Τι είναι τα Σύνδρομα Υπέρχρησης ή Καταπόνησης;
Συγγραφέας Γρηγόριος Π. Αβραμίδης Γράφτηκε στις ,
Ο όρος Σύνδρομα Υπέρχρησης ή Καταπόνησης περιλαμβάνει μια μεγάλη ομάδα από παθήσεις που οφείλονται στη χρήση του σώματος με έντονο και επαναλαμβανόμενο τρόπο. Προκαλούνται έτσι τραυματισμοί που οφείλονται στο μέγεθος του συνολικού στρες. Το στιγμιαίο στρες μπορεί να είναι ασήμαντο, αλλά όταν συμβαίνει επαναλαμβανόμενα τότε αθροιστικά η συνολική ένταση μπορεί να προκαλέσει διαφόρα προβλήματα-παθήσεις.
Συγκεκριμένα, η ένταση που προκαλεί ένα Σύνδρομο Υπέρχρησης συμβαίνει όταν ένα μέρος του σώματος καλείται να ασκηθεί πιο σκληρά, να διαταθεί πάρα πολύ, να προσκρούσει περισσότερο ή να πραγματοποιήσει οποιαδήποτε λειτουργία σε υψηλότερο επίπεδο από αυτό που είναι ικανό να διαχειριστεί.
Αυτές οι καταστάσεις συνήθως εντοπίζονται γύρω από μια άρθρωση και συνήθως επηρεάζουν τους μύες, τα οστά, τους τένοντες ή τον ορογόνο θύλακο της άρθρωσης, χωρίς να αποκλείονται οι υπόλοιπες ανατομικές δομές.
Ποιες κατηγορίες δρομέων κινδυνεύουν περισσότερο από Σύνδρομα Υπέρχρησης;
Οι δρομείς μεγάλων αποστάσεων, όπως δρομείς μαραθωνίου, υπερμαραθωνίου, ορεινού τρεξίματος και τριαθλητές μεγάλων αποστάσεων κινδυνεύουν περισσότερο από τα Σύνδρομα Υπέρχρησης. Αντίθετα οι αθλητές μικρών αποστάσεων παθαίνουν συνήθως οξείς τραυματισμούς πχ. θλάσεις και τα διαστρέμματα.
Ποια είναι τα Σύνδρομα Υπέρχρησης των δρομέων;
Το σύνδρομο της λαγονοκνημιαίας ταινίας
Η ορογονοθυλακίτιδα του χηνείου ποδός
Το γόνατο των δρομέων
Το σύνδρομο των προσαγωγών
Το σύνδρομο των κοιλιακών
Το σύνδρομο του λαγονοψοϊτη
Το σύνδρομο καταπόνησης της εσω επιφάνειας της κνήμης
Η τενοντοπάθεια του Αχιλλείου τένοντα
Η πελματιαία απονευρωσίτιδα
Το σύνδρομο χρόνιου διαμερίσματος
Το κάταγμα εκ κοπώσεως
Με ποιο μηχανισμό προκαλούνται τα Σύνδρομα Υπέρχρησης των δρομέων;
1. Mέσω τριβής. Κατά τη διάρκεια του τρεξίματος οι ιστοί τρίβονται μεταξύ τους λόγω της κίνησης. Η τριβή αυτή προκαλεί συχνά φλεγμονή με αποτέλεσμα τενοντίτιδα και θυλακίτιδα.
2. Μέσω επαναλαμβανόμενης φόρτισης. Η επαναλαμβανόμενη φόρτιση των ιστών οδηγεί αρχικά σε πολλούς μικρούς τραυματισμούς, που ο πάσχων ιστός δεν έχει το χρόνο να επιδιορθώσει. Αυτό τελικά έχει ως αποτέλεσμα ρήξεις τενόντων και συνδέσμων, βλάβες του χόνδρου και κατάγματα κόπωσης.
3. Λόγω ισχαιμίας. Σε έντονα τρεξίματα ή σε τρεξίματα μεγάλων αποστάσεων, η ανάγκη των ιστών σε αίμα και οξυγόνο είναι πολύ μεγάλη. Μάλιστα όταν αυτή ξεπεράσει τη δυνατότητα παροχής αίματος από τον οργανισμό, τότε δημιουργείται ισχαιμία και με αυτόν τον τρόπο αντιδραστικό οίδημα. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το σύνδρομο διαμερίσματος των μυών.
