Στις μέρες μας συχνά συναντάμε ανθρώπους που έχουν αυξημένες τιμές λιπιδίων στο αίμα τους, χωρίς να γνωρίζουν τι είναι, πώς προκαλείται και πώς μπορούν να προλάβουν τις δυσάρεστες συνέπειες, με απλούς, καθημερινούς τρόπους.
Η χοληστερόλη συγκεκριμένα είναι μια λιπαρή ουσία που χρησιμοποιεί το σώμα σε διάφορες λειτουργίες του. Συντίθεται από το συκώτι και λαμβάνει μέρος στην παραγωγή ορισμένων ορμονών και της βιταμίνης D.
Όσο πολύτιμη είναι, όταν βρίσκεται σε φυσιολογικά όρια, τόσο επιζήμια γίνεται όταν τα επίπεδά της αυξηθούν, πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Όταν υπερβούν τα ενδεδειγμένα όρια, δημιουργούνται αθηρωματικές πλάκες στα τοιχώματα των αρτηριών, οι οποίες σταδιακά εμποδίζουν την ομαλή ροή του αίματος, αυξάνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις πιθανότητες εκδήλωσης καρδιαγγειακών επεισοδίων.
Στις εξετάσεις αίματος βλέπουμε τριών ειδών χοληστερόλη, την LDL (“κακή χοληστερόλη”), την HDL (“καλή χοληστερόλη”) και την ολική χοληστερόλη.
Η “κακή” χοληστερόλη (LDL) όταν ξεπερνά τα φυσιολογικά επίπεδα που έχουν οριστεί, προσκολλάται στα τοιχώματα των αγγείων, ξεκινώντας τη διαδικασία της αρτηριοσκλήρυνσης, τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών.
Η “καλή” χοληστερόλη (HDL) δρα προστατευτικά, απομακρύνοντας την κακή χοληστερόλη και στέλνοντάς τη στο ήπαρ, όπου εισέρχεται στη διαδικασία του μεταβολισμού. Αποτελεί έναν αμυντικό μηχανισμό, προσπαθώντας να καθαρίσει τις αρτηρίες.
Επιθυμούμε, λοιπόν, χαμηλή “κακή” χοληστερόλη (LDL) και υψηλή “καλή” (HDL).
Φυσιολογικά επίπεδα
|
Ολική χοληστερόλη
|
LDL χοληστερόλη
|
HDL χοληστερόλη
|
|
|
Φυσιολογική τιμή
|
<200 mg/dl
|
<130 mg/dl
|
Άνδρες >40 mg/dl
Γυναίκα >50 mg/dl
|
|
Οριακή τιμή
|
200 – 240 mg/dl
|
130 – 160 mg/dl
|
|
|
Υψηλή τιμή
|
>240 mg/dl
|
>160 mg/dl
|
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής όμως έχει επηρεάσει και την υγεία των μικρών παιδιών. Γεγονός που οδηγεί τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στον καθορισμό αυστηρών μέτρων όσον αφορά τις αιματολογικές εξετάσεις και των παιδιών.
Τα επιθυμητά όρια που ορίζονται για την LDL(“κακή”) χοληστερόλη των παιδιών είναι:
Φυσιολογική τιμή: 120 – 180 mg/dl
Οριακή τιμή: 180 – 200 mg/dl
Υψηλή τιμή: 210 mg/dl
Στη χώρα μας τα παιδιά ακολουθούν μια ανοδική πορεία, τα τελευταία χρόνια, όσον αφορά το βάρος τους, την αρτηριακή τους πίεση και τις τιμές χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων στο αίμα.
Αυτό το γεγονός αποδεικνύεται και σε επιδημιολογική μελέτη του “Τζάνειου” Νοσοκομείου, όπου βρέθηκε ότι το βάρος των παιδιών του Πειραιά αυξήθηκε κατά 2,5 κιλά περίπου, την τελευταία δεκαετία.
