Λεϊσμανίαση
1.Τι είναι η λεϊσμανίαση;
Είναι παρασιτική νόσος που μεταδίδεται με το τσίμπημα της φλεβοτόμου μύγας (σκνίπα).
Υπάρχουν τρεις μορφές λεϊσμανίασης: η δερματική, η βλεννογονική και η σπλαγχνική μορφή (Καλά-αζάρ)
2.Ποια είναι τα συμπτώματα της δερματικής λεϊσμανίασης;
Οι βλάβες μπορούν να είναι μία ή περισσότερες, επώδυνες ή ανώδυνες.
Συνήθως πρόκειται για ερυθηματώδη κηλίδα ή οζίδιο που τυπικά σχηματίζει ένα ρηχό έλκος με υπερυψωμένο όχθο.
Μπορεί να συνυπάρχει διόγκωση λεμφαδένων κοντά στις βλάβες (π.χ. κάτω από τη μασχάλη στην περίπτωση που οι βλάβες εντοπίζονται στο χέρι ή στο βραχίονα).
3.Ποια είναι τα συμπτώματα της σπλαγχνικής λεϊσμανίασης(καλά-αζάρ);
Η νόσος χαρακτηρίζεται από πυρετό, ανορεξία, απώλεια βάρους και διόγκωση ήπατος και σπληνός (συνήθως ο σπλήνας είναι περισσότερο διογκωμένος από το ήπαρ).
Παρουσιάζονται επίσης αναιμία, πτώση του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων και των αιμοπεταλίων
Συνυπάρχει διόγκωση λεμφαδένων.
4.Πόσο συχνό νόσημα είναι η λεϊσμανίαση;
Παρουσιάζονται περίπου 1,5 εκατομμύρια νέα κρούσματα δερματικής λεϊσμανίασης και 500.000 νέα κρούσματα σπλαγχνικής λεϊσμανίασης κάθε χρόνο στον κόσμο.
5.Σε ποιες περιοχές ενδημεί η λεϊσμανίαση;
Η λεϊσμανίαση ενδημεί σε περίπου 88 χώρες. Στις χώρες αυτές κατοικούν περίπου 350 εκατομμύρια άνθρωποι. Οι περισσότερες από τις ενδημικές χώρες βρίσκονται στην τροπική ή κάτω από την τροπική ζώνη.
Περισσότερες από το 90% των περιπτώσεων σπλαγχνικής λεϊσμανίασης ανά τον κόσμο αφορούν την Ινδία, το Μπαγκλαντές, το Νεπάλ, το Σουδάν και τη Βραζιλία.
Λεϊσμανίαση συναντάται στις παρακάτω περιοχές:
? Μεξικό, Κεντρική και Νότια Αμερική- από τη βόρεια Αργεντινή στο νότιο Τέξας(όχι στην Ουρουγουάη τη Χιλή ή τον Καναδά)
? Νότια Ευρώπη( η λεϊσμανίαση δεν είναι συχνή στους ταξιδιώτες στη νότια Ευρώπη)
? Ασία (όχι νοτιοανατολική)
? Μέση Ανατολή
? Αφρική (ειδικά στην ανατολική και νότια Αφρική με σποραδικά κρούσματα στην υπόλοιπη ήπειρο)
Λεϊσμανίαση δε συναντάται στην Αυστραλία και στα νησιά του Ειρηνικού
όπως η Μελανησία, η Μικρονησία και η Πολυνησία.
6.Μπορώ να αρρωστήσω από λεϊσμανίαση στην Ελλάδα;
Οι πιθανότητες είναι εξαιρετικά μικρές.
Από το 1998 έως το 2005 έχουν αναφερθεί στην Ελλάδα 291κρούσματα σπλαγχνικής και 20 κρούσματα δερματικής λεϊσμανίασης.
7.Πώς μεταδίδεται η λεϊσμανίαση;
Η λεϊσμανίαση μεταδίδεται με το τσίμπημα ορισμένων τύπων φλεβοτόμων (σκνίπες). Οι σκνίπες μολύνονται όταν προηγουμένως έχουν τσιμπήσει ένα μολυσμένο ζώο (όπως τρωκτικό ή σκύλο) ή μολυσμένο άνθρωπο. Επειδή οι σκνίπες όταν πετάνε δεν κάνουν θόρυβο, ο άνθρωπος μπορεί να μην αντιληφθεί την παρουσία τους. Επίσης, επειδή είναι πολύ μικρές (είναι σε μέγεθος περίπου το 1/3 του μεγέθους ενός τυπικού κουνουπιού), μπορεί να μη γίνουν αντιληπτές ούτε με την όραση.
