Επίδραση της μουσικής στον εγκέφαλο των παιδιών με αυτισμό
Συγγραφέας Μαριαλένα Κυριακάκου Γράφτηκε στις ,
Μία πρόσφατη απεικονιστική έρευνα, που δημοσιεύτηκε από το Εργαστήριο «International Laboratory for Brain, Music, and Sound Research» του Πανεπιστημίου του Montreal, έρχεται να ενισχύσει τα σημαντικά οφέλη της μουσικής στην πνευματική ανάπτυξη των παιδιών και ιδιαίτερα των παιδιών με αυτισμό. Η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού αποτελεί μία διάχυτη διαταραχή της ψυχολογικής και συναισθηματικής ανάπτυξης του παιδιά, με αντίκτυπο σε ποικίλες πτυχές όπως δυσκολία στην κοινωνική ένταξη και αλληλεπίδραση, στην επικοινωνία και τη συμπεριφορά.
Η επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, υποστηρίζει πως η μουσική μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη βελτίωση της επικοινωνίας των παιδιών με αυτισμό με τον κοινωνικό περίγυρο, καθώς και στις διασυνδέσεις των εγκεφαλικών – κινητικών νευρώνων και δικτύων. Στη μελέτη συμμετείχαν 51 παιδιά, ηλικίας 6-12 ετών εκ των οποίων τα αγόρια αποτελούσαν το 84%, με διαταραχή του φάσματος του αυτισμού. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, με την πρώτη να παρακολουθεί μία μουσική παρέμβαση, που περιελάμβανε τη χρήση αυτοσχέδιων προσεγγίσεων μέσω τραγουδιού, χρήσης μουσικών οργάνων και ρυθμικών στοιχείων, η οποία στόχευε στην κοινωνική επικοινωνία. Η δεύτερη ομάδα έλαβε μία προσαρμοσμένη συμπεριφορική παρέμβαση, με βάση κυρίως το παιχνίδι, χωρίς ωστόσο να υπόκειται σε μουσικό πλαίσιο.
Η παρέμβαση και στις δύο ομάδες στόχευε στην αυτό- έκφραση των συναισθημάτων και στην οικοδόμηση κοινωνικών σχέσεων, με τη διάρκειά τους να είναι 45 λεπτά σε μεμονωμένες εβδομαδιαίες συνεδρίες.
Για την αξιολόγηση των επιδράσεων και των αποτελεσμάτων της παρέμβασης σε κάθε ομάδα παιδιών, χρησιμοποιήθηκαν ένα πλήθος μετρήσεων, στις οποίες περιλαμβάνεται και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων στη συμπεριφορά από το γονέα κάθε παιδιού. Στα εργαλεία αξιολόγησης χρησιμοποιήθηκαν η Social Responsiveness Scale (SRS-II), οι Vineland Adaptive Behavior Scales (VABS-MB), η Beach Family Quality of Life Scale (FQoL) καθώς και η δοκιμασία Peabody Picture Vocabulary Test (PPVT-4). Προκειμένου να ελέγχεται η λειτουργία των περιοχών του εγκεφάλου των παιδιών με αυτισμό, τόσο κατά την έναρξη της μελέτης όσο και με το πέρας της όλα τα παιδιά υποβλήθηκαν σε μαγνητική τομογραφία.
Τα παιδιά που επιλέχθηκαν τυχαία να παρακολουθούν τη μουσική αυτή παρέμβαση, για χρονικό διάστημα 8-12 εβδομάδων, είχαν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά επικοινωνίας σε σύγκριση με την ομάδα των παιδιών που δεν παρακολούθησε την αντίστοιχη δραστηριότητα. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντικά βελτιωμένα αποτελέσματα στην επικοινωνία σύμφωνα με τις δοκιμασίες CCC-2 και FQoL, συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου.
Την ίδια στιγμή, σημαντική ευεργετική διαφορά παρατηρήθηκε στη λειτουργική διασύνδεση μεταξύ της ακουστικής περιοχής και των υποφλοιωδών περιοχών του εγκεφάλου των παιδιών με αυτισμό, καθώς και στη σύνδεση ακουστικής και μετωπιαίας κινητικής περιοχής. Επιπλέον, στον εγκέφαλο των παιδιών με αυτισμό που συμμετείχαν στην ομάδα παρέμβασης με μουσικά ερεθίσματα, παρατηρήθηκε μικρότερη διασύνδεση στις οπτικές περιοχές, στις οποίες συνήθως εντοπίζονται υπέρ-συνδέσεις σε ασθενείς με διαταραχή του φάσματος του αυτισμού.
Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα είναι άκρως ενθαρρυντικά και ταυτόχρονα ενδιαφέροντα, καθώς μπορεί να είναι γνωστό και αποδεκτό πως η μουσική δρα ευεργετικά στην ψυχοσύνθεση του ατόμου, μέχρι τώρα όμως δεν ήταν ξεκάθαρη η επίδρασή της στον εγκέφαλο των παιδιών με αυτισμό, καθώς δεν υπήρχαν νευροεπιστημονικές αποδείξεις, σύμφωνα με τον καθηγητή Thaut, του Πανεπιστημίου «University of Toronto», στο Ontario του Καναδά. Λαμβάνοντας υπόψιν το γεγονός πως η μουσική αποτελεί πόλο παγκόσμιας έλξης, προσφέρει ουσιαστικό αίσθημα ανταμοιβής και έχει την ικανότητα να κινητοποιεί και να τροποποιεί τη λειτουργία του εγκεφάλου και της ανθρώπινης συμπεριφοράς, θα μπορούσε να ενταχθεί στη θεραπευτική προσέγγιση των παιδιών με αυτισμό. Άλλωστε, όταν δύο παιδιά παίζουν μεταξύ τους πραγματοποιείται μία σειρά εξαιρετικά σημαντικών διαδικασιών, καθώς όταν κάποιος ακούει τον άλλο και αλληλεπιδρά με εκείνον, κινητοποιούνται πολλές περιοχές του εγκεφάλου. Οι περιοχές αυτές αποτελούν σημεία-κλειδιά για τη μελέτη της διαταραχή του φάσματος του αυτισμού.
Η συγκεκριμένη μελέτη αποτελεί μία πρώτη ένδειξη πως η μουσική μπορεί να δρα εξαιρετικά ευεργετικά στον εγκέφαλο των παιδιών με αυτισμό, βελτιώνοντας την κοινωνική επικοινωνία και τη λειτουργική συνδεσιμότητα των νευρώνων. Επιπλέον, η μουσική παρέμβαση μπορεί εύκολα να εφαρμοστεί οπουδήποτε, χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις σε εξοπλισμό, ακόμη και στο σχολείο ή το σπίτι. Οι ερευνητές εξηγούν πως ακόμη και εάν δεν γίνεται καταγραφή της βελτίωσης των συμπτωμάτων του αυτισμού, αυτό μπορεί να οφείλεται στην απουσία ενός τόσο ευαίσθητου εργαλείο / μεθόδου που θα μπορούσε να καταγράψει αυτές τις αλλαγές.
Dr Mαριαλένα Κυριακάκου MD, PhD
Παιδίατρος
