ 4(το 25% του πληθυσμού) έχουν τριπλάσια πιθανότητα να νοσήσουν. Περίπου το 2% του πληθυσμού έχει και τα δύο αντίγραφα-ένα από τον κάθε γονέα- που σημαίνει οκταπλάσια πιθανότητα νόσησης. Ακόμα όμως και σε αυτή την περίπτωση μπορεί η νόσος να μην εκδηλωθεί αν δεν επιδράσουν αρνητικά οι μη γονιδιακοί παράγοντες.
Πρώιμης έναρξης νόσος Alzheimer
Ένα πολύ μικρό ποσοστό των ασθενών με Alzheimer (λιγότερο από 4%) νοσούν σε νέες ηλικίες, συνήθως στη δεκαετία των 50 ή πριν τα 65 χρόνια.
Υπάρχουν πολύ σπάνιες μορφές της πρώιμης νόσου Alzheimer που κληρονομούνται με γονίδια που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά. Τα γονίδια αυτά προκαλούν άνοια σε πολύ νεαρή ηλικία ακόμα και στη δεκαετία των 30.
Προς το παρόν έχουν ταυτοποιηθεί 3 γονίδια: α)το ΑΡΡ (amyloid precursor protein) β) το γονίδιο της πρεσελινίνης 1 γ) το γονίδιο πρεσελινίνης 3. Τα γονίδια αυτά εμπλέκονται στο σχηματισμό μιας πρωτεϊνης που λέγεται αμυλοειδές. Αν κάποιο από αυτά τα γονίδια είναι ελαττωματικό μπορεί να οδηγήσει σε παθολογική συσσώρευση αμυλοειδούς στον εγκέφαλο. Η παθολογική αυτή συσσώρευση είναι η μία βασική αιτία της Alzheimer.
Η ύπαρξη ενός τέτοιου ελαττωματικού γονιδίου προκαλεί πάντα εκδήλωση της νόσου και μεταφέρεται με 50% πιθανότητα στα παιδιά του πάσχοντα. Πάντως, οι περιπτώσεις αυτές είναι πολύ σπάνιες.
Είναι αλήθεια ότι η άνοια προσβάλλει μόνο τους ηλικιωμένους;
Όχι, αλλά συνήθως οι ασθενείς είναι μεγαλύτεροι από 65 χρονών. Υπάρχουν σπάνιες μορφές άνοιες σε ανθρώπους νεότερους από 50 χρονών.
Υπάρχουν περισσότερες γυναίκες από άντρες με άνοια;
Ναι.
Ενδεχομένως η διαφορά αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άντρες.
Παράγοντες Κινδύνου
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
1. Πώς μπορώ να μειώσω τον κίνδυνο να πάθω άνοια;
Δεν υπάρχει βέβαιος τρόπος πρόληψης της άνοιας αλλά κάποιοι παράγοντες κινδύνου μπορεί να μειωθούν.
Ο υγιεινός τρόπος ζωής και η τακτική σωματική άσκηση ενδεχομένως ελαττώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας. Είναι πολύ σημαντική η διατήρηση καλής υγείας στην μέση ηλικία.
Υγιεινός τρόπος ζωής σημαίνει
• Όχι κάπνισμα
• Τακτική άσκηση
• Καλό σωματικό βάρος
• Υγιεινή διατροφή, μεσογειακή δίαιτα
• Έλεγχος αρτηριακής πίεσης, χοληστερίνης
• Περιορισμός αλκοόλ
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
2. Υπάρχουν συγκεκριμένες τροφές που βοηθάνε;
Σημαντικό ρόλο στην υγιεινή διατροφή έχουν τα λιπαρά οξέα ω-3 που βρίσκονται στα ψάρια. Δεν υπάρχουν όμως αρκετά στοιχεία που να αποδεικνύουν τη χρήση τους στην πρόληψη της άνοιας. Το ίδιο ισχύει και για το λάδι καρύδας. Μελέτες γίνονται επίσης για την καφεϊνη, το ginseng και το ginkgo biloba. Υπάρχουν ενδείξεις για τον βοηθητικό τους ρόλο αλλά χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. To Ginko biloba έχει θετικά αποτελέσματα στην προφύλαξη της πάθησης.