Ποιες καταστάσεις προδιαθέτουν στην εμφάνιση των συνδρόμων;
1. Ανατομικά αίτια: Διαταραχές στους ανατομικούς άξονες των κάτω άκρων ή/και στην ελαστικότητα των ιστών.
2. Περιβαλλοντικά αίτια: Ακατάλληλα υποδήματα, ακατάλληλος εξοπλισμός, κακό δάπεδο, προπονητικά λάθη.
3. Ενδογενή αίτια: Μεγαλύτερη ηλικία, προηγούμενοι τραυματισμοί.
Πώς γίνεται η διάγνωση των συνδρόμων;
Η διάγνωση αρχικά γίνεται με τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού σε συνδιασμό με την κλινική εξέταση από Ορθοπαιδικό εξειδικευμένο στις αθλητικές κακώσεις.
Επιπλέον στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτούνται και απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες, μαγνητική τομογραφία ή υπέρηχο μαλακών μορίων.
Πώς επιτυγχάνεται η πρόληψη;
Yπάρχουν αρκετά σημεία που θα πρέπει να προσέχουν οι δρομείς, ώστε να αποφεύγουν, όσο είναι δυνατόν περισσότερο, τα συνδρομα Υπερχρησης. Συγκεκριμένα:
Διατήρηση της ελαστικότητας των μυών, τενόντων και συνδέσμων με συχνές διατάσεις. Έμφαση στα σημεία που νιώθουν πιο “σκληρά-άκαμπτα” αλλά αποφυγή επιθετικών διατάσεων.
Σωστά διαστήματα ανάμεσα στις προπονήσεις ώστε να αναρρώνει σωστά το μυοσκελετικό σύστημα.
Ασκήσεις ενδυνάμωσης για να αυξηθεί η αντοχή του μυϊκού συστήματος.
Εναλλαγές δραστηριοτήτων. Ένας αθλητής έχει μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσει σύνδρομα καταπόνησης αν ακολουθεί διαφορετικά είδη προπόνησης π.χ. εναλλαγή τρεξίματος με κολύμβηση, ποδηλασία και ενδυνάμωση.
Αύξηση του όγκου της προπόνησης με σταθερό εβδομαδιαίο ρυθμό. Συνήθως ακολουθούμε ένα μέγιστο ρυθμό αύξησης 10-30% ανάλογα με το επίπεδο του αθλητή.
Σωστα παπούτσια, εξοπλισμό και τοποθεσία προπόνησης.
Βελτίωση της τεχνικής του τρεξίματος.
Ανάπαυση και ξεκούραση σε περίπτωση ενόχλησης. Δίνουμε σημασία σε ενοχλήσεις ή πόνους που αυξάνουν σε ένταση στην διάρκεια μιας προπόνησης.
Αποφυγή καπνίσματος, καθώς προκαλεί αργή αποκατάσταση αλλά και ευκολία στην εμφάνιση τραυματισμών, ιδίως στους τένοντες.
Ποια είναι η συντηρητική αντιμετώπιση των συνδρόμων;
H συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνει:
Τροποποίηση της έντασης ή της διάρκειας δραστηριότητας
Φυσικοθεραπεία
Ανάπαυση
Κρυοθεραπεία & Παγοθεραπεία
Αναλγητικά και Αντιφλεγμονώδη επί ενδείξεων
Εγχύσεις παραγόντων με υπερηχογραφική καθοδήγηση.
Πότε αντιμετωπίζονται τα Σύνδρομα Yπέρχρησης χειρουργικά;
1. Όταν η συντηρητική αντιμετώπιση αποτύχει μετά από διάστημα 3- 6 μηνών.
2. Σε περιπτώσεις ασβεστοποίησης μέρους ή ολόκληρου του τένοντα ή του συνδέσμου
3. Σε περιπτώσεις πάχυνσης του ελύτρου ενός τένοντα που εμποδίζει την ολίσθηση του τένοντα.
4. Σε ρήξη τένοντα ή συνδέσμου.
Αβραμίδης Π. Γρηγόριος MD MSc
Ορθοπαιδικός Χειρουργός,