Οι σκνίπες παρουσιάζουν μεγαλύτερη δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του απογεύματος και της νύχτας, ενώ είναι λιγότερο δραστήριες κατά τις θερμότερες ώρες της ημέρας. Ωστόσο, οι σκνίπες τσιμπάνε οποιαδήποτε ώρα της ημέρας όταν κάποιος τις ενοχλήσει (π.χ. κατά το βούρτσισμα κορμού δέντρου, όπου βρίσκονται σκνίπες). Σπάνια, η λεϊσμανίαση μεταδίδεται από έγκυο γυναίκα στο παιδί της ενώ μπορεί να μεταδοθεί και με μετάγγιση αίματος ή με μολυσμένες βελόνες.
8.Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να αρρωστήσουν από λεϊσμανίαση;
Άνθρωποι κάθε ηλικίας κινδυνεύουν να αρρωστήσουν αν κατοικούν ή επισκέπτονται περιοχές στις οποίες η νόσος ενδημεί. Η νόσος είναι συχνότερη σε επαρχιακές από ότι σε αστικές περιοχές – μπορεί όμως να παρατηρηθούν κρούσματα στις παρυφές αστικών κέντρων.
Ο κίνδυνος νόσησης είναι μεγαλύτερος κατά τη διάρκεια του απογεύματος και της νύχτας που οι σκνίπες παρουσιάζουν μεγαλύτερη δραστηριότητα.
Το μόνο που χρειάζεται είναι το τσίμπημα από μολυσμένη σκνίπα.
Ταξιδιώτες, μέλη ειρηνευτικών αποστολών, ιεραπόστολοι, ορνιθολόγοι, άνθρωποι που διενεργούν έρευνες κατά τη διάρκεια της νύχτας, στρατιώτες είναι παραδείγματα με αυξημένο κίνδυνο προσβολής από τη νόσο (ιδιαίτερα δερματική μορφή).
9.Αν με τσιμπήσει μολυσμένη σκνίπα σε πόσο χρόνο θα εκδηλώσω συμπτώματα;
Στη δερματική λεϊσμανίαση οι βλάβες εμφανίζονται αρκετές εβδομάδες αργότερα.
Στη σπλαγχνική λεϊσμανίαση η περίοδος επώασης κυμαίνεται από 6 εβδομάδες έως 6 μήνες. Εντούτοις έχουν αναφερθεί περίοδοι επώασης από 10 ημέρες έως 10 χρόνια.
10.Εάν η λεϊσμανίαση δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρή νόσο;
Ναι, μπορεί. Στη δερματική μορφή της νόσου οι βλάβες μπορούν να υποχωρήσουν αυτόματα μετά από μήνες ή χρόνια και να αφήσουν ουλή. Σπάνια επεκτείνονται στη στοματική ή ρινική κοιλότητα (βλεννογονική μορφή της νόσου).
Η σπλαγχνική λεϊσμανίαση εάν δεν αντιμετωπιστεί, συχνά είναι θανατηφόρα.
11.Εάν νομίζω ότι έχω προσβληθεί από λεϊσμανίαση τι πρέπει να κάνω;
Επισκεφθείτε τον οικογενειακό σας γιατρό, ειδικά αν έχετε ταξιδέψει σε περιοχές που η νόσος ενδημεί και παρουσιάζετε δερματικές βλάβες που δεν υποχωρούν.
Ενημερώστε τον ότι έχετε ταξιδέψει σε ενδημικές περιοχές και ότι υπάρχει πιθανότητα να έχετε προσβληθεί από τη νόσο.
12.Πώς θεραπεύεται η λεϊσμανίαση;
Τα περιστατικά με τη δερματική μορφή της νόσου δε χρειάζεται να νοσηλευτούν κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
Τα περιστατικά σπλαγχνικής λεϊσμανίασης νοσηλεύονται στο νοσοκομείο.
13.Ποια είναι τα μέτρα πρόληψης;
Λόγω του ότι η εξάλειψη της μολυσμένης ζωικής δεξαμενής(τρωκτικά, σκύλοι) και /ή του πληθυσμού των σκνιπών είναι απίθανο να συμβεί στις περισσότερες περιοχές όπου η λεϊσμανίαση είναι ενδημική , πρέπει να δίνονται οδηγίες στους ταξιδιώτες να περιορίζουν την έκθεσή τους στα τσιμπήματα της σκνίπας, προτιμώντας κατοικίες με σίτα στα παράθυρα, κουνουπιέρες, προστατευτικό ρουχισμό και εντομοαπωθητικά και περιορίζοντας την έκθεση στο ύπαιθρο από το σούρουπο έως το χάραμα.
Ασθενείς με τη σπλαγχνική μορφή της νόσου δεν πρέπει να δίνουν αίμα ή να γίνονται δωρητές οργάνων.