Η υψηλή χοληστερόλη οφείλεται κυρίως στην υπερκατανάλωση “ένοχων” τροφών, σπανιότερα από “ενδογενείς” παράγοντες, όπως προβλήματα στο μεταβολισμό (υποθυρεοειδισμός), κληρονομικότητα, ενδοκοιλιακό λίπος, στρες.
Η λύση δεν είναι η φαρμακευτική αγωγή, από τα αρχικά στάδια. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την καθημερινή μας διατροφή και τη συστηματική άσκηση για την πρόληψη αλλά και την καταπολέμηση του προβλήματος.
Η αλλαγή των διατροφικών μας συνηθειών πρέπει να αποτελεί το πρώτο και καθοριστικό βήμα. Βασικός διατροφικός μας στόχος είναι ο έλεγχος της ποσότητας και ιδιαίτερα της ποιότητας των λιπαρών που λαμβάνουμε σε ημερήσια βάση.
Βασικές αρχές στη διατροφή μας πρέπει να έχουμε:
-
Καταναλώνουμε άφθονα φρούτα και λαχανικά σε ημερήσια βάση (εκτός αβοκάντο και ελιές).
-
Καταναλώνουμε συχνά ψάρια και ειδικά τα λιπαρά (σολομός, σκουμπρί, ρέγκα).
-
Καταναλώνουμε συχνά όσπρια και προϊόντα σόγιας.
-
Επιλέγουμε να καταναλώσουμε γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών.
-
Επιλέγουμε άπαχο κρέας (κόντρα φιλέτο, μοσχαρίσιος κιμάς, ψητό φιλέτο μπούτι, μπριζόλες από φιλέτο, ψαρονέφρι), κοτόπουλο, γαλοπούλα, ψάρι, το οποίο δεν πρέπει να ξεπερνά τα 180 γραμμάρια την ημέρα.
-
Απομακρύνουμε τα λιπαρά μέρη του κρέατος, όπως την πέτσα, πριν ψήσουμε το κρέας.
-
Αποφεύγουμε τα εντόσθια του ζώου (μυαλό, συκώτι, καρδιά, νεφροί).
-
Αποφεύγουμε τα κατεργασμένα κρέατα (hotdog, αλλαντικά, μπέικον, λουκάνικο).
-
Προσέχουμε την κατανάλωση κρόκων αβγού σε εβδομαδιαία βάση (2-3 ολόκληρα αβγά την εβδομάδα).
-
Αποφεύγουμε τα εμπορικά αρτοσκευάσματα (επεξεργασμένα δημητριακά πρωινού, ψωμί με ξηρούς καρπούς, τηγανίτες, βάφλες, ψωμί καλαμποκιού).
-
Αποφεύγουμε τα τηγανιτά, το βούτυρο, την κρέμα γάλακτος και τις σάλτσες τυριών.
-
Προτιμούμε το μαγείρεμα στον ατμό, στο φούρνο μικροκυμάτων, στο αντικολλητικό τηγάνι ή το ψήσιμο.
-
Καταναλώνουμε περιορισμένες ποσότητες ανάλατων ξηρών καρπών και ελιάς.
-
Για γλυκό επιλέγουμε γρανίτες, ζελέ φρούτων, παγωμένο γιαούρτι, μπισκότα με χαμηλά λιπαρά ή παγωτό με χαμηλά λιπαρά.
-
Κοιτάμε προσεκτικά τις διατροφικές ετικέτες στις συσκευασίες των τροφίμων, ελέγχοντας ιδιαίτερα την περιεκτικότητά τους σε λιπαρά και την θερμιδική τους αξία.
Καταλήγουμε λοιπόν ότι η σωστή, ισορροπημένη διατροφή μπορεί να καθυστερήσει ή να αποτρέψει την χρήση φαρμακευτικής αγωγής, για την καταπολέμηση της αυξημένης χοληστερόλης στο αίμα, παιδιών και ενηλίκων.
