Η πρόσληψη οξυτοκίνης μέσω του μητρικού γάλακτος
Συγγραφέας Μαριαλένα Κυριακάκου Γράφτηκε στις ,
Η οξυτοκίνη είναι ένα πεπτίδιο-ορμόνη σημαντική για την καθιέρωση της καλής επικοινωνία του ατόμου με τους γύρω του και για το λόγο αυτό η παρουσία της είναι απαραίτητη για την ομαλή εξέλιξη της κοινωνικής πλευράς του εγκεφάλου. Η έκκριση της ορμόνης γίνεται σε ολόκληρο τον εγκέφαλο και εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος. Στο μητρικό γάλα περιέχονται θρεπτικά συστατικά μεταξύ των οποίων και οξυτοκίνη προερχόμενη από το αίμα.
Παρόλο αυτά η πεπτική οδός – το έντερο, αμέσως μετά τη γέννηση, αποτελεί ένα φυσικό φραγμό για την αποφυγή πρόσληψης ανεπιθύμητων μακρομορίων, με αποτέλεσμα μέχρι πρόσφατα να θεωρείται πως η οξυτοκίνη δεν θα περνούσε ελεύθερα μέσω αυτού του φράγματος.
Τελευταίες έρευνες όμως έδειξαν πως στο αίμα των μωρών που θηλάζουν, τα επίπεδα οξυτοκίνης είναι σημαντικά αυξημένα, αποδεικνύοντας λανθασμένη την παραπάνω υπόθεση καθώς η οξυτοκίνη μπορεί εντέλει να μεταφερθεί, παρά την παρουσία ενός φραγμού.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ήδη από το 2007 συστήνει το μητρικό γάλα ως την καλύτερη επιλογή, δεδομένων των θετικών επιδράσεων τόσο στην βραχυπρόθεσμη όσο και στη μακροπρόθεσμη υγεία των μωρών. Ο αριθμός ωστόσο των γυναικών που επιλέγουν να θηλάζουν μέχρι τους 12 μήνες μειώνεται σημαντικά, την ίδια στιγμή που η παραγωγή έτοιμων βρεφικών σκευασμάτων γάλακτος σε μορφή σκόνης, αυξάνεται ραγδαία. Μόνο στις Η.Π.Α. κάθε χρόνο γεννιούνται 13% πρόωρα βρέφη ή βρέφη με μικρότερο σωματικό βάρος από το φυσιολογικό, με τον αριθμό αυτόν να ανέρχεται στα 15 εκατομμύρια παγκοσμίως. Οι ερευνητές τονίζουν τη σημασία που έχει το πρωτόγαλα για τα παιδιά αυτά καθώς και την αναγκαιότητα να τους παρέχεται μόνο μητρικό γάλα. Την ίδια στιγμή που γίνεται σημαντική προσπάθεια για την προώθηση του μητρικού θηλασμού, λίγες είναι οι πληροφορίες γύρω από την οξυτοκίνη, το ρόλο και τη λειτουργία της.
Πολύ πρόσφατα η συνεργασία 3 ερευνητικών πανεπιστημιακών ομάδων (Hokkaido University, Japan / Krasnoyarusk University, Russia / University of California, United States) έφερε στο φως μερικά σημαντικά και πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα γύρω από τη δράση της οξυτοκίνης:
- Σε ζώα που έμειναν την πρώτη ημέρα της ζωής τους 20 λεπτά με τη μητέρα τους, τα ποσοστά οξυτοκίνης ήταν μεγαλύτερα σε σύγκριση με ζώα που απομακρύνθηκαν από αυτή.
- Σε ζώα που χορηγήθηκε οξυτοκίνη δια στόματος η συγκέντρωσή της αυξήθηκε μετά την 5η μέρα ζωής, αλλά στην πορεία μειώθηκε. Αντίθετα, σε ζώα που χορηγήθηκε διάλυμα οξυτοκίνης απευθείας στην πεπτική οδό, τα ποσοστά οξυτοκίνης αυξήθηκαν σημαντικά στο αίμα τους.
- Ταυτόχρονα οι επιστήμονες δημιούργησαν ζώα στα οποία διέκοψαν τη λειτουργία του γονιδίου (knock out) που κωδικοποιεί τον υποδοχέα πρόσληψης glycation end- προϊόντων (receptors for advanced glycation end-products; RAGE). Στα ζώα αυτά σημειώθηκε σημαντική αύξηση στη συγκέντρωση οξυτοκίνης, τις ημέρες 1-3 μεταγεννητικά, η οποία όμως μειώθηκε ραγδαία την 4η μέρα ζωής.
- Μεταξύ των φυσιολογικών και των RAGE knock out ζώων εντοπίστηκε σημαντική διαφορά μεταξύ των μεταγεννητικών ημερών 4-6. Αυτό σημαίνει πως ο σχηματισμός της πεπτικής οδού δεν έχει πλήρως ολοκληρωθεί και η οξυτοκίνη μπορεί ελεύθερα να διαπερνά το έντερο. Μετά την ολοκλήρωση του σχηματισμού του, στα φυσιολογικά ζώα χορηγήθηκε οξυτοκίνη, η οποία όμως βρέθηκε πως κόβεται ενζυματικά και δεν μπορεί να απορροφηθεί.
- Επιπρόσθετα, σε ανάλυση φασματομετρίας μάζας επιβεβαιώθηκε πως η οξυτοκίνη μεταφέρεται στο αίμα σε ακέραια μορφή.
Συμπερασματικά, στα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου εκφράζονται φυσιολογικά οι υποδοχείς RAGΕ, που είναι υπεύθυνοι για την απορρόφηση της οξυτοκίνης από το έντερο και τη μεταφορά της στο αίμα, μέσω ενός ειδικού μοριακού μηχανισμού. Επιπλέον η οξυτοκίνη θα μπορούσε να χορηγηθεί δια του στόματος ως ένα φαρμακευτικό σκεύασμα ή και θρεπτικό συμπλήρωμα στο γάλα, δεδομένης της θετικής επίδρασης που έχει στα βρέφη.