3. Η κατανάλωση αλκοόλ ελαττώνει τον κίνδυνο άνοιας;
Κάποιες μελέτες αναφέρουν ελάττωση της συχνότητας άνοιας με μικρή κατανάλωση αλκοόλ αλλά τα ευρήματα δεν είναι απόλυτα. Η υπερκατανάλωση αλκοόλ οδηγεί στην άνοια των αλκοολικών (σύνδρομο wernicke-korsakoff).
4. Υπάρχει όφελος από την λήψη βιταμινών Β;
Η νόσος Alzheimer έχει συνδεθεί με υψηλά επίπεδα ομοκυστεϊνης. Η ομοκυστεϊνη μπορεί να ελαττωθεί με την λήψη βιταμινών Β και φυλλικού οξέος. Δεν έχει αποδειχθεί όμως ότι επηρεάζουν την μνήμη ή την εξέλιξη της νόσου.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
5. Γιατί είναι σημαντική η σωματική άσκηση;
Η άσκηση έχει πολλαπλά οφέλη όπως η μείωση της αρτηριακής πίεσης, η βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας και η προστασία από εγκεφαλικά επεισόδια. Επίσης μειώνει το σωματικό βάρος και τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη. Οι υψηλές τιμές σακχάρου και η υπέρταση ενοχοποιούνται για εμφάνιση άνοιας επομένως η άσκηση έμμεσα βοηθάει στην προφύλαξη από αυτή.
6. Πρέπει να συντηρώ κάποια hobbies;
Είναι διαπιστωμένο ότι δραστηριότητες που απαιτούν πνευματική προσπάθεια ελαττώνουν τον κίνδυνο για άνοια. Για παράδειγμα τα σταυρόλεξα, το Sudoku, τα παζλ, κάποιο hobby διεγείρουν τον εγκέφαλο και συντηρούν την καλή του λειτουργία. Μια προτεινόμενη δραστηριότητα πολύ βοηθητική είναι η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας.
7. Υπάρχουν νοσήματα που αυξάνουν τον κίνδυνο για άνοια;
Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι παρακάτω παθήσεις αυξάνουν τον κίνδυνο για άνοια
• Νόσος Πάρκινσον
• Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Σακχ. Διαβήτης τύπου 2
• Υψηλή αρτηρισακή πίεση
• Κατάθλιψη
• Σύνδρομο Down
• Ήπια γνωσιακή διαταραχή
8. Οι κακώσεις κεφαλής αυξάνουν τον κίνδυνο για άνοια;
Τα αποτελέσματα είναι διφορούμενα. Υπάρχουν μελέτες που υποδηλώνουν ότι οι κακώσεις της κεφαλής αυξάνουν τον κίνδυνο ενώ σε άλλες αυτή η συσχέτιση δεν αποδεικνύεται . Οι πολύ βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις φαίνεται ότι ευθύνονται για συσσώρευση παθολογικών πρωτεινών στον εγκέφαλο.
9. Η λήψη στατινών μειώνει τον κίνδυνο της άνοιας;
Πρόσφατες μελέτες δεν απέδειξαν ότι η λήψη στατινών για την μείωση της χοληστερίνης μειώνει τον κίνδυνο άνοιας.
10. Η ασπιρίνη προλαμβάνει την άνοια;
Όχι. Η ασπιρίνη όπως και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη έχουν μελετηθεί εκτενώς ως προφυλακτικοί παράγοντες για την άνοια, όμως δεν έχει αποδειχθεί ότι παρέχουν προστασία.
Ναι.
Ενδεχομένως η διαφορά αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άντρες.
Σαλή Δήμητρα,
Νευρολόγος